Κάρολος Εμμανουήλ Α΄ της Σαβοΐας

Κάρολος Εμμανουήλ Α΄
Δούκας της Σαβοΐας
Περίοδος	1580 - 1630
Προκάτοχος	Εμμανουήλ-Φιλιβέρτος
Διάδοχος	Βίκτωρ Αμεδαίος Α'
Γέννηση	12 Ιανουαρίου 1562 κάστρο του Ρίβολι, Πεδεμόντιο
Θάνατος	26 Ιουλίου 1630 (ετών 68) Τορίνο, Πεδεμόντιο
Σύζυγος	Αικατερίνη-Μιχαέλα Αψβούργων
Επίγονοι	Φίλιππος-Εμμανουήλ Βίκτωρ-Αμεδαίος Α' Εμμανουήλ-Φιλιβέρτος Μαργαρίτα Ισαβέλλα Μαυρίκιος Φραγκίσκη-Αικατερίνη Θωμάς-Φραγκίσκος
Οίκος	Σαβοΐας
Πατέρας	Εμμανουήλ-Φιλιβέρτος
Μητέρα	Μαργαρίτα Βαλουά
Θρησκεία	Καθολικός Χριστιανός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Κάρολος Εμμανουήλ Α΄ (ιταλικά: Carlo Emanuele I di Savoia‎‎· 12 Ιανουαρίου 1562 - 26 Ιουλίου 1630) ήταν δούκας της Σαβοΐας (1580-1630). Ήταν υιός του Εμμανουήλ-Φιλιβέρτου δούκα της Σαβοΐας και της Μαργαρίτας Βαλουά, κόρης του Φραγκίσκου Α' βασιλιά της Γαλλίας.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στο κάστρο της πόλης Ρίβολι, στο Πεδεμόντιο. Διαδέχθηκε τον πατέρα του το 1580 όταν εκείνος απεβίωσε, ως μόνο του τέκνο. Ήταν έξυπνος, μορφωμένος και μιλούσε Ιταλικά, Γαλλικά, Ισπανικά και Λατινικά. Ο βραχύς στο ανάστημα, κυφός και κάπως άχαρος άνδρας, αποδείχθηκε ένας γενναίος πολεμιστής. Είχε αυτοπεποίθηση και τη φιλοδοξία με την πολιτική του να επεκτείνει το δουκάτο ώστε να γίνει βασίλειο. Έτσι το 1588 εκμεταλλεύθηκε τον εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία του Ερρίκου Γ' και κατέλαβε το μαρκηζάτο του Σαλούτζο, που ήταν υπό γαλλική προστασία. Ο νέος όμως βασιλιάς της Γαλλίας Ερρίκος Δ' απαίτησε την επιστροφή του και όταν ο δούκας αρνήθηκε, κηρύχθηκε πόλεμος. Η σύρραξη, στην οποία εμπλέχθηκε και η Ισπανία, έληξε αφήνοντας τα πράγματα όπως είναι, χωρίς να λύσει το θέμα του Σαλούτζο (Ειρήνη της Vervins, 1598).

Όταν ο δούκας άρχισε συνομιλίες με την Ισπανία, ο Ερρίκος Δ' απείλησε με πόλεμο. Το 1601 στη Λυών συμφώνησαν να δοθούν στη Γαλλία περιοχές πέραν των Άλπεων (Bresse, κά) με αντάλλαγμα το Σαλούτζο που πέρασε στη Σαβοΐα και με τον όρο ότι θα εξαλειφόταν οι Διαμαρτυρόμενοι του δουκάτου.

Το 1602 προσπάθησε να πολιορκήσει τη Γενεύη: οδήγησε τα στρατεύματά του κατά τη διάρκεια της νύκτας και περικύκλωσε τα τείχη της πόλης· διέταξε τους θωρακοφόρους να ανεβούν με την πονοπλία τους για αιφνιδιασμό, αλλά ένας φύλακας σήμανε συναγερμό και οι στρατιώτες εγέρθηκαν και αντιμετώπισαν τους εισβολείς. Ο στρατός του δούκα πανικοβλήθηκε· 54 σκοτώθηκαν, περισσότεροι αιχμαλωτίσθηκαν και εκτελέσθηκαν. Οι πανοπλίες του στρατού του Καρόλου-Εμμανουήλ Α', με τα χαρακτηριστικά κράνη που μιμούνται αδρά το ανθρώπινο πρόσωπο, φυλάσσονται από τους Ελβετούς ως τρόπαια. Επίσης η επιτυχής υπεράσπιση εορτάζεται στη Γενεύη ως πράξη ηρωϊσμού στο ετήσιο φεστιβάλ L' Escalade.

Το 1610 υπέγραψε στο Bruzolo συνθήκη συμμαχίας με τη Γαλλία, αλλά μετά τη δολοφονία του Ερρίκου Δ', η αντιβασίλισσα Μαρία των Μεδίκων δεν την αναγνώρισε. Όταν όμως ανέλαβε ο Λουδοβίκος ΙΓ', τον υποστήριξε στην απελευθέρωση της Άλμπα από τους Ισπανούς. Μάλιστα η αδελφή του Γάλλου βασιλιά παντρεύθηκε τον Βίκτωρα-Αμεδαίο Α', υιό του δούκα.

