Ιράκ

الجمهورية العراقية
Αλ-Τζουμχουρίγια Αλ-Ιρακίγια

Σημαία
Συντεταγμένες	33° 00΄ Β, 44° 00΄ Α
Πρωτεύουσα	Βαγδάτη
Έκταση	437.072 km²
Πληθυσμός	26.783.383 (2006)(66η)
Εθνικός ύμνος	Mawtini (My Homeland)
Internet TLD	.iq

Το Ιράκ είναι κράτος της Ν.Δ. Ασίας στην περιοχή της Μεσοποταμίας (μεταξύ των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη). Το Ιράκ από το 1930 έγινε ανεξάρτητο βασίλειο και το 1958, με επανάσταση, ανακηρύχτηκε δημοκρατία. Συνορεύει ανατολικά με το Ιράν, δυτικά με τη Συρία και την Ιορδανία, νότια με το Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία και βόρεια με την Τουρκία.

Η έκτασή του είναι 437.072 τετρ. χλμ. και ο πληθυσμός του 26.783.383 κατ. (2006).

Γεωγραφία

Το βορειοανατολικό Ιράκ είναι περιοχή ορεινή, συνέχεια της Αρμενίας. Το τμήμα της Μεσοποταμίας είναι ένα λεκανοπέδιο από εύφορες πεδιάδες και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Το υπόλοιπο τμήμα του Ιράκ είναι ερημικό ή στεπώδες (προέκταση της συριακής ερήμου).

Το βόρειο Ιράκ έχει ψυχρό κλίμα και αρκετές βροχές, εξαιτίας του ότι είναι ορεινό. Όμως γενικά το κλίμα του Ιράκ είναι ζεστό και ξηρό. Η περιοχή της Βαγδάτης, αν και βρίσκεται στην εύκρατη ζώνη (στο ίδιο ύψος περίπου με την Κρήτη) είναι το μέρος του κόσμου με την ψηλότερη θερμοκρασία (φτάνει συχνά τους 50° C το καλοκαίρι). Λίγες βροχές πέφτουν, αλλά τόσο απότομες και ραγδαίες, που ο Τίγρης και ο Ευφράτης, τα δύο μεγάλα ποτάμια της δυτικής Ασίας, πλημμυρίζουν συχνά. Οι ποταμοί αυτοί πηγάζουν από τον αρμενικό Ταύρο και τον Αντίταυρο. Η σημασία των δύο αυτών ποταμών για το Ιράκ είναι πάρα πολύ μεγάλη, γιατί μόνο απ' αυτούς προέρχεται η άρδευση των μεγάλων πεδιάδων.

Στην περιοχή αυτή της Μεσοποταμίας, εξαιτίας του πλούτου του εδάφους, αναπτύχθηκαν αξιόλογοι πολιτισμοί. Πρώτα οι Ασσύριοι και οι Βαβυλώνιοι, μετά οι Πέρσες, πέρασαν από τη Μεσοποταμία αναπτύσσοντας πολιτισμούς, που ίχνη τους υπάρχουν ακόμα. Τα ερείπια αρχαίων πόλεων, της Νινευή, της Βαβυλώνας μαρτυρούν το μεγαλείο της εποχής τους.

Ο Τίγρης και ο Ευφράτης, τελικά συνενώνονται και σχηματίζουν το Σα-τελ-Αράμπ, που χύνεται στον Περσικό κόλπο, σχηματίζοντας μεγάλο δέλτα, ένα από τα πιο εύφορα της γης.

Το Ιράκ είναι χώρα γεωργική και κτηνοτροφική. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις βρίσκονται κυρίως στην περιοχή της Μεσοποταμίας. Καλλιεργούνται δημητριακά, μπαμπάκι, λαχανικά, ρύζι και υπάρχουν και χουρμαδιές. Σχετικά με την κτηνοτροφία, εκτρέφονται αιγοπρόβατα, αλλά και βόδια, άλογα (αραβικές ράτσες αλόγων) και καμήλες.

Δημογραφία

Η ανάπτυξη του πληθυσμού (1961-2003) από στοιχεία του FAOSTAT (πληθυσμός σε χιλιάδες).

