Έζρα Πάουντ

Αρχείο:EzraPound 1913.jpg

Έζρα Πάουντ (1913)

Ο Έζρα Ουέστον Λούμις Πάουντ (Ezra Weston Loomis Pound) (Χέϊλι, Άϊνταχο, ΗΠΑ 30 Οκτωβρίου 1885 – 1 Νοεμβρίου 1972 Βενετία, Ιταλία) ήταν ένας Αμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος. Μαζί με τον Τ.Σ. Έλιοτ θεωρείται απ' τους πιο σημαντικούς ποιητές του αγγλοαμερικανικού μοντερνισμού.

Πρώτα χρόνια

Το 1900-05 σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και ξένες γλώσσες στο πανεπιστήμιο της Πεννσυλβάνια και στο Χάμιλτον Κόλετζ της πολιτείας της Νέας Ύορκης. Αυτό το διάστημα συνδέθηκε φιλικά με τον Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς και την Χ.Ντ. (Χίλντα Ντούλιτλ).

Κατόπιν, διδάσκει στο Γουάμπας Κόλετζ του Κρόφορντσβιλ της Ιντιάνα για λιγότερο από ένα χρόνο, από το οποίο και φεύγει εξαιτίας ενός μικρού σκανδάλου. Το 1908 ταξιδεύει στην Ευρώπη, όπου αρχικά μένει στην Βενετία. Από το 1909 μέχρι το 1920 ζει με διακοπές στο Λονδίνο, όπου και συγχρωτίζεται με τους σημαντικότερους ανθρώπους των Αγγλικών γραμμάτων της εποχής· μεταξύ των οποίων οι Τζαίημς Τζόυς, Φόρντ Μάντοξ Φόρντ και Ουίνταμ Λιούις.

Από τη συναντησή του με το γλύπτη Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα γεννήθηκε ο βορτισισμός (από τον αγγλικό όρο vortex).

Λονδίνο

Τα πρώτα ποιήματα του Πάουντ ήταν εμπνευσμένα απ' τους προ-Ραφαηλικούς και άλλους ποιητές του 19ου αιώνα και την μεσαιωνική λογοτεχνία όπως και από τον αποκρυφιστικές/μυστικιστικές φιλοσοφίες. Όταν μετακόμισε στο Λονδίνο, υπό την επιρροή του Φ.Μ. Φόρντ και του Τ.Ε. Χιούλμ, άρχισε να απορρίπτει τα υπερβολικά αρχαϊκά στοιχεία της ποιητικής του γλώσσας σε μια προσπάθεια να μεταλλάξει τον ποιητικό του εαυτό. Πίστευε πως ο Ου.Μπ. Γίεητς ήταν ο μεγαλύτερος εν ζωή ποιητής, και έκανε παρέα μαζί του όταν έμενε στην Αγγλία. Μαζί, βοήθησε ο ένας τον άλλο να εκμοντερνίσει την ποιησή του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, έζησαν μαζί στο Στόουν Κότατζ στο Σάσεξ, μελετώντας ιαπωνικά, κυρίως θεατρικά έργα Νο. Έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στην εργασία του Έρνεστ Φενολλόζα, ενός αμερικανού καθηγητή στην Ιαπωνία, του οποίου την εργασία για τους κινέζικους χαρακτήρες ο Πάουντ ανέπτυξε σ' αυτό που ονόμασε Ιδεογραμμική μέθοδο. Το 1914, παντρέυεται την Ντόροθι Σαίξπηρ, καλλιτέχνη και κόρη της Ολίβια Σαίξπηρ, μυθιστοριογράφο και ερωμένη του Γέητς.

