Μελίσσια Αττικής

Μελίσσια - πλατεία Αγίου Γεωργίου

Αρχείο:Agia Marina Melissia.jpg

Αγία Μαρίνα Μελισσίων - υπό ανέγερση

Τα Μελίσσια είναι περιοχή μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος Αθηνών και δημοτική κοινότητα και έδρα του Δήμου Πεντέλης, ο οποίος απαρτίζεται επίσης από την Πεντέλη και τη Νέα Πεντέλη.

Δήμαρχος από το 2011 του Δήμου Πεντέλης διατελεί ο Δημήτριος Στεργίου - Καψάλης.

Ιστορική Εξέλιξη

Κατά την αρχαιότητα τα Μελίσσια ήταν αγροτική περιοχή που υπαγόταν στα διοικητικά όρια του αρχαίου Δήμου Αθμόνων. Οι εκτάσεις της περιοχής χρησιμοποιούντο για καλλιέργεια, κτηνοτροφία, αλλά και από μελισσοκόμους. Κατά τα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια η περιοχή ανήκε στην Ιερά Μονή Πεντέλης, ενώ κατά την τουρκοκρατία χρησίμευε ως κρυψώνα με τις σπηλιές της στους πρόποδες του πεντελικού, για τους κατοίκους του Αμαρουσίου. Μετά το 1920, άρχισαν να οικοδομούνται οι πρώτες υποτυπώδεις κατοικίες, κυρίως εξοχικές για τους επισκέπτες της Ιεράς Μονής, ενώ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 αρχίζει ο μαζικός εποικισμός των Μελισσίων, σε εκτάσεις που παραχωρούνται στους πρόσφυγες από την Ιερά Μονή (προς ανάμνηση αυτού δόθηκε σε γνωστό δρόμο η ονομασία των πρώτων εποικιστών Μελισσιωτών, η πλατεία δίπλα στο Ναό του Αγίου Γεωργίου ονομάζεται "Πλατεία Μικρασιατών", λειτουργεί ο Σύλλογος Μικρασιατών Μελισσίων "Άγιος Γεώργιος Γκιούλ Μπαξέ" και πολιτιστικό κέντρο Ποντίων Μελισσιωτών στο κέντρο του δήμου). Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που κατοίκησαν στην περιοχή, προέρχονταν από το Γκιουλμπαξε της Μικράς Ασίας (ένα χωριό των Βουρλών της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης) και έκτισαν τον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου σε ανάμνηση του ομώνυμου Ναού που βρισκόταν στο Γκιουλμπαξε της Μικράς Ασίας . Την ίδια εποχή οικοδομούνται τα πρώτα νοσοκομεία-σανατόρια για όσους έπασχαν εκείνη την εποχή από φυματίωση και επέλεγαν την περιοχή ως τόπο διαμονής και ανάρρωσης για το καλό της κλίμα.

Με την παρέλευση των χρόνων αρχίζει δειλά δειλά να αυξάνεται ο πληθυσμός, ενώ οι κάτοικοι εργάζονται σε διάφορα ιδρύματα ή ασχολούνται με το μικροεμπόριο. Έτσι φτάνουμε στο 1990, όπου με την οικιστική πίεση πέριξ των Αθηνών, τα Μελίσσια αναγνωρίζονται ως δήμος.