Ο πληθυσμός της χώρας είναι 26.783.383 κατ. (2006) (66η στον κόσμο). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 2.7% (εκτίμηση 2005). Ρυθμός γεννήσεων 32.5 γεννήσεις/1000 πληθυσμού και θανάτου 5.49 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2005).

Οι κάτοικοι του Ιράκ είναι, κατά μεγάλο ποσοστό, Άραβες. Υπάρχουν όμως Τούρκοι, Εβραίοι, Πέρσες και Κούρδοι. Είναι μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα (εκτός από τους εβραίους και από λίγους χριστιανούς).

Πρωτεύουσα του Ιράκ είναι η Βαγδάτη (5.772.000 κατ. το 2003), πόλη καθαρά ανατολίτικη που μόλις τώρα άρχισε να εκσυγχρονίζεται κατά το δυτικό τύπο. Άλλες μεγάλες πόλεις είναι η Αλ Μπάσρ ή Βασόρα (η Βενετία της Ανατολής, με τις πολλές της διώρυγες, στις όχθες του Τίγρη), η Μουσούλη, η Άρμπιλ (αρχαία Άρβηλα) και το Κιρκούκ.

Οικονομία

Το ΑΕΠ της χώρας είναι $ 54,400,000,000 (73η στον κόσμο)(εκτίμηση 2004). Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι 52.30% (εκτίμηση 2004). Το κατα κεφαλήν ΑΕΠ είναι $2,100 (εκτίμηση 2004).

Η παραγωγή του Ιράκ είναι πολύ κατώτερη από τις δυνατότητες της χώρας, γιατί γίνεται με αρκετά πρωτόγονα μέσα. Το 78% των κατοίκων ασχολούνται στην ύπαιθρο γι' αυτό και δεν υπάρχουν βιομηχανίες.

Ένα από τα ιδιαίτερα οικονομικά χαρακτηριστικά του Ιράκ είναι το πετρέλαιο. Η παραγωγή πετρελαίου φτάνει στα 41 εκατομ. τόνους κάθε χρόνο. Μεγάλες πετρελαιοπηγές υπάρχουν στη Μοσούλη, στο Κιρκούκ, στη Βασόρα κλπ. Όμως στο Ιράκ δε γίνεται καμιά επεξεργασία πετρελαίου. Μεταφέρεται με αγωγούς είτε στον Περσικό κόλπο, είτε στη Μεσόγειο και εξάγεται σαν πρώτη ύλη.

Γενικά το Ιράκ, αν και χώρα πλούσια, είναι, προς το παρόν, υποανάπτυκτη. Οι συγκοινωνίες δεν είναι καλές, βιομηχανία σχεδόν δεν υπάρχει. Οι εξαγωγές της χώρας περιορίζονται σε αργό πετρέλαιο και γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.

Ιστορία

Ιστορική όψη της Βαβυλώνας

Το Ιράκ ήταν γνωστό ιστορικά ως Μεσοποταμία και ήταν ο πρώτος γνωστός πολιτισμός παγκόσμιος με τους sumerian, Akkadian, Babylonian, και Assyrian, η των οποίων επιρροή επεκτάθηκε στις γειτονικές περιοχές από το 5000 Π.Χ. Αυτοί οι πολιτισμοί παρήγαγαν το πιό πρόωρο γράψιμο και μερικών από τις πρώτους επιστήμες, τα μαθηματικά, τους νόμους και τις φιλοσοφίες. Στον έκτο αιώνα Π.Χ., η περιοχή έγινε ένα κομματι της περσικής αυτοκρατορίας κάτω από τον Κύρο, και αργοτερα κατακτηθεί από τον Μεγα Αλέξανδρο για αιώνες σχεδόν δύο.

Πόλεμος του Κόλπου (1991)

Στο Ιράκ τα τελευταία χρόνια επικράτησε στρατιωτικό καθεστώς. Ηγέτης της χώρας ήταν ο Σαντάμ Χουσεΐν, ο οποίος θέλοντας να υλοποιήσει τα ιμπεριαλιστικά του σχέδια, που απέβλεπαν στην κατάληψη όλων των γειτονικών πετρελαιοπαραγωγικών αραβικών κρατιδίων, στις 2 Αυγούστου 1990 εισέβαλε στο Κουβέιτ και το προσάρτησε στο Ιράκ. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στο Ιράκ και ταυτόχρονα οικονομικό αποκλεισμό.

