Βαρώσια

2017

Τα Βαρώσια ή το Βαρώσι, είναι μια πόλη φάντασμα στο νότιο τμήμα της Κυπριακής πόλης της Αμμοχώστου. Πριν την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, ήταν η μοντέρνα τουριστική περιοχή της Αμμοχώστου. Οι κάτοικοί της έφυγαν κατά την εισβολή, όπου και τέθηκε υπό Τουρκικό έλεγχο και παρέμεινε εγκατελειμένη υπό την κατοχή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων από τότε. Η είσοδος απαγορεύεται για το κοινό. Από το 2015 η πόλη συνεχίζει να παραμένει εγκατελειμένη με τον πληθυσμό 0.

Ετυμολογία

Το όνομα Βαρώσια, έχει τις ρίζες του στην Τουρκική λέξη varoş που σημαίνει προάστιο. Η λέξη μπήκε στην Τουρκική γλώσσα από τις Βαλκανικές γλώσσες της Οθωμανικής περιόδου, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου, ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στα Σερβο-Κροατικά, η λέξη varoš σημαίνει «πόλη», «κέντρο», «δήμος» ή «προάστιο», ενώ στα Ουγγρικά η λέξη város σημαίνει «πόλη», «περιφέρεια» ή «δημαρχεία».

Ιστορία

Κατά τη δεκαετία του ’70 η Αμμόχωστος ήταν ο νούμερο 1 τουριστικός προορισμός στην Κύπρο. Για να φιλοξενηθεί ο αυξανόμενος αριθμός τουριστών, χτίστηκαν πολλά ψηλά καινούρια κτίρια και ξενοδοχεία. Κατά την ακμή τους, τα Βαρώσια δεν ήταν απλώς ο νούμερο 1 τουριστικός προορισμός στην Κύπρο, αλλά μεταξύ 1970 και 1974, ήταν ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο και ήταν ο αγαπημένος προορισμός διασημοτήτων όπως η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον, η Ράκελ Γουέλς και η Μπριζίτ Μπαρντό.

Χαρακτηριστικά

Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά των Βαρωσίων, ήταν η οδός "Τζον Κένεντι", ένας δρόμος ο οποίος ξεκινούσε από ένα σημείο πολύ κοντά στο λιμάνι της Αμμοχώστου, περνούσε μέσα από τα Βαρώσια παράλληλα με την παραλία Γλώσσα. Κατά μήκος της οδού Κένεντι υπήρχαν πολλά διάσημα πολυώροφα ξενοδοχεία μεταξύ των οποίων και το King George Hotel, το Asterias Hotel, το Grecian Hotel, το Florida hotel και το Argo Hotel που ήταν το αγαπημένο της Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Το Argo Hotel βρίσκεται κοντά στο τέλος της οδού Κένεντι με θέα στον Πρωταρά και στον Κόλπο της Συκιάς. Άλλος ένας κεντρικός δρόμος στα Βαρώσια ήταν η οδός Λεωνίδα, που έβγαινε από την οδό Κένεντι και κατευθυνόταν δυτικά προς τη Γωνιά της Βιέννης. Η οδός Λεωνίδα ήταν ο κύριος δρόμος με μαγαζιά για ψώνια και με χώρους για ανάπαυση στα Βαρώσια με μπαρ, εστιατόρια και νυχτερινά κλαμπ, καθώς και με μια αντιπροσωπεία της Toyota.

1974 μέχρι σήμερα

Πριν την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, η πόλη των Βαρωσίων είχε πληθυσμό 39.000 κατοίκων. Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974, ο Ελληνο-Κυπριακός απέσυρε τις δυνάμεις του από τη Λάρνακα. Ο Τουρκικός Στρατός προχώρησε μέχρι την Πράσινη Γραμμή, η οποία είναι και τα σημερινά σύνορα μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ώρες πριν Ελληνο-Κυπριακός και Τουρκικός Στρατός βρεθούν σε μάχη στους δρόμους της Αμμοχώστου, ολόκληρος ο πληθυσμός διέφυγε, φοβούμενος σφαγή. Πολλοί πρόσφυγες διέφυγαν νότια στο Παραλίμνι, στη Δερύνεια και στη Λάρνακα. Από τότε, το Παραλίμνι έγινε η μοντέρνα πρωτεύουσα της επαρχίας της Αμμοχώστου.

