Ακτουάριος

Ο Ακτουάριος (ελληνικά : ἀκτουάριος, λατινικά : actarius) ήταν τίτλος που απονέμονταν σε αξιωματούχους στην Ρωμαϊκή κι έπειτα στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία, είτε σαν τιμητικός είτε με αρμοδιότητες. Ο τίτλος σήμερα απονέμεται τιμητικά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ο ακτουάριος ήταν δημόσιος υπάλληλος, επιφορτισμένος με την κατανομή των μισθών και των διατάξεων που αφορούσαν τον ρωμαϊκό στρατό. Το αξίωμα εμφανίστηκε στα τέλη της αυτοκρατορίας και μαρτυρείται τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα στην πρώιμη Βυζαντινή αυτοκρατορία, αλλά εμφανίζεται μόνο σε νομικά κείμενα.

Στην Βυζαντινή αυτοκρατορία ο τίτλος εμφανίζεται πάλι στο Τακτικόν Ουσπένσκι, περίπου το 842 και αργότερα στο Κλητορολόγιον το 899, αλλά ο ρόλος του κατόχου του αξιώματος είναι ασαφής. Τον 10ο αιώνα στους τίτλους και αξιώματα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ' Πορφυρογέννητου, ο Ακτουάριος αναφέρεται ως τιμιτικός τίτλος, βραβείο, στους νικητές ηνίοχους του Ιπποδρόμου, αλλά τον 12ο αιώνα (ή ίσως και τον 11ο αιώνα) ο απονεμόταν σε διακεκριμένους γιατρούς, ενδεχομένως, εκείνων που συνδέονται με την αυτοκρατορική αυλή, γνωστότερος από αυτούς ήταν ο Ιωάννης Ακτουάριος.

Μετά την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το αξίωμα χρησιμοποιείται ως τιμητικός τίτλος, οφίκιο, από το Οικουμενικό πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης αλλά και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

Πηγές

• Kazhdan, Alexander Petrovich, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. New York, New York and Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.