Σημερινή κατάσταση

Είναι οικοδομημένος σε μεγάλο υψόμετρο και θυμίζει ορεινή κωμόπολη. Η περιοχή προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις αστικές απαιτήσεις και στη διατήρηση του αρχικού της χαρακτήρα. Έχει κυκλικό ρυμοτομικό σχεδιασμό λαβύρινθου και οι κεντρικές οδικές αρτηρίες χωρίζουν το δήμο στο εμπορικό κέντρο κάτω Μελισσίων και στο οικιστικό κέντρο Πανοράματος στα βόρεια. Οι γειτονιές είναι διχοτομημένες από τα ρέματα, τους ορεινούς όγκους και τις δασικές εκτάσεις. Η Λεωφόρος Πεντέλης στα ανατολικά σε πολύ μεγάλο μήκος αποτελεί το φυσικό του όριο με τον γειτονικό δήμο Βριλησσίων, το ίδιο και το ρέμα Πολυδρόσου στα νότια, στα δυτικά συνορεύει με το Μαρούσι στις συνοικίες Νέα Λέσβος και Στούντιο Άλφα. Είναι περιοχή πλούσια σε πράσινο και ήδη έχει ξεκινήσει η αξιοποίηση και ανάπλαση του άλσους Ζωοδόχου Πηγής (Ολυμπιονικών) και η πεζοδρόμηση της παραρεμάτιας ζώνης. Παρά το φυσικό κάλλος της περιοχής, ο Δήμος δεν ευνοήθηκε από τα χρήζοντα έργα υποδομής που καθίστανται ολοένα και πιο επιτακτικά ενώ η δόμηση στα κάτω Μελίσσια πολλές φορές διενεργείται χωρίς σχεδιασμό και με ιδιαίτερη επιβάρυνση στο ορεινό τοπίο. Γενικά δε διαθέτει πολλούς διαμορφωμένους επισκέψιμους χώρους, καθώς τα άλση της περιοχής βρίσκονται πέριξ των νοσοκομείων και των ρεμάτων, στο κεντρικό πάρκο της πόλης δεν έχουν ξεκινήσει έργα ανάπλασης. Σήμερα υπάρχουν πλήθος απο καφετέριες, εστιατόρια, κέντρα αναψυχής και καταστήματα αλλά στην συντριπτική τους πλειοψηφία βρίσκονται κατά μήκος των κεντρικών μεγάλων δρόμων στις υπόλοιπες περιοχές είναι ελάχιστα.

Είσοδος Μελισσίων απο την Λ.Πεντέλης στην Λ.Ανδρέα Παπανδρέου

Η κεντρική Λεωφόρος Δημοκρατίας στα Μελίσσια

Εμπορικό κέντρο Μελισσίων στην Ζωοδόχο Πηγή

Πλατεία Βίγλας στα Άνω Μελίσσια

Τα Μελίσσια άρχισαν να κατοικούνται μαζικά κυρίως στις αρχές της δεκαετίας του '80 και στα τέλη του '90 άρχισε ο οικιστικός τους κορεσμός. Στον πίνακα που ακολουθεί διαφαίνεται η πληθυσμιακή εξέλιξη των Μελισσίων, βάσει ιστορικών στοιχείων από το 1928 και των απογραφών του 1981, 1991 και 2001, καθώς και εκτιμήσεις για την ανοικοδόμηση έως το 2007 :

Πληθυσμιακή Εξέλιξη Δήμου Μελισσίων

Χρονολογία	Πληθυσμός Δήμου	Έκταση Δήμου	Πυκνότητα Δόμησης	Προστιθείς Πληθυσμός	Νέα Αύξηση Πληθυσμού	Αθροιστική Αύξηση
1928	204 κάτοικοι	3,906 χμ2	52 κάτοικοι/χμ2	204 κάτοικοι	-	-
1940	1.422 κάτοικοι	3,906 χμ2	364 κάτοικοι/χμ2	+1.218 κάτοικοι	+597%	597%
1951	2.525 κάτοικοι	3,906 χμ2	646 κάτοικοι/χμ2	+1.103 κάτοικοι	+77,56%	674,56%
1961	3.348 κάτοικοι	3,906 χμ2	857 κάτοικοι/χμ2	+823 κάτοικοι	+32,59%	707,15%
1971	5.374 κάτοικοι	3,906 χμ2	1.376 κάτοικοι/χμ2	+2.026 κάτοικοι	+60,51%	767,66%
1981	8.865 κάτοικοι	3,906 χμ2	2.269 κάτοικοι/χμ2	+3.491 κάτοικοι	+64,96%	832,62
1991	13.469 κάτοικοι	3,906 χμ2	3.448 κάτοικοι/χμ2	+4.604 κάτοικοι	+51,93%	884,55%
2001	19.700 κάτοικοι	3,906 χμ2	5.043 κάτοικοι/χμ2	+6.231 κάτοικοι	+46,26%	930,81
2007	36.000 κάτοικοι	3,906 χμ2	9.216 κάτοικοι/χμ2	+16.300 κάτοικοι	+82,74%	1.013,55%

