Μουράτ Δ΄

Εικόνα του Μουράτ Δ΄από τα Βουλγαρικά Κρατικά Αρχεία

Ο Μουράτ Δ΄ (IV. Murad, 27 Ιουλίου 1612 - 8 Φεβρουαρίου 1640) ήταν Σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κατά το διάστημα 1623-1640. Έμεινε γνωστός για τη βιαιότητα του χαρακτήρα και των μεθόδων του, καθώς και για την απόπειρα αποκατάστασης του κύρους της σουλτανικής εξουσίας.

Βιογραφία

Ο Μουράτ ήταν γιος του Οθωμανού Σουλτάνου Αχμέτ Α΄ (1603-1617) και της Ελληνίδας σουλτάνας Χασεκί Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Βαλιντέ Σουλτάν.

Οικογένεια

Σύζυγοι

• Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Σαναβμπέρ Χατούν

Γιοί

• Ηγεμόνας Αχμέτ (1627-1628),γιός της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Ηγεμόνας Νουμάν (1628-1629)
• Ηγεμόνας Ορχάν (1629-1629)
• Ηγεμόνας Χασάν (1631-1632)
• Ηγεμόνας Σουλεϊμάν (1632-1635),γιος της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Ηγεμόνας Μεχμέτ (1633-1637),γιός της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Ηγεμόνας Οσμάν (1634-1634)
• Ηγεμόνας Αλαντίν (1635-1637),γιός της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Ηγεμόνας Σελίμ (1637-1640)
• Ηγεμόνας Αμπντούλ Χαμίτ (1638-1638)
• Ηγεμόνας Μαχμούτ(1639 – 1647)
• Ηγεμόνας Μπεγιαζίτ (1640-1641)

Κόρες

• Εσμαχάν Σουλτάν (1630-1630)
• Γκεβχερχάν Σουλτάν (1630-?),κόρη της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Χανζαντέ Σουλτάν (1631-1675),κόρη της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Ισμιχάν Καγιά Σουλτάν(1633-1659),κόρη της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Χαφσά Σουλτάν (1634-1636)
• Σαφιγιέ Σουλτάν,κόρη της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν
• Φατμά Σουλτάν (1636-1640)
• Ραμπιά Σουλτάν (1636-1639)
• Ρουκιγιέ Σουλτάν (1640-1690),κόρη της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν

Βασιλεία

Ανήλθε στο θρόνο μετά από μια ανακτορική συνωμοσία που εκθρόνισε τον τρελό θείο του Μουσταφά Α’ (1617-1618, 1622-1623) το 1623. Όταν ανήλθε στο θρόνο, σε ηλικία μόλις 11 ετών, χρησιμοποιήθηκε από την παλατιανή κλίκα της μητέρας του Κιοσέμ Σουλτάνας, η οποία στην ουσία κυβερνούσε την αυτοκρατορία στο όνομά του. Την περίοδο εκείνη η αυτοκρατορία περιέπεσε σε αναρχία, οι Πέρσες εισέβαλαν στη Μεσοποταμία, μεγάλο μέρος της Ανατολίας περιήλθε στον έλεγχο επαναστατών και σαν αποκορύφωμα, το 1631 οι γενίτσαροι στασίασαν, εισέβαλαν στο παλάτι και εκτέλεσαν τον Μεγάλο Βεζίρη ενώπιον του Σουλτάνου. Φοβούμενος ότι θα έχει την τύχη του αδελφού του Οσμάν Β΄ (1618-1622) αποφάσισε να ενισχύσει το κύρος του. Αρχικά επανέφερε το έθιμο της αδελφοκτονίας και εκτέλεσε τρία από τα αδέλφια του, προκειμένου να μην βρεθεί αντιμέτωπος με κάποια παλατιανή συνωμοσία. Επίσης επέβαλε απαγόρευση στη διάθεση καπνού και αλκοόλ στην Κωνσταντινούπολη, θέλοντας να επαναφέρει την πειθαρχία στο στράτευμα. Μάλιστα λέγεται πως πολλές φορές περιπολούσε ο ίδιος στην Πόλη και όταν έβλεπε κάποιον στρατιώτη να πίνει ή να καπνίζει, τον εκτελούσε ο ίδιος, γεγονός που δικαιολογεί τη φήμη για τη σκληρότητα και τη βιαιότητά του. Ο ίδιος ήταν ιδιαίτερα μεγαλόσωμος και δυνατός, και παρά τις απαγορεύσεις ήταν αλκοολικός.

Τελευταία Χρόνια

Κατά τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του ανέπτυξε αξιόλογη στρατιωτική δράση. Ανασυγκρότησε το στρατό, απεκατέστησε την τάξη στην Ανατολία συντρίβοντας του επαναστάτες και επανέλαβε τις πολεμικές επιχειρήσεις κατά της Περσίας. Οργανώνοντας επιτυχημένη αντεπίθεση κατάφερε να ανακαταλάβει το Αζερμπαϊτζάν, την Ταυρίδα, το Χαμαντάν και τελικά με μια ύστατη επίθεση να ανακτήσει την Βαγδάτη, καταφέρνοντας να κλείσει ευνοϊκή για τους Οθωμανούς συνθήκη ειρήνης με τους Πέρσες το 1639.

Θάνατος

Μετά τη στρατιωτική του επιτυχία επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη με ενισχυμένο κύρος ξεκινώντας μια σειρά από οικονομικά και πολιτικά μέτρα με στόχο την ανόρθωση του κράτους. Ο αιφνίδιος θάνατός του από κίρρωση του ήπατος στις 9 Φεβρουαρίου 1640 θα τερματίσει απότομα το ανορθωτικό του έργο. Λίγο πριν πεθάνει, έδωσε την εντολή να εκτελέσουν τον αδελφό του Ιμπραήμ Α΄, τελευταίο εν ζωή μέλος της Οσμανλικής δυναστείας, τον οποίο έκρινε ακατάλληλο για το θρόνο. Αν η εντολή του εκτελούνταν, αυτό θα σήμανε το τέλος της Οσμανλικής δυναστείας, την οποία σε αυτή την περίπτωση θα διαδέχονταν οι Χάνοι της Κριμαίας. Η παρέμβαση όμως της Κιοσέμ Σουλτάνας και άλλων παλατιανών αξιωματούχων απέτρεψε την εκτέλεση της εντολής του, και έτσι μετά το θάνατο του Μουράτ, ο Ιμπραήμ τον διαδέχτηκε ως ο επόμενος Σουλτάνος (1640-1648), παρά το γεγονός ότι ήταν ψυχικά και διανοητικά άρρωστος.