Στα χρόνια πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ο Πάουντ ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος αρμόδιος για τον ιμαζισμό και τον βορτισισμό. Αυτά τα δύο κινήματα, που βοήθησαν να έρθουν στο προσκήνιο τα έργα ποιητών και καλλιτεχνών όπως Τζαίημς Τζόυς, Ουίνταμ Λιούις, Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς, Χ.Ντ. (Χίλντα Ντούλιτλ), Ρίτσαρντ Άλντινγκτον, Μάριαν Μούρ, Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ, Ρόμπερτ Φρόστ, Ρεβέκκα Ουέστ και Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα, μπορούν να θεωρηθούν σαν τα κύρια γεγονότα που οδήγησαν στη γέννηση του αγγλικού μοντερνισμού. Ο Πάουντ διόρθωσε επίσης την Έρημη Χώρα του φίλου του Τ.Σ. Έλιοτ, το ποίημα που ώθησε την καινούργια ποιητική ευαισθησία στην προσοχή του κοινού.

Εντούτοις, ο πόλεμος κατέστρεψε την πίστη του Πάουντ στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό και σύντομα εγκατέλειψε το Λονδίνο, αλλά όχι προτού δημοσιεύσει το Homage to Sextus Propertius (1919) και το Hugh Selwyn Mauberley (1920). Αν αυτά τα ποιήματα δίνουν σχήμα σ' ένα αποχαιρετισμό στα χρόνια του Πάουντ στο Λονδίνο, τα Κάντος, που αρχίζουν το 1915, δείχνουν το δρόμο μπροστά.

Παρίσι

Το 1920, ο Πάουντ μετακόμισε στο Παρίσι όπου κινήθηκε μεταξύ ενός κύκλου καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων που ξεσήκωσαν ολόκληρο τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης. Ήταν φίλος με ανθρώπους όπως ο Μαρσέλ Ντυσάν, ο Τριστάν Τζαρά, ο Φερνάντ Λεζέ και άλλους ντανταϊστές/σουρρεαλιστές. Συνέχισε να δουλεύει τα Κάντος, γράφοντας τον όγκο της ακολουθίας Μαλατέστα η οποία εισήγαγε μια από τις σημαντικότερες περσόνες του ποιήματος. Επίσης, το ποίημα έδειχνε όλο και περισσότερο τις ανησυχίες του με την πολιτική και τα οικονομικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έγραψε επίσης κριτικά κείμενα, μεταφράσεις και συνέθεσε δύο πλήρεις όπερες (με τη βοήθεια του George Antheil) και διάφορα κομμάτια για σόλο βιολί. Το 1922 συναντήθηκε και συνδέθηκε με την Όλγα Ράντζ, μια βιολίστρια. Μαζί με την Ντόροθυ Σαίξπηρ, διαμόρφωσαν ένα ταραγμένο ερωτικό τρίγωνο που επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι το τέλος της ζωής του ποιητή.

Ιταλία

Στις 10 Οκτωβρίου 1924, ο Πάουντ άφηνει για πάντα το Παρίσι και μετακομίζει στο Ράπαλο της Ιταλίας. Εκεί, αυτός και η Ντόροθι, μένουν για λίγο, μετά ταξιδεύουν στη Σικελία και τον Ιανουάριο του 1925 επιστρέφουν για να εγκατασταθούν στο Ράπαλλο. Στην Ιταλία συνέχισε να είναι ένας δημιουργικός καταλύτης. Ο νεαρός γλύπτης Χάινζ Χέντζις πήγε τον είδε να φτάνει αδέκαρος. Του δώθηκε κατάλυμα και μάρμαρο να σκαλίσει, και γρήγορα έμαθε να δουλεύει την πέτρα. Τον ίδιο καιρό, ο ποιητής Τζέιμς Λόφλιν άρχισε τον εκδοτικό οίκο Νέοι Ορίζοντες που θα γινόταν όχημα για πολλούς νέους συγγραφείς.

Εκείνο τον καιρό, ο Πάουντ οργάνωσε επίσης μια ετήσια σειρά συναυλιών όπου εκτελούνταν ένα ευρύ φάσμα της κλασσικής και σύγχρονης μουσικής. Ειδικότερα αυτή η μουσική δραστηριότητα συνέβαλε στην αναβίωση στον 20ο αιώνα του ενδιαφέροντος για του Βιβάλντι, ο οποίος ήταν ξεχασμένος από τον καιρό του θανάτου του.

