Ιωάννης Ε΄ της Πορτογαλίας

Ιωάννης Ε΄ ο μεγαλόψυχος
Ο Ιωάννης Ε΄ της Πορτογαλίας, έργο του Πομπαίο Μπαρτόνι
Βασιλιάς της Πορτογαλίας
Περίοδος	9 Δεκεμβρίου 1706 – 31 Ιουλίου 1750
Προκάτοχος	Πέτρος Β΄ της Πορτογαλίας
Διάδοχος	Ιωσήφ Α΄ της Πορτογαλίας
Γέννηση	22 Οκτωβρίου 1689 Ριμπέιρα Πάλας, Λισαβόνα, Πορτογαλία
Θάνατος	31 Ιουλίου 1750 (60 ετών) Ριμπέιρα Πάλας, Λισαβόνα, Πορτογαλία
Τόπος ταφής	Βασιλικό Πάνθεον των Μπραγκάνζα, Λισαβόνα, Πορτογαλία
Σύζυγος	Μαρία Άννα της Αυστρίας
Επίγονοι	Βαρβάρα της Πορτογαλίας Ιωσήφ Α΄ της Πορτογαλίας Κάρλος Πέτρος Γ΄ της Πορτογαλίας
Οίκος	Οίκος Μπραγκάνζα
Πατέρας	Πέτρος Β΄ της Πορτογαλίας
Μητέρα	Μαρία Σοφία του Παλατινάτου
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Ιωάννης Ε΄ της Πορτογαλίας (22 Οκτωβρίου 1689 – 31 Ιουλίου 1750), γνωστός και ως ο μεγαλόψυχος, ήταν βασιλιάς της Πορτογαλίας από το 1706 έως το 1750, υιός και διάδοχος του βασιλιά Πέτρου Β΄.

Νεώτερα χρόνια

Όταν γεννήθηκε, ο βασιλικός Οίκος των Καπετιδών της Μπραγκάνζα βρισκόταν υπό εξαφάνιση, καθώς από τον πρώτο γάμο του πατέρα του είχε επιζήσει μόνο μια κόρη, η Ισαβέλλα Λουίζα, πριγκίπισσα του Μπέιρα. Αλλά όταν πέθανε η πρώτη του σύζυγος, η επόμενη γέννησε πολλά παιδιά που επέζησαν, ανάμεσα στα οποία και ο Ιωάννης, που με την γέννηση του πήρε τον τίτλο του 13ου δούκα της Μπραγκάνζα και του πρίγκηπα της Βραζιλίας.

Έτσι, αν και ο πατέρας του πέθανε σε προχωρημένη ηλικία, ο Ιωάννης τον διαδέχθηκε μόλις 17 ετών. Πρώτο του μέλημα ήταν να παραμείνει προσκολλημένος στην Μεγάλη Συμμαχία (Grand Alliance) που είχε μπει ο πατέρας του από το 1701. Επιτέθηκε και πήρε την Μαδρίτη, αλλά ηττήθηκε στην μάχη της Αλμάνζα. Παντρεύτηκε το 1708 την ξαδέλφη του, Μαρία Άννα της Αυστρίας, κόρη του αυτοκράτορα Λεοπόλδου Α΄. Μια σειρά από ανεπιτυχείς εκστρατείες οδήγησαν σε ειρήνη με την Γαλλία το 1713 και την Ισπανία το 1715.

Τεράστια πλούτη από τα μεταλλεία της Βραζιλίας

Η μακρά περίοδος της βασιλείας του χαρακτηριζόταν από τεράστια αύξηση της βασιλικής δύναμης, ιδιαίτερα λόγω του πλούτου των αποθεμάτων από χρυσάφι και διαμάντι που έρχονταν από τις Βραζιλιάνικες αποικίες. Το ένα πέμπτο περίπου της εξαγωγής προοριζόταν αποκλειστικά για το στέμμα, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες αφήνονταν στην εκμετάλλευση των τοπικών γαιοκτημόνων.

Αυξάνοντας συνέχεια την δύναμή του, λόγω του πλούτου, μπόρεσε να αντιπαρατεθεί εύκολα στην αριστοκρατία της χώρας του. Σε μια προσπάθεια να δαμάσει την εξαγριωμένη αριστοκρατία, άρχισε την κατασκευή πολυτελέστατων ανακτόρων στα πρότυπα των Γαλλικών Βερσαλλιών, ενώ ο ίδιος προσπάθησε να μιμηθεί την δόξα του Λουδοβίκου ΙΔ΄, καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια να γίνει μονάρχης όμοιος με αυτόν. Τον μιμήθηκε σε όλες του τις κινήσεις, αλλά δεν κατόρθωσε τελικά να φτάσει την δόξα του.

Χρησιμοποίησε τους περισσότερους θησαυρούς των Βραζιλιάνικων αποικιών, προκειμένου να ανορθώσει τα οικονομικά της χώρας του. Καλλιέργησε τις τέχνες, τα γράμματα και έκανε την μοναρχική του ισχύ ισότιμη σχεδόν με αυτή των περισσότερων Ευρωπαϊκών κρατών. Ήταν η πρώτη φορά που συνέβη αυτό από την εποχή της δεύτερης ανεξαρτησίας από την Ισπανία το 1640.

Η εξωτερική πολιτική είχε τόσο κατεύθυνση ουδετερότητας απέναντι στις Ευρωπαϊκές συγκρούσεις, όσο και προσπάθειες να πείσει το Βατικανό να τον κηρύξει νόμιμο μονάρχη, ξοδεύοντας μεγάλα ποσά σε δώρα προς τον πάπα. Οι προσπάθειες του έφεραν αποτέλεσμα στην αναγνώριση από τον πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ το 1748. Το 1642, είχε χτυπήσει άσχημα σε ατύχημα, κάτι που τον άφησε παράλυτο για την υπόλοιπη ζωή του και ανίκανο να συμμετάσχει στις κρατικές υποθέσεις. Τα οικονομικά του μέτρα τον έκαναν μισητό στην αριστοκρατία αλλά τελικά δεν εφαρμόστηκαν.

Κληρονόμοι

Με την δεύτερη σύζυγο του Μαρία Άννα της Αυστρίας παιδιά του ήταν:

• Βαρβάρα της Πορτογαλίας (1711 – 1758) που παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο ΣΤ΄ της Ισπανίας
• Ιωσήφ Α΄ της Πορτογαλίας
• Κάρλος (1716 – 1730)
• Πέτρος Γ΄ της Πορτογαλίας

Προκάτοχος: Πέτρος Β΄

Βασιλιάς της Πορτογαλίας 1706–1750

Διάδοχος: Ιωσήφ Α΄