πρωτογενείς πηγές:ΕΣΥΕ, Δήμος Μελισσίων

Μνημείο Μικρασιατών στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου

Πολιτιστικό Κέντρο

Δημοτικό γήπεδο Μελισσίων

Διοίκηση

Διοικητικά τα Μελίσσια χωρίζονται σε 4 μεγάλες συνοικίες (Άνω Μελίσσια, Κάτω Μελίσσια, Ζωοδόχος Πηγή, Αγία Μαρίνα) και άλλες 2 μικρότερες αραιοκατοικημένες συνοικίες στα βόρεια (Πανόραμα, Βίγλα). Τα Άνω Μελίσσια βρίσκονται γύρω απο την μεγάλη πλατεία Αγίου Γεωργίου οπου ηταν ο πρώτος πυρήνας των Μικρασιατών οικιστών της πόλης, φτάνουν στα νότια μέχρι της διασταύρωση της 25ης Μαρτίου του κεντρικού δρόμου που διασχίζει τα Μελίσσια κάθετα και της Λεωφόρου Πηγής.

Τα Κάτω Μελίσσια επεκτείνονται νότια απο τα Άνω μέχρι την κεντρική Λεωφόρο Δημοκρατίας, επεκτείνονται απο το Μαρούσι μέχρι την Λεωφόρο Ελευθερίου Βενιζέλου σε αυτά βρίσκονται το απέραντο κτήμα Τσαγκάρη με την αντίστοιχη πτέρυγα του νοσοκομείου Αμαλία Φλέμινγκ.

Η Ζωοδόχος Πηγή βρίσκεται νοτιότερα απο την Λεωφόρο Δημοκρατίας πήρε το όνομα της απο την ομώνυμη μεγάλη εκκλησία, κατοικήθηκε αργότερα απο τις υπόλοιπες περιοχές. Η διαφορά στην συνοικία της Ζωοδόχου Πηγής με τα Άνω και Κάτω Μελίσσια είναι εμφανής είναι εμφανής αφού υπάρχουν ακόμα πολλά ακατοίκητα οικόπεδα και διασκορπισμένες πολυτελείς νεόχτιστες κατοικίες. Νοτιότερο όριο είναι το ίδιο το νοσοκομείο του Σισμανογλείου στα όρια των δήμων Μελισσίων, Βρηλισσίων και Αμαρουσίου, συνδέεται απ'ευθείας σε κοντινή απόσταση με την εκκλησία μέσω της Οδού Ζωοδόχου Πηγής.

Η Αγία Μαρίνα επεκτείνεται ανατολικότερα απο την Λεωφόρο Ανδρέα Παπανδρέου και την Λεωφόρο Ελευθερίου Βενιζέλου πήρε το όνομα της απο την ομώνυμη παλιά εκκλησία που βρίσκεται σήμερα σε αναστήλωση. Είναι η γραφικότερη περιοχή στα σύνορα με την Νέα Πεντέλη που θυμίζει περισσότερο εξοχή αφού απο κεί διέρχεται το ρέμα Πολυδρόσου αμέσως μετά την δημιουργία του στην Πεντέλη σε πολύ κοντινή απόσταση απο την εκκλησία.

