Παναγιώτης Πιπινέλης

Παναγιώτης Πιπινέλης
Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Περίοδος 17 Ιουνίου 1963 – 29 Σεπτεμβρίου 1963
Προκάτοχος	Κωνσταντίνος Καραμανλής
Διάδοχος	Στυλιανός Μαυρομιχάλης
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	1899, Πειραιάς
Θάνατος	19 Ιουλίου 1970 (71 ετών) Αθήνα
Εθνότητα	Ελληνική
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Ζυρίχης Πανεπιστήμιο του Φριμπούρ
Βραβεύσεις	Ταξιάρχης του Σωτήρος Μεγαλόσταυρος του Τάγματος Γεωργίου του Α΄ Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικα
Σχετικά πολυμέσα

Ο Παναγιώτης Πιπινέλης (1899 - 19 Ιουλίου 1970) ήταν Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και πολυγραφότατος συγγραφέας ιστορικών έργων και εκδότης. Διατέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας σε υπηρεσιακή κυβέρνηση του 1963 και πολλές φορές υπουργός.

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1899 στον Πειραιά και σπούδασε Νομικές και Πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και του Φράιμπουργκ.

Διπλωματική σταδιοδρομία

Το 1922 εισήλθε στο Διπλωματικό Σώμα και υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις και πόλεις του εξωτερικού ανερχόμενος συνεχώς την ιεραρχία μέχρι του έτους 1953. Υπηρέτησε μεταξύ άλλων στο Γενικό Προξενείο των Παρισίων (1927-1928), στην Πρεσβεία Τιράνων (1928-1929) και στη μόνιμη ελληνική αντιπροσωπεία στην Κοινωνία των Εθνών (1931-1932). Το 1933 ανέλαβε διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του υπουργού Εξωτερικών στην κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη (1933-1935), θέση από την οποία παραιτήθηκε στις 28 Ιουνίου του 1935. Στη συνέχεια διορίστηκε πρόσεδρος υπουργός "εκ προσωπικοτήτων" (πληρεξούσιος υπουργός Β΄), το 1936 ανέλαβε πρεσβευτής στη Βουδαπέστη (1936-1940) και ακολούθως στη Σόφια (1940-1941) μέχρι της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα όπου επέστρεψε στην Αθήνα ακολουθώντας την κυβέρνηση Τσουδερού στη Κρήτη και από εκεί στην αναγκαστική αποδημία στη Μέση Ανατολή και την Αγγλία. Τότε τοποθετήθηκε για μερικούς μήνες στην πρεσβεία της Μόσχας (1941) και στη συνέχεια επέστρεψε στο Λονδίνο όπου και υπηρέτησε στα αποδημούντα ξένα ανώτατα συμμαχικά όργανα. Τον Ιούνιο του 1945 ανέλαβε αρχηγός του πολιτικού οίκου του Βασιλέως Γεωργίου Β' την περίοδο 1945-1946.

Μετά την απελευθέρωση από τον Ιούνιο του 1947 έως τον Νοέμβριο του 1948 διετέλεσε μόνιμος υφυπουργός Εξωτερικών και αργότερα υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Θεοτόκη το 1950. Το 1953 παραιτήθηκε από το Διπλωματικό Σώμα, όντας μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας στο ΝΑΤΟ από το 1952.

Πολιτική σταδιοδρομία

Εξώφυλλο της εφημερίδας «Ελευθερία» αναγγέλλει την φυγή του Καραμανλή και την Κυβέρνηση Πιπινέλη

Μετά την παραίτησή του από το Διπλωματικό Σώμα τον Μάιο του 1953 αναμίχθηκε με την πολιτική αρχικά με τον Ελληνικό Συναγερμό και στη συνέχεια με την ΕΡΕ όπου και διορίστηκε υπουργός Εμπορίου στην κυβέρνηση Καραμανλή (1961-1963). Μετά την παραίτηση του Καραμανλή και τη φυγή του στο εξωτερικό,*[Ο Καραμανλής έφυγε πολύ αργότερα από την 17 Ιουνίου, αλλά μετά την ήττα της ΕΡΕ στις εκλογές του Οκτωβρίου] έλαβε εντολή από τον βασιλιά Παύλο και στις 17 Ιουνίου του 1963 σχημάτισε ο ίδιος κυβέρνηση, αποσπώντας ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής. Στις 5 Ιουλίου δέχθηκε τον υπουργό Εξωτερικών της Εθνικιστικής Κίνας (Ταϊβάν) Σεν Σανγκ Χουάν, ο οποίος συνοδευόταν από τον πρεσβευτή της χώρας του στην Αθήνα. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1963 ο Πιπινέλης παρέδωσε στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στ. Μαυρομιχάλη.
Στις εκλογές του 1963 και του 1964, εξελέγη βουλευτής Αθηνών της ΕΡΕ. Στις 3 Απριλίου του 1967 ο Π. Κανελλόπουλος τον διόρισε υπουργό Συντονισμού στη κυβέρνησή του, θέση που διατήρησε για 18 ημέρες, λόγω της εκδήλωσης του πραξικοπήματος στις 21 Απριλίου του 1967. Στις 20 Νοεμβρίου του 1967 διορίστηκε υπουργός των Εξωτερικών (κυβέρνηση Κ. Κόλλια), θέση που διατήρησε και στην κυβέρνηση του ίδιου του Γ. Παπαδόπουλου μέχρι το 1970 που πέθανε (19 Ιουλίου) από καρκίνο.