Ο δούκας προσπάθησε να αποκτήσει πρόσβαση στη θάλασσα εις βάρος της Γένουας (Α' Πόλεμος Γένουας-Σαβοΐας), αλλά με την παρέμβαση της Ισπανίας αποκαταστάθηκε το status quo. Αργότερα οι Γάλλοι κατέλαβαν την πόλη Casale στο Μονφεράτο (Πόλεμος Διαδοχής της Μάντουα) και ο δούκας συμμάχησε με τους Ισπανούς. Όταν ο καρδινάλιος Ρισελιέ εισέβαλε στο Πεδεμόντιο καταλαμβάνοντας την πόλη Σούζα, ο δούκας επέστρεψε στη συμμαχία με τη Γαλλία. Με την εισβολή του στρατού του Φιλίππου Δ' της Ισπανίας στη Γένουα και στο Κόμο, ο δούκας δήλωσε ουδέτερος, αλλά ο Ρισελιέ έστειλε στρατό που κατέλαβε το Πινερόλο και την Αβιλιάνα και νίκησε το στρατό του δούκα.

Γύρω στο 1600 οι Σέρβοι, που ήταν κάτω από τους Οθωμανούς, αποφάσισαν να εξεγερθούν αν τους βοηθούσε με στρατό κάποιος ηγεμόνας της Δύσης. Το 1608 ο πατριάρχης Σερβίας Ιωάννης Β' Καντούλ, ο Γκρνταν δούκας της Ερζεγοβίνης και οι αρχηγοί των Σερβικών φυλών συγκεντρώθηκαν στη μονή Μοράκα και πρότειναν τον Κάρολο-Εμμανουήλ Α' ως αρχηγό μιας χριστιανικής Σταυροφορίας εναντίον των Οθωμανών και ως βασιλιά της Σερβίας. Όμως ο δούκας είχε έλλειψη οικονομικών πόρων και δεν υλοποιήθηκε το εγχείρημα.

Στο Σαβιλιάνο έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και απεβίωσε το 1630. Τον διαδέχθηκε ο υιός του Βίκτωρ-Αμεδαίος Α'.

O θυρεός της Σαβοΐας

Οικογένεια

Το 1585 νυμφεύτηκε την Αικατερίνη-Μιχαέλα Αψβούργων, κόρη της εξαδέλφης του Ελισάβετ Βαλουά και του Φιλίππου Β' βασιλιά της Ισπανίας. Είχαν τέκνα:

• Φίλιππος-Εμμανουήλ 1586 - 1604, απεβίωσε 18 ετών.
• Βίκτωρ-Αμεδαίος Α' 1587 - 1637, διαδέχθηκε τον πατέρα του.
• Εμμανουήλ-Φιλιβέρτος 1588 - 1624, αντιβασιλιάς της υπό Ισπανική κυριαρχία Σικελίας.
• Μαργαρίτα 1589 - 1655, παντρεύθηκε τον Φραγκίσκο Δ' Γκοντζάγκα δούκα της Μάντουας.
• Ισαβέλλα 1591 - 1626, παντρεύθηκε τον Αλφόνσο Γ' ντ' Έστε διάδοχο της Μοδένας.
• Μαυρίκιος 1593 - 1657, καρδινάλιος, νυμφεύτηκε τη Λουίζα-Χριστίνα Σαβοΐας.
• Φραγκίσκη-Αικατερίνη 1595 - 1640, μοναχή.
• Θωμάς-Φραγκίσκος 1596 - 1656, πρίγκιπας του Καρινιάνο. Νυμφεύτηκε τη Μαρία Βουρβόνων, κόρη του Καρόλου κόμη του Σουασόν. Είναι ο ιδρυτής του κλάδου της Σαβοΐας-Καρινιάνο, που μέλη του έγιναν βασιλείς της Σαρδηνίας και μετά της Ιταλίας.

Την ερωμένη του Μαργαρίτα ντε Ρουσιγιόν, μαρκησία της Ρίβα του Kιέρι, τη νυμφεύτηκε μυστικά το 1629 νομιμοποιώντας τα 4 τέκνα που είχαν, αλλά χωρίς να έχουν δικαίωμα διαδοχής.

Από άλλες 5 ερωμένες είχε 7 εκτός γάμου τέκνα.

Πηγές

• Le Royaume d'Italie, vol. I. Les manuscrits du C.E.D.R.E. (Cercle d'Études des Dynasties Royales Européennes): Dictionnaire Historique et Généalogique. 1992. ISSN 0993-3964. pp. 80–81, 129-132, 152-154.
• Kamen, Henry (1997). Philip II. Yale University Press.
• Storrs, Christopher (1999). War, Diplomacy and the Rise of Savoy 1690-1720. Cambridge University Press. ISBN 0521551463.