Τα Μελίσσια διοικητικά μέχρι το 1989 ανήκαν στον διπλανό μεγάλο δήμο του Αμαρουσίου. Πρώτος δήμαρχος Μελισσίων μετά την ανεξαρτητοποίηση τους απο το Μαρούσι ήταν για 17 χρόνια (1990 - 2007) ο Γιάννης Μητρόπουλος στις δημοτικές εκλογές του 2006 εξελέγη για την επόμενη τετραετία νέος δήμαρχος ο Μανώλης Γραφάκος ο οποίος ξεκίνησε στις μονοδρομήσεις. To 2010 με την νέα εφαρμογή του Καλλικράτη απο την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου ο δήμος Μελισσίων συνενώθηκε με τους δήμους Παλιάς και Νέας Πεντέλης στον διευρυμένο Καλλικρατικό δήμο Πεντέλης. Στις δημοτικές εκλογές του 2010 και του 2014 Καλλικρατικός δήμαρχος Πεντέλης εξελέγη ο Δημήτρης Στεργίου ο οποίος ήταν για πολλά χρόνια δήμαρχος Παλαιάς Πεντέλης, διαδέχθηκε και στα Μελίσσια τον βασικό αντίπαλο του και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις πρώην δήμαρχο Μελισσίων Μανώλη Γραφάκο.

Υπηρεσίες υγείας

Συνεχίζοντας την παράδοση στις υπηρεσίες υγείας, φιλοξενεί πολλά νοσοκομεία όπως το Σισμανόγλειο Νοσοκομείο (Γενικό Νοσοκομείο) στα σύνορα με τα Βριλήσσια και το Μαρούσι στο νότιο τμήμα του δήμου, το Αμαλία Φλέμινγκ (Πτέρυγα Τσαγκάρη-Γενικό Νοσοκομείο), το ιστορικό Παπαδημητρίου (1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ "Η Πεντέλη") και την πτέρυγα Μπόμπολα του Αμαλία Φλέμινγκ, καλύπτοντας τις ανάγκες γενικής περίθαλψης των βορειοανατολικών προαστίων. Το συγκρότημα των νοσοκομείων Αμαλία Φλέμινγκ δημιουργήθηκε το 1986 απο την ενοποίηση τριών πρώην ιδιωτικών κλινικών (Τσαγκάρη, Μπόμπολα, Ζωοδόχος Πηγή), από τις οποίες η τελευταία έπαψε να λειτουργεί το 1999. Τα συγκεκριμένα νοσοκομεία παρείχαν για δεκαετίες πολλαπλές υπηρεσίες υγείας στους κατοίκους των βορείων προαστίων ενώ δεν είναι ιδιόκτητα αφού οι δυο πτέρυγες ανήκουν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο ΙΚΑ. Το 2014 ενοποιήθηκαν τα νοσοκομεία Αμαλία Φλέμινγκ, Σισμανόγλειο και Παίδων Πεντέλης υπο την διοίκηση του Σισμανογλείου. Στην συνέχεια οι παροχές υγείας των νοσοκομείων Αμαλία Φλέμινγκ παρουσίασαν μεγάλη κάμψη αφού η πτέρυγα Μπόμπολα έκλεισε και η Πτέρυγα Τσαγκάρη υπολειτουργεί δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα στην υγεία των ασθενών.