Πολιτικά παραλειπόμενα

Ο Παναγιώτης Πιπινέλης διατηρούσε υψηλές γνωριμίες με μυστικές υπηρεσίες τόσο της Αγγλίας όσο και των ΗΠΑ από τον Β' Π.Π.. Η δε διπλωματική του προσφορά στις συμμαχικές δυνάμεις την περίοδο εκείνη υπήρξε σπουδαία. Μετά την απελευθέρωση, το 1946, πρωτοστάτησε στην παλινόρθωση της Βασιλείας στην Ελλάδα με την επιστροφή του Βασιλέως Γεωργίου Β΄. Υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες στις συνομιλίες για το σχέδιο Μάρσαλ. Όταν αναμίχθηκε με την πολιτική ήταν ήδη νατοϊκός παράγοντας.
Μετά την φυγή του Κ. Καραμανλή, μέσα στο κόμμα της ΕΡΕ, έξι προσωπικότητες αυτού άρχισαν να διαδραματίζουν σημαντικούς ρόλους υπό διαφορετικές συνθήκες. Μεταξύ αυτών ήταν ο Παναγιώτης Πιπινέλης και ο Κωνσταντίνος Ροδόπουλος που επιζητούσαν "κοινοβουλευτική εκτροπή", ή "αντικοινοβουλευτική λύση" της πολιτικής κρίσης που είχε επέλθει το 1966, μετά τη λεγόμενη αποστασία και την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου. Στο δε Συμβούλιο του Στέμματος που συνεδρίασε το διήμερο 1 - 2 Σεπτεμβρίου του 1965, στο οποίο ο Π. Κανελλόπουλος παρατηρώντας ότι "είμεθα στο όριο των καιρών" είχε αποδεχθεί την άμεση προκήρυξη εκλογών μέσα σε 45 ημέρες, ο Π. Πιπινέλης που συμμετείχε (ως πρώην πρωθυπουργός), είχε διαφωνήσει έντονα με τον κομματικό αρχηγό του, υποστηρίζοντας ότι η διενέργεια εκλογών την περίοδο εκείνη ήταν αδύνατη διότι "ενθύμιζε εκείνα που συνέβησαν εις την Πράγαν ολίγους μήνας προ του Φεβρουαρίου του 1948"
Αλλά και αργότερα όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου, ο Π. Πιπινέλης σε ομιλία του στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΡΕ στις 23 Δεκεμβρίου του 1966, χαρακτήριζε ανίκανη τη νέα κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει "την επαναστατικήν διαδικασίαν την οποίαν εξαπέλυαν τα κηρύγματα του κ. Παπανδρέου". Ακολουθώντας δε την ίδια ρότα δυναμιτισμού συμπλήρωνε τότε και ο Κ. Τσάτσος σε επιστολές του "...αυτές οι εκλογές θα οδηγήσουν σε κατάλυση του ελεύθερου πολιτεύματος".

Τιμές

Ο Π. Πιπινέλης τιμήθηκε από τρεις Βασιλείς, με το Μεγαλόσταυρο Γεωργίου του Α΄ και του Φοίνικα, με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος καθώς και με ένα πολύ μεγάλο αριθμό ξένων ανωτάτων παρασήμων, πολιτικών, στρατιωτικών, καθώς και θρησκευτικών (Πατριαρχείων).

Συγγραφικό έργο

Ο Π. Πιπινέλης υπήρξε ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού "Πολιτικά Φύλλα" το 1954. Στο πλούσιο συγγραφικό έργο του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

• «Die sozialpolitische und staatsrechtliche Stellung des Konigtums in Griechenland» (1920),
• «Πολιτική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» 1928,
• «Η Μοναρχία εν Ελλάδι» 1932,
• «Ιστορία της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος, 1923-1941» 1948,
• «Γεώργιος Β΄» 1952,
• «Απομνημονεύματα» 1958,
• «Το Στέμμα εις το πλαίσιον των δημοκρατικών θεσμών» 1960
• «Περισσότερον φως» 1961.
• «Europe and the Albanian Question», Νέα Υόρκη (χωρίς χρονολογία).

Εκτός των παραπάνω ο Π. Πιπινέλης έγραψε μεγάλο αριθμό μονογραφιών επί θεμάτων που αφορούσαν διεθνείς σχέσεις, και κυρίως εθνικά όπως για τη Δωδεκάνησο, την Κύπρο, το Αιγαίο, το Αλβανικό ζήτημα, τη Δυτική Θράκη, τις ελληνο-βουλγαρικές σχέσεις κ.ά.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica τομ.49ος, σελ.242.
• Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού 1830-2010 - Αρχεία Ελληνικής Βιογραφίας, Εκδόσεις Μέτρον, τόμος Γ΄.
• "ΕΡΕ" Ιστορικά (περιοδικό Ελευθεροτυπίας) τ.297 (4-8-2005)
• Αντώνης Μακρυδημήτρης, Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2000, σελ.98

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• ΠΡΩΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΙΠΙΝΕΛΗ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, Ορκωμοσία του Υπουργού Εξωτερικών Παναγιώτη Πιπινέλη παρουσία του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κόλλια στην Αθήνα
• Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, Η νεκρώσιμη ακολουθία του αποθανόντος Υπουργού Εξωτερικών Παναγιώτη Πιπινέλη στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών 21/07/1970