Όταν ο Τουρκικός Στρατός πήρε τον έλεγχο της περιοχής κατά τη διάρκεια της εισβολής, τον περίφραξε και απαγόρευσε την είσοδο σε πάντες εκτός του προσωπικού του Τουρκικού Στρατού και των Ηνωμένων Εθνών. Οι άνθρωποι που ζούσαν στα Βαρώσια έλπιζαν πως θα επέστρεφαν στα σπίτια τους μόλις η κατάσταση ηρεμούσε, αλλά το θέρετρο είχε περιφραχτεί από τον Τουρκικό Στρατό.

Η Επίλυση 550 του Συμβουλείου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών του 1984 διέταξε στην παραχώρηση της διαχείρισης των Βαρωσίων στα Ηνωμένα Έθνη με το σκοπό να γίνει επανεγκατάσταση των κατοίκων των Βαρωσίων και μόνο, που είχαν εκδιωχθεί. Το Τουρκικό κράτος δε συμμορφώθηκε, αλλά κράτησε τα Βαρώσια ως «διαπραγματευτικό χαρτί» από τότε με την ελπίδα να πείσουν τους κατοίκους της Κύπρου στο να αποδεχτούν μια επίλυση του Κυπριακού ζητήματος με τους δικούς τους όρους.

Ένα τέτοιο σχέδιο επίλυσης ήταν το Σχέδιο Αννάν, το οποίο η πλειονότητα των Ελληνο-Κυπρίων απέρριψε χαρακτηρίζοντάς το άδικο. Ήθελε την επιστροφή των Βαρωσίων στους αρχικούς κατοίκους, αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ μιας και το σχέδιο απορρίφτηκε από τους Ελληνο-Κύπριους ψηφοφόρους σε δημοψήφισμα, καθώς το όλο σχέδιο θεωρήθηκε απαράδεκτο. Η Επίλυση 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, αναφέρει ότι «θεωρεί τις  προσπάθειες για εγκατάσταση οποιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από ανθρώπους άλλους εκτός από τους κατοίκους του ως απαράδεκτη και καλεί σε μεταφορά αυτής της περιοχής υπό τη διαχείριση των Ηνωμένων Εθνών. Από το 1974, απαγορεύεται η είσοδος στην περιοχή από τους Τούρκους, με εξαίρεση του προσωπικού των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και τους μαθητές των κοιτώνων των κοριτσιών εκεί.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδίκασε το ποσό των €100.000 με €8.000.000 σε οχτώ Ελληνο-Κύπριους λόγο στέρησης των σπιτιών και των περιουσιών τους ας αποτέλεσμα της εισβολής του 1974. Η υπόθεση κατατέθηκε από κοινού από τον επιχειρηματία Κωνσταντίνο Λόρδο και άλλους, με κύρια απόφαση στην υπόθεση Λόρδου να χρονολογείται το Νοέμβριο 2010. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι στην περίπτωση των οχτώ από τους αιτούμενους, οι Τούρκοι είχαν παραβιάσει το Άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1 του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στο δικαίωμα στην ειρηνική απόλαυση των αντικειμένων κάποιου και στην υπόθεση των επτά από τους αιτούμενους, η Τουρκία είχε παραβιάσει το Άρθρο 8 στο δικαίωμα σεβασμού για προσωπική και οικογενειακή ζωή.

Εφόσον κανείς δεν κατοικεί στην περιοχή και δεν έχουν γίνει επισκευές, όλα τα κτίρια καταρέουν. η φύση αναμορφώνει την περιοχή, καθώς τα μέταλα σκουριάζουν, τα παράθυρα σπάζουν και τα φυτά προχωρούν τις ρίζες τους σε τοίχους και πεζοδρόμια. Θαλάσσιες χελώνες έχουν θεαθεί να κάνουν φωλιές στις εγκατατελειμένες παραλίες.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.13ος, σελ.329.
• "Maraş - Varosha - Βαρώσια"