Ψυχαγωγία

Τα Μελίσσια επίσης συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου και από γειτονικούς δήμους για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο χώρο της γυμναστικής και της ψυχαγωγίας, διαθέτοντας δημοτικό γήπεδο ποδοσφαίρου, γήπεδα μπάσκετ και κολυμβητήριο. Διαθέτουν πολλά πάρκα και εκτεταμένους χώρους πρασίνου : τα δυο μεγαλύτερα είναι το πευκόφυτο άλσος Τσαγκάρη 64 στρεμμάτων, στο βόρειο τμήμα του βρίσκεται η Πτέρυγα Τσαγκάρη του νοσοκομείου Αμαλία Φλέμινγκ και το άλσος Ολυμπιονικών 25 στρεμμάτων στο κέντρο της πόλης μέσα σε αυτό επί της λεωφόρου Δημοκρατίας βρίσκονται η μεγαλύτερη εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και το εμπορικό κέντρο Μελισσίων. Η ύπαρξη ενός νοσοκομείου με όχι και τόσο καλή φήμη μέσα στο άλσος Τσαγκάρη έχει σταθεί απαγορευτικός παράγοντας ώστε να μπορέσει να αξιοποιηθεί τουριστικά, το άλσος Ολυμπιονικών είναι μερικά παραμελημένο. Οι κεντρικοί δρόμοι (Λεωφόρος Δημοκρατίας, Παναγή Τσαλδάρη, Ελευθερίου Βενιζέλου) έχουν πλήθος καφετέριες, φαγάδικα, ταβέρνες και καταστήματα σε πολύ κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους. Φυσικό μνημείο στα ανατολικά της πόλης το ρέμα Πολυδρόσου που ξεκινά από την Πεντέλη και διαχωρίζει τα Μελίσσια απο τον γειτονικό δήμο των Βριλησσίων.

Κυκλοφοριακά προβλήματα

Προβλήματα που ταλανίζουν το δήμο αφορούν τη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση, καθώς, ενώ αποτελεί οδικό πέρασμα προς ολόκληρη την Ανατολική Αττική, οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν εξυπηρετούνται επαρκώς συγκοινωνιακά. Οι περισσότερες γειτονιές έχουν αραιότατη εξυπηρέτηση από τον ΟΑΣΑ. Οι πλησιέστεροι σταθμοί του μετρό είναι αυτοί της Δουκίσσης Πλακεντίας στα νοτιοανατολικά και του Αμαρουσίου στα δυτικά και οι δύο αρκετά μακριά από την περιοχή των Μελισσίων, καθιστώντας δύσκολη την πρόσβαση στους δημότες χωρίς όχημα. Ο ηλεκτροφωτισμός της περιοχής είναι ελλιπής ή κακοσυντηρημένος σε ορισμένα σημεία, όμως από το β' εξάμηνο του 2007 άρχισαν έργα βελτίωσής του. Πολλοί δρόμοι παραμένουν διπλής κατεύθυνσης, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα συμφόρησης, λόγω της αύξησης των αυτοκινήτων που σταθμεύουν σε αυτούς. Σε μια προσπάθεια βελτίωσης των κυκλοφοριακών συνθηκών ο τέως Δήμος Μελισσίων ανακοίνωσε το 2007 πρόγραμμα επέκτασης των μονοδρομήσεων, στην εκπόνηση του οποίου ζητήθηκε και η συνδρομή των δημοτών. Οι οικιστικές και οι εμπορικές ζώνες στα κεντρικά κάτω Μελίσσια είναι περιπεπλεγμένες. Εξακολουθεί παρ'όλα αυτά να παραμένει ένα δημοφιλής τόπος κατοικίας, με την προϋπόθεση ότι δεν θα συνεχιστεί η έντονη αύξηση της αστικοποίησης του, εμφανής στα τελευταία χρόνια.

Ο δήμος σήμερα συγκεντρώνει παραπλήσιες αξίες με τα Βριλήσσια, το Μαρούσι και το Χολαργό. Το 2007, οι αντικειμενικές αξίες ήταν 1.500 - 2.000 € / τμ ενώ οι εμπορικές αξίες ήταν 2.100 - 3.000 € / τμ.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Διαδικτυακός Τόπος Δήμου Πεντέλης
• Οδικοί Χάρτες Λεκανοπεδίου και Περιφέρειας Αττική
• Λεωφορειογραμμές Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Γραμμές Μελισσίων και Διαδρομές Βορείων Προαστίων.pdf
• Χαρακτηριστικά Δήμων & Κριτήρια Χρηματοδοτήσεων Υπουργείο Εσωτερικών
• Απογραφή Πληθυσμού 2001 Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
• Εργασία Χωροταξικής Ανάλυσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Download .Pdf