Τιβέριος Β΄

Τιβέριος Β´
Ο Τιβέριος Β´ απεικονίζεται σε νόμισμα της εποχής.
Αυτοκράτωρ του Βυζαντίου
Περίοδος	574 - 582
Προκάτοχος	Ιουστίνος Β´
Διάδοχος	Μαυρίκιος
Γέννηση	520
Θάνατος	14 Αυγούστου 582 (62 ετών)
Σύζυγος	Ινώ (αυτοκράτειρα)
Οίκος	Δυναστεία του Ιουστινιανού
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Φλάβιος Τιβέριος Κωνσταντίνος (Flavius Tiberius Constantinus Augustus, 520 - 14 Αυγούστου 582) ήταν Βυζαντινός Αυτοκράτορας, ως Τιβέριος Β´, από το 574 μέχρι το 582.

Αρχική Σταδιοδρομία και ο Πόλεμος των Αβάρων του 570

Γεννημένος στη Θράκη o Tιβέριος διορίστηκε στο αξίωμα του "Νοτάριου" όπου λίγο μετά το 552 συστήθηκε από τον Πατριάρχη Ευτύχιο στο μελλοντικό αυτοκράτορα Ιουστίνο Β΄, με τον οποίο έγιναν στενοί φίλοι. Ήταν αξιωματικός και είχε πολεμήσει εναντίον των Λομβαρδών στην Ιταλική Χερσόνησο. Υπό την προστασία του Ιουστίνου ο Τιβέριος προήχθη στη θέση του "Κόμη των εξκουβιτόρων", που διατήρησε από το 565 ως το 574. Παραβρέθηκε κατά την Αυτοκρατορική ενθρόνιση του Ιουστίνου στις 14 Νοεμβρίου 565 και παρακολούθησε επίσης την ορκομωσία του Αυτοκράτορα ως Ύπατου την 1 Ιανουαρίου 566.

Ο Ιουστίνος σταμάτησε να κάνει προς τους Αβάρους πληρωμές που είχαν συμφωνηθεί από τον προκάτοχό του Ιουστινιανό. Το 569 διόρισε τον Τιβέριο στη θέση του Magister utriusque militiae με εντολή να ασχοληθεί με τους Αβάρους και τα αιτήματά τους. Ο Τιβέριος συμφώνησε με τους Αβάρους να εγκατασταθούν σε Ρωμαϊκά εδάφη στα Βαλκάνια με αντάλλαγμα την παραλαβή ομήρων από διάφορους αρχηγούς τους. Ο Ιουστίνος όμως παραβίασε τη συμφωνία αυτή, επιμένοντας να πάρει ομήρους από την οικογένεια του ίδιου του Χαν των Αβάρων. Ο όρος αυτός απορρίφθηκε από τους Αβάρους έτσι ο Τιβέριος κινητοποιήθηκε για πόλεμο. Το 570 νίκησε ένα στρατό των Αβάρων στη Θράκη και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ όμως προσπάθησε να δώσει συνέχεια στη νίκη αυτή, στα τέλη του 570 ή τις αρχές του 571, ο Τιβέριος ηττήθηκε σε μια μάχη που ακολούθησε, όπου παρά τρίχα γλύτωσε το θάνατο καθώς ο στρατός του υποχωρούσε από το πεδίο της μάχης. Συμφωνώντας σε μια ανακωχή ο Τιβέριος παρείχε συνοδεία στους Αβάρους απεσταλμένους για να συζητήσουν τους όρους μιας συνθήκης με τον Ιουστίνο. Κατά την επιστροφή τους οι Αβαροι απεσταλμένοι δέχθηκαν επίθεση και ληστεύθηκαν από τοπικούς φυλάρχους, γεγονός που τους εξανάγκασε να απευθύνω έκκληση προς τον Τιβέριο για βοήθεια. Αυτός εντόπισε την ομάδα που είχε διαπράξει τη ληστεία και τους επέστρεψε τα κλοπιμαία.

Το 574 Ιουστίνος αρρώστησε ψυχικά, αναγκάζοντας την αυτοκράτειρα Σοφία να στραφεί προς τον Τιβέριο για να διευθύνει την αυτοκρατορία, που πολεμούσε τους Πέρσες στην Ανατολή και ήταν απασχολημένος με την εσωτερική κρίση της πανώλης. Για να πάρουν μια ανάσα ο Τιβέριος και η Σοφία συμφώνησαν μια μονοετή συνθήκη με τους Πέρσες, με αντάλαγμα 45.000 σόλιδους. Στις 7 Δεκεμβρίου 574 ο Ιουστίνος, σε μια από τις στιγμές διαύγειάς του, ανακήρυξε τον Τιβέριο Καίσαρα και τον υιοθέτησε ως γιο του. Ο Τιβέριος πρόσθεσε στο όνομά του το όνομα Κωνσταντίνος. Αν και το αξίωμά του ήταν τώρα επίσημο ήταν ακόμη υπαγόμενος στον Ιουστίνο. Η Σοφία ήταν αποφασισμένη να παραμείνει στην εξουσία και διατήρησε τον Τιβέριο υπό το στενό έλεγχό της μέχρι το θάνατο του Ιουστίνου το 578.

