Άδεια Creative Commons: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Paren8esis (συζήτηση | συνεισφορές)
Paren8esis (συζήτηση | συνεισφορές)
Προσθήκη συνδέσμου στη λεζάντα της εικόνας.
Γραμμή 42: Γραμμή 42:


=== Οι τέσσερις βασικοί όροι των αδειών Creative Commons ===
=== Οι τέσσερις βασικοί όροι των αδειών Creative Commons ===
[[File:Creative commons license spectrum.svg|thumb|300px|Το φάσμα των αδειών Creative commons μεταξύ Κοινού Κτήματος (Public Domain) (επάνω) και «Υπό την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος» (All rights reserved) (κάτω). Η αριστερή πλευρά δηλώνει τις περιπτώσεις χρήσης που επιτρέπονται, και η δεξιά τους αντίστοιχους τύπους αδειών.]]
[[File:Creative commons license spectrum.svg|thumb|300px|Το φάσμα των αδειών Creative commons μεταξύ [[Κοινό κτήμα|Κοινού Κτήματος]] (Public Domain) (επάνω) και «Υπό την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος» (All rights reserved) (κάτω). Η αριστερή πλευρά δηλώνει τις περιπτώσεις χρήσης που επιτρέπονται, και η δεξιά τους αντίστοιχους τύπους αδειών.]]


:{| class="wikitable"
:{| class="wikitable"

Έκδοση από την 17:14, 12 Ιουνίου 2016

Το λογότυπο Creative Commons
Οι άδειες Creative Commons χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, όπως φαίνεται και σε αυτή τη φωτογραφία από την Καμπότζη.

Η μεγάλη χρήση του διαδικτύου σε όλη τον κόσμο, διαμορφώνει πλέον νέες συνθήκες για το πώς μοιραζόμαστε αυτά που δημιουργούμε ή αγοράζουμε. Σήμερα εκατομμύρια έργα όπως άρθρα, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική, βίντεο, διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αγαθά έχουν την πολύ σημαντική ιδιότητα ότι είναι άυλα και έτσι όταν μοιραζόμαστε ένα αντίγραφο, δεν στερούμαστε το πρωτότυπο.

Η άδεια Creative Commons (CC) είναι μία από τις πολλές άδειες που επιτρέπουν την ελεύθερη διακίνηση έργων που κατά τ' άλλα θα προστατεύονταν από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι άδειες CC χρησιμοποιούνται όταν ο δημιουργός επιθυμεί να δώσει σε τρίτους το δικαίωμα να διανέμουν, να χρησιμοποιούν και να παράγουν χτίζοντας πάνω σε κάποιο έργο που ο ίδιος έχει δημιουργήσει. Είναι αρκετά ευέλικτες, αφού παρέχουν στο δημιουργό τη δυνατότητα να επιλέξει τους όρους διαμοιρασμού (για παράδειγμα, μπορεί να επιλέξει να παρέχει μόνο το δικαίωμα μη-εμπορικής χρήσης για το έργο του). Ακόμη, απαλλάσσει τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν το έργο από τυχόν ανησυχίες σχετικά με την καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων, με την προϋπόθεση βέβαια ότι υπακούν στους όρους που έχει θέσει ο δημιουργός μέσω της συγκεκριμένης άδειας.

Διάφορες πλατφόρμες, όπως το Soundcloud, παρέχουν μουσική υπό άδεια CC, η οποία διατίθεται για χρήση σε βίντεο ή μουσικά remix.

Υπάρχουν πολλά είδη αδειών CC, ανάλογα με το συνδυασμό των όρων που παρέχουν για τη χρήση του έργου. Δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στις 16 Δεκεμβρίου 2002 από την Creative Commons, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2001 στις ΗΠΑ.

Χαρακτηριστικά των αδειών Creative Commons

Προσφέρονται δωρεάν μέσω διαδικτύου

Δεν είναι αποκλειστικές

Επιτρέπουν την ανταλλαγή έργων μέσα από το διαδίκτυο

Η χρήση τους δεν απαιτεί την παραίτηση του δικαιούχου των δικαιωμάτων  πνευματικής ιδιοκτησίας από τις εξουσίες του που απορρέουν είτε από το περιουσιακό είτε από ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας

Πεδίο εφαρμογής των αδειών Creative Commons

Ένα έργο που παρέχεται υπό άδεια CC υπόκειται σε νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας [1]. Αυτό επιτρέπει στις άδειες Creative Commons να εφαρμόζονται σε κάθε είδος έργου που κατά τη δημοσίευσή του υπόκειται αυτομάτως σε κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως: βιβλία, θεατρικά έργα, ταινίες, μουσική, άρθρα, φωτογραφίες, ιστολόγια και ιστοσελίδες. Η Creative Commons δεν προτείνει τη χρήση αδειών CC για λογισμικό [2].

Υπάρχουν πάνω από 35.000 έργσ σε έντυπη μορφή που διαθέτουν κατοχυρωμένο αριθμό ISBN. Τα Creative Commons χωρίζουν τα έργα αυτά σε δύο κατηγορίες, η μία εκ των οποίων περιλαμβάνει τις αυτοεκδόσεις [3].