Όμως ο Σαντάμ Χουσεΐν παρέμενε αμετάκλητος στη στάση του και η επιτροπή αμυντικού σχεδιασμού του ΝΑΤΟ αποφάσισε την ενεργό συμμετοχή της συμμαχίας στην κρίση του Περσικού Κόλπου, ενώ, λίγες μέρες μετά, το αμερικανικό Κογκρέσο εξουσιοδότησε τον πρόεδρο Μπους να κάνει χρήση στρατιωτικής βίας για τη διευθέτηση και επίλυση της κατάστασης στον Περσικό κόλπο. Παρά τη γαλλοαραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία και τις αλλεπάλληλες εκκλήσεις του ΟΗΕ προς το Σαντάμ Χουσεΐν, ο πόλεμος δεν μπόρεσε να αποφευχθεί λόγω της αδιάλλακτης στάσης του Ιρακινού ηγέτη.

Έτσι στις 17 Ιανουαρίου 1991 τα ξημερώματα έγινε αιφνιδιαστική αεροπορική επίθεση των συμμαχικών δυνάμεων εναντίον του Ιράκ και πραγματικά η Βαγδάτη βομβαρδίστηκε ανελέητα. Το Ιράκ αντεπιτέθηκε με πυραύλους "Σκουντ" και η Τουρκία μπλέχτηκε στον πόλεμο έμμεσα παραχωρώντας στους συμμάχους την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Οι Ιρακινοί συνέχισαν την επίθεσή τους με την ανατίναξη των κουβεϊτιανών πετρελαιοπαραγωγών και με εκτόξευση πυραύλων ενάντια στη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ. Λίγες μέρες μετά κατέλαβαν την πόλη Χάφτζι της Σαουδικής Αραβίας. Στη συνέχεια οι Ιρακινοί, αφού απέρριψαν το ιρανικό ειρηνευτικό σχέδιο, αποδέχθηκαν το σχέδιο ειρήνης που παρουσίασε η Μόσχα αλλά παράλληλα πυρπόλησαν πάνω από 500 πετρελαιοπηγές στο Κουβέιτ.

Λίγο μετά οι σύμμαχοι εισέβαλαν στο Ν. Ιράκ. Τότε ο Σαντάμ Χουσεΐν αποδέχθηκε όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και επιτεύχθηκε εκεχειρία. Όμως παράλληλα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επέβαλε εμπάργκο στην πώληση όπλων στο Ιράκ όσο κυβερνά ο Σαντάμ Χουσεΐν. Στο εσωτερικό του Ιράκ ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, ενώ ο Σαντάμ επανάκτησε τον έλεγχο του Ν. Ιράκ από τους σιίτες και ανακατέλαβε το Κιρκούκ. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ πρότεινε τη συγκρότηση ειδικής ειρηνευτικής δύναμης 1.440 ανδρών κατά μήκος των συνόρων Ιράκ-Κουβέιτ και το Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε ομόφωνα την πρόταση αυτή. Παράλληλα η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε βασανιστήρια στη διάρκεια της κατοχής του Κουβέιτ.

Ο Σαντάμ Χουσεΐν διέταξε την πλήρη συνεργασία των ανθρώπων του με ειδικούς πραγματογνώμονες για τον έλεγχο των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράκ. Το Σεπτέμβριο 1991 το Ιράκ συνέλαβε 44 επιθεωρητές του ΟΗΕ, γεγονός που καταγγέλθηκε από τον αμερικανό Πρόεδρο στο Συμβούλιο Ασφαλείας και τελικά ανάγκασε το Ιράκ να τους απελευθερώσει. Ακολούθως με την προτροπή των ΗΠΑ και το ψήφισμα 687 του ΟΗΕ εφαρμόστηκαν οικονομικές κυρώσεις κατά του Ιράκ ως μέτρο πίεσης για την εγκατάλειψη σχεδίων για την κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής, χάρη στις οποίες ο πληθυσμός του αντιμετώπισε τρομερή έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων και γνώρισε εξαθλίωση, φτώχεια και πλήθος ασθενειών.

Πηγές

• CIA World Fact Book - Iraq