Ανάδειξη ως Καίσαρας (574-578)

Την επομένη του διορισμού του ως Καίσαρα η πανώλης υποχώρησε, παρέχοντας στον Τιβέριο μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων από όση μπορούσε να επιτύχει ο Ιουστίνος. Ο Τιβέριος ακολούθησε επίσης μια πολύ διαφορετική πολιτική από τον προκάτοχό του και έσπευσε να δαπανήσει τα χρήματα που ο Ιουστίνος είχε επίπονα αποταμιεύσει για να προστατεύσει τα σύνορα της αυτοκρατορίας και να επιβληθεί στο λαό που είχε στραφεί κατά του Ιουστίνου. Σύμφωνα με τον Παύλο το Διάκονο (Βενεδικτίνο μοναχό και ιστορικό των Λομβαρδών του 8ου αιώνα) ο Τιβέριος βρήκε δύο θησαυρούς : το θησαυρό του Ναρσή και 100 τσεντενάρια, ήτοι 100.000 κιλά χρυσού ή 7.200.000 σόλιδους κάτω από μια πλάκα. Οι θησαυροί αποδόθηκαν στους φτωχούς, προς κατάπληξη της Σοφίας.

Παράλληλα με πλουσιοπάροχες δωρεές έσπευσε να μειώσει τα κρατικά έσοδα αφαιρώντας φόρους στο κρασί και στο ψωμί, που είχαν επιβληθεί από τον Ιουστινιανό Α´. Συνέχισε την επίσημη απαγόρευση της πώλησης των κυβερνητικών θέσεων, που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής. Διαπραγματεύτηκε επίσης μια ανακωχή με τους Αβάρους, πληρώνοντάς τους 80.000 σόλιδους το χρόνο, έναντι των οποίων οι Αβαροι συμφώνησαν να υπερασπίζονται τα σύνορα του Δούναβη, επιτρέποντας έτσι στον Τιβέριο να μεταφέρει στρατεύματα στην Ανατολή για μια προγραμματισμένη ανανέωση της σύγκρουσης με τους Πέρσες.

Το 575 ο Τιβέριος άρχισε να μετακινεί τις στρατιές της Θράκης και του Ιλλυρικού στις ανατολικές επαρχίες. Αγοράζοντας χρόνο για να κάνει τις αναγκαίες προετοιμασίες συμφώνησε σε τριετή ανακωχή με τους Πέρσες, πληρώνοντάς τους 30.000 νομίσματα, αν και η ανακωχή δεν περιελάμβανε ενέργειες στην περιοχή γύρω από την Αρμενία. Ο Τιβέριος χρησιμοποίησε επίσης την περίοδο αυτή για να στείλει ενισχύσεις στην Ιταλία υπό τη διοίκηση του Βαδουάριου με εντολή να ανακόψει την εισβολή των Λομβαρδών. Εσωσε τη Ρώμη από τους Λομβαρδούς και συνήψε συμμαχία της Αυτοκρατορίας με το Χίλντεμπερτ Β΄, Βασιλιά των Φράγκων, για να τους νικήσει. Ατυχώς ο Βαδουάριος ηττήθηκε και σκοτώθηκε το 576, αφήνοντας να χαθούν ακόμη περισσότερα εδάφη της αυτοκρατορίας στην Ιταλία. Ο Τιβέριος δεν κατάφερε να αντιδράσει όταν ο Πέρσης Σασσανίδης Αυτοκράτορας Χοσρόης Α΄ έπληξε τις Αρμενικές επαρχίες της Αυτοκρατορίας το 576, λεηλατώντας τη Μελιτηνή και τη Σεβάστεια. Στρέφοντας την προσοχή του προς ανατολάς έστειλε το στρατηγό του Ιουστινιανό με τις ανατολικές στρατιές να απωθήσει τους Πέρσες στον Ευφράτη. Οι Βυζαντινοί τους απώθησαν βαθειά μέσα στο Περσικό έδαφος, με αποκορύφωμα μια επιδρομή στην Ατροπατηνή (σημερινό ΒΔ Ιράν). Το 577 όμως ο Ιουστινιανός ηττήθηκε στην Περσική Αρμενία και οι Βυζαντινοί αναγκάστηκαν να αποσυρθούν. Αντιδρώντας στην ήττα αυτή ο Τιβέριος αντικατέστησε τον Ιουστινιανό με το μελλοντικό αυτοκράτορα Μαυρίκιο. Κατά τη διάρκεια της ανακωχής που συνήψε με το Χοσρόη, ο Τιβέριος ενίσχυσε αρκετά το στρατό της Ανατολής, όχι μόνο με μετακινήσεις από τις δυτικές στρατιλες του αλλά επίσης με στρατολόγηση βαρβάρων, που οργάνωσε σε μια νέα μονάδα Φοιδεράτων, ανερχόμενη σε περίπου 10.000 στρατιώτες στο τέλος της βασιλείας του.

Έλαβε μέτρα εκδημοκρατισμού απέναντι σε αυταρχικά μέτρα του Ιουστίνου. Επανέφερε εξουσίες και προνόμια των Δήμων (Πράσινων και Βένετων) που είχαν αφαιρεθεί μετά τις ταραχές του 532 από τον Ιουστινιανό Α' (Στάση του Νίκα). Έλαβε σημαντικά μέτρα ενίσχυσης του ρωμαϊκού Στρατού. Τη μικρή περίοδο που πρόλαβε να κυβερνήσει ο Τιβέριος Β' έδειξε σημάδια ικανού, ευέλικτου και αποφασισμένου Αυτοκράτορα. Απεβίωσε μόλις το 582, κατά μία εκδοχή δηλητηριασμένος από τη Σοφία.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Προηγούμενος Ιουστίνος Β'

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου συναυτοκράτορες: Ιουστίνος Β' (574-578) και Μαυρίκιος (582) 574-582

Επόμενος Μαυρίκιος