Επίσης, οι άδειες CC είναι μη αποκλειστικές [4], δηλ. ο δημιουργός μπορεί να διαθέσει το έργο του σε συνδυασμό με άλλες μη-CC άδειες, και μη ανακλητές [5], δηλ. δημιουργός δεν έχει τη δυνανατότητα να ακυρώσει εκ των υστέρων μια άδεια CC όταν το έργο έχει ήδη κυκλοφορήσει. Το τελευταίο επίσης σημαίνει ότι αν κάποιος έχει αποκτήσει έργο ή αντίγραφό του που διατίθεται υπό άδεια CC, τότε μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα έχει πάντα το δικαίωμα να το χρησιμοποιεί με αυτή την άδεια, ακόμη κι αν ο δημιουργός αλλάξει γνώμη ή αποφασίσει να σταματήσει τη διανομή του έργου [6]. Στην περίπτωση έργων που διατίθενται υπό πολλές διαφορετικές άδειες CC, είναι στην ευχέρεια του χρήστη να επιλέξει μία από αυτές [7].

Κάποιες κατηγορίες έργων που μπορούν να λάβουν άδεια CC:

  • δημόσια πληροφορία
  • βιβλιοθήκες
  • εκπαιδευτικό περιεχόμενο
  • περιεχόμενο καλών τεχνών
  • ραδιοτηλεοπτικό περιεχόμενο
  • μουσικά έργα

Τα 3 μέρη των αδειών Creative Commons

Εισαγωγικό Περιεχόμενο (Commons Deed) Νομικό Περιεχόμενο (Legal Code) Τεχνολογικό Περιεχόμενο (Meta Data)

Οι τέσσερις βασικοί όροι των αδειών Creative Commons

Το φάσμα των αδειών Creative commons μεταξύ Κοινού Κτήματος (Public Domain) (επάνω) και «Υπό την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος» (All rights reserved) (κάτω). Η αριστερή πλευρά δηλώνει τις περιπτώσεις χρήσης που επιτρέπονται, και η δεξιά τους αντίστοιχους τύπους αδειών.
Εικονίδιο Δικαίωμα Περιγραφή
Attribution Αναφορά (Attribution, BY) Επιτρέπεται σε τρίτους να χρησιμοποιούν το έργο με οποιονδήποτε τρόπο, υπό την προϋπόθεση να αναγνωρίζουν το δημιουργό με τον τρόπο που ορίζει ο ίδιος.
Non-commercial Μη εμπορική χρήση (Non-commercial, NC) Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, διανέμουν, παρουσιάζουν, εκτελούν και τροποποιούν το έργο, για οποιονδήποτε μη εμπορικό σκοπό. Προσοχή: αν επιλεγεί αυτή η άδεια σε συνδυασμό με την άδεια «Όχι παράγωγα έργα», τότε η τροποποίηση του έργου δεν είναι δυνατή ούτε για μη εμπορικό σκοπό.
Share-alike Παρόμοια διανομή (Share-Alike, SA) Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, διανέμουν, παρουσιάζουν, εκτελούν και τροποποιούν το έργο, με την προϋπόθεση να διανέμουν κάθε τροποποιημένη εκδοχή του (=παράγωγο έργο) υπό τους ίδιους όρους. Εάν επιθυμούν να διανέμουν τα παράγωγα έργα υπό διαφορετικούς όρους, θα πρέπει να ζητήσουν την άδεια του δημιουργού.
Non-derivative Όχι παράγωγα έργα (No Derivatives, ND) Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, διανέμουν, παρουσιάζουν και εκτελούν μόνο πρωτότυπα αντίγραφα του έργου. Εάν επιθυμούν να τροποποιήσουν το έργο, θα πρέπει να ζητήσουν την άδεια του δημιουργού.
[8]

Οι δύο τελευταίες συνθήκες δεν αποτελούν άδειες ελεύθερου περιεχομένου όπως αυτές ορίζονται από τα Debian Free Software Guidelines (DFSG) ή τα πρότυπα του Ιδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού, κι έτσι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πλαίσια που απαιτούν αυτές τις ελευθερίες, όπως είναι η Βικιπαίδεια. Όσον αφορά το λογισμικό, η Creative Commons συμπεριλαμβάνει τρεις ελεύθερες άδειες που έχουν συνταχθεί από άλλα ινστιτούτα: Την άδεια BSD, την άδεια GNU LGPL και την GNU GPL.

Από τους παραπάνω όρους παράγονται δεκαέξι διαφορετικοί συνδυασμοί, οι έντεκα εκ των οποίων αποτελούν έγκυρες άδειες CC. Από υπόλοιπες πέντε, οι τέσσερις περιλαμβάνουν ταυτόχρονα τους όρους ND και SA οι οποίοι είναι αμοιβαίως αποκλειόμενοι, ενώ η τελευταία δεν περιλαμβάνει κανέναν όρο.

Παραπομπές

  1. «Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  2. «Frequently Asked Questions - Creative Commons». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  3. «Books - Creative Commons». wiki.creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  4. «Frequently Asked Questions - Creative Commons». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  5. «Frequently Asked Questions - Creative Commons». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  6. «Frequently Asked Questions - Creative Commons». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  7. «Frequently Asked Questions - Creative Commons». creativecommons.org. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  8. «What are Creative Commons licenses?». Frequently Asked Questions - Creative Commons. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2015.