Στην Ιταλία ο Πάουντ έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του Μουσολίνι, και αντισημιτικά συναισθήματα αρχίζουν να εμφανίζονται στα γραφτά του. Έκανε το πρώτο ταξίδι στις ΗΠΑ μετά από πολλά χρόνια το 1939, την παραμονή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, και σκέφτηκε να μείνει εκεί μόνιμα, αλλά στο τέλος επέλεξε να επιστρέψει στην Ιταλία.

Ο Πάουντ παρέμεινε στην Ιταλία μετά το ξέσπασμα του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε κορυφαίος προπαγανδιστής του Αξονα. Συνέχισε επίσης να συμμετέχει σε φιλολογικές εκδόσεις, και έγραψε πολλά άρθρα στις εφημερίδες. Αποδοκίμασε την αμερικανική συμμετοχή στον πόλεμο και προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις πολιτικές επαφές του στην Ουάσιγκτον για να την αποτρέψει. Μίλησε στο ιταλικό ραδιόφωνο και έδωσε μια σειρά συζητήσεων πάνω σε πολιτιστικά θέματα. Αναπόφευκτα, άγγιξε και πολιτικά θέματα, η αντίθεσή του στον πόλεμο και ο αντισημιτισμός του ήταν προφανή. Δεν είναι σαφές αν κάποιος στις Ηνωμένες Πολιτείες άκουσε τις ραδιοφωνικές εκπομπές του, δεδομένου ότι οι συσκευές αποστολής ραδιοφςνικού σήματος του ιταλικού ραδιοφώνου ήταν αδύνατες και αναξιόπιστες. Είναι σαφές, εντούτοις, ότι τα άρθρα του στις ιταλικές εφημερίδες (καθώς επίσης και διάφορα βιβλία και μπροσούρες) είχαν κάποια επιρροή στην Ιταλία.

Τον Ιούλιο του 1943, οι Συμμαχικές δυνάμεις εισέβαλλαν στο νότιο μισό της Ιταλίας. Στην εντολή των συμμάχων, ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ ΙΙΙ απομάκρυνε τον Μουσολίνι ως πρωθυπουργό του βασίλειου της Ιταλίας. Ο Μουσολίνι δραπέτευσε στο Βορρά, όπου αυτοανακυρήχθηκε Πρόεδρος της νέας Δημοκρατίας του Σαλώ. Ο Πάουντ διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στις πολιτιστικές και προπαγανδιστικές δραστηριότητες στη νέα αυτή δημοκρατία, η οποία διήρκεσε μέχρι την άνοιξη του 1945.

Στις 2 Μαΐου 1945, συνελλήφθη από τους ιταλούς παρτιζάνους, και οδηγήθηκε (σύμφωνα με το Hugh Kenner) στη βάση τους στο Τσιάβαρι, όπου σύντομα απελευθερώθηκε μην παρουσιάζοντας κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Την επόμενη ημέρα, παραδόθηκε οικειοθελώς στις αμερικανικές δυνάμεις. Φυλακίστηκε σε ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως του αμερικανικού στρατού έξω από την Πίζα, κλεισμένος για 25 μέρες σε ένα ανοικτό κλουβί πρίν του δοθεί μια σκηνή. Εδώ υφίσταται ένα νευρικό κλονισμό. Κατά τη διάρκεια της φυλακισής του συνέταξε τα Κάντος της Πίζας (The Pisan Cantos). Αυτό το τμήμα της ποίησης υπό εξέλιξη (work in progress) χαρακτηρίζει μια μετατόπιση στην ποίηση του Πάουντ· μια περισυλλογή στην καταστροφή τη δική του και της Ευρώπης, και στη θέση του στο φυσικό κόσμο. Τα Κάντος της Πίζας κέρδισαν το πρώτο βραβείο Bollingen από τη βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου το 1948.