Συνεταιρισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ προστέθηκε η Κατηγορία:Συνεταιρισμοί (με το HotCat)
Γραμμή 84: Γραμμή 84:
[[Κατηγορία:Επιχειρήσεις]]
[[Κατηγορία:Επιχειρήσεις]]
[[Κατηγορία:Εμπορικό Δίκαιο]]
[[Κατηγορία:Εμπορικό Δίκαιο]]
[[Κατηγορία:Συνεταιρισμοί]]

Έκδοση από την 10:18, 5 Δεκεμβρίου 2015

Ο Ρόμπερτ Όουεν (1771-1858) ήταν ο πρωτεργάτης των οικειοθελών συνεταιρισμών (Voluntary association)

Συνεταιρισμός, σύμφωνα με τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία, είναι μια: «αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης».[1][2] Ο ορισμός δόθηκε στο παγκόσμιο συνέδριο συνεταιριστικών οργανώσεων στο Μάντσεστερ της Αγγλίας το 1995.[3] Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα όπου και εξελίχθηκε ως ιδεολογία και ως κίνημα με κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο αποβλέποντας κυρίως τις ασθενέστερες τάξεις των εργαζομένων για την ικανοποιητικότερη αντιμετώπιση των διαφόρων συχνά αναφυομένων αυθαιρεσιών του άκρατου κεφαλαιοκρατισμού. Η ελευθερία της συγκρότησης συνεταιρισμού για την επιδίωξη νόμιμων σκοπών θεμελιώνεται στα συντάγματα όλων των φιλελεύθερων και δημοκρατικών πολιτειών (δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι)».

Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι

Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι βρίσκεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου:

Άρθρο 20 (1) Καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης και του συνεταιρίζεσθαι.
(2) Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.

Η ελληνική νομοθεσία

Στην ελληνική νομοθεσία γίνεται διάκριση μεταξύ:

  • Αστικών συνεταιρισμών το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας των οποίων ρυθμίζεται από το νόμο 1667/1986 και
  • Αγροτικών συνεταιρισμών που διέπονται από το νόμο 2810/2000.

Στους αστικούς συνεταιρισμούς, περιλαμβάνονται:

  • Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που για τη σύστασή τους απαιτούνται τουλάχιστον εκατό άτομα, ενώ απαιτούνται δεκαπέντε άτομα για τους λοιπούς, όπως:
  • Παραγωγικούς συνεταιρισμούς
  • Προμηθευτικούς συνεταιρισμούς
  • Πιστωτικούς συνεταιρισμούς
  • Μεταφορικούς συνεταιρισμούς
  • Τουριστικούς συνεταιρισμούς [3]

Αγροτικοί συνεταιρισμοί

Αγροτικοί είναι όσοι δραστηριοποιούνται σε οποιοδήποτε τομέα της αγροτικής οικονομίας για την ίδρυση των οποίων απαιτούνται τουλάχιστον είκοσι (20) άτομα. Για να ενισχυθεί ο κεφαλαιουχικός χαρακτήρας του αγροτικού συνεταιρισμού παρέχεται η δυνατότητα απόκτησης περισσοτέρων από μιας μερίδων, οι οποίες μπορούν να δώσουν στον κάτοχο δικαίωμα περισσοτέρων από μιας ψήφου, η οποία όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ξεπερνά τις τρεις.Κάθε αστικός και γεωργικός συνεταιρισμός, ως νομικό, πρόσωπο είναι έμπορος και συνεπώς μπορεί να κηρχτεί σε πτώχευση. Οι συνέταιροι αγροτικού συνεταιρισμού δεν μπορούν να προσωποκρατηθούν για τα χρέη του τελευταίου.[4]

Αξιοσημείωτες επιμέρους μορφές είναι οι Αγροτικοί ή γεωργικοί συνεταιρισμοί, στους οποίους περιλαμβάνονται οι κτηνοτροφικοί και οι αλιευτικοί, οι οποίοι αποτελούν οικονομικές οργανώσεις με συλλογική καλλιέργεια, ή παραγωγή, επεξεργασία, διάθεση (εμπορία) αγαθών, δανειοδότηση μελών, αποζημιώσεις επί καταστροφών κ.λπ.
Σημειώνεται ότι τα κέρδη των παραπάνω μορφών συνεταιρισμών και ειδικότερα των καταναλωτικών επιστρέφονται στα μέλη τους υπό μορφή μερίσματος που βασίζεται ανάλογα με το χρηματικό ποσό που δαπανήθηκε από κάθε μέτοχο μέσα σε κάποιο τακτό διάστημα.

Με το νόμο 4015/2011 καταργήθηκε ο δεύτερος και τρίτος βαθμός συνεταιριστικής οργάνωσης και δρομολογήθηκε η μετατροπή τους σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς. Παράλληλα,ξεκίνησαν ευρείας έκτασης συγχωνεύσεις αγροτικών συνεταιρισμών και ουσιαστική αδρανοποίηση μεγάλου αριθμού ανενεργών. Τέλος, δρομολογήθηκε η δραστική διευθέτηση των συνεταιριστικών χρεών μ,εσω σχεδίων αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης. Η ΠΑΣΕΓΕΣ είναι το κεντρικό συντονιστικό όργανο των αγροτικών συνεταιρισμών και η διοίκηση της (διοικητικό συμβούλιο και γενική συνέλευση) πρέπει να εκλέγεται από πανελλήνιο συνέδριο αντιπροσώπων που προκύπτουν με άμεση και καθολική ψηφοφορία μεταξύ των συνεταιριστών όλης της Χώρας. Από το 1895 έχει ιδρυθεί η Διεθνής Συνεταιριστική Ένωση (ΔΣΕ) η οποία επεξεργάζεται τις Αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι συνεταιρισμοί σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτές οι αρχές, αποτελούν τους νομικούς κανόνες των διαφόρων συνεταιριστικών νομοθεσιών. Η ΔΣΕ αναθεώρησε τρεις φορές τις Συνεταιριστικές Αρχές, προσαρμόζοντας τις σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, το 1937, το 1966 και τελευταία το 1995 στο Συνέδριο της στο Μάντσεστερ της Μ. Βρετανίας.

Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Λειτουργούν κυρίως ως επιχειρήσεις, με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα ή υπηρεσίες.

Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" ( ονομαζόμενος τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ" ).

Η Ευρωπαϊκή ένωση, με τον κανονισμό 1435/2003 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/AUTO/?uri=CELEX:32003R1435&qid=1403248449201&rid=3)

άμεσα εφαρμόσιμο με υπερνομοθετική ισχύ, εισάγει την δυνατότητα ιδρύσεως ιδιαίτερης μορφής συνεταιρισμού που δεν εντάσσεται στις ανωτέρω εθνικές κατηγορίες. Ο εφαρμοστικός νόμος 4099/2012 ρυθμίζει περαιτέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους Ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς, δυστυχώς όμως εισάγει και κάποιες διατάξεις αντίθετες στον 1435/2003 οι οποίες παρότι δεν ισχύουν καθότι ο κανονισμός έχει υπερ νομοθετική ισχύ, δημιουργούν νομικό μπέρδεμα.

Ο κανονισμός ορίζει την σειρά εφαρμογής των διαφόρων διατάξεων ως εξής (άσχετα με το ότι ο 4099/2012 λέει άλλα):

α) κανονισμός β) διατάξεις του καταστατικού που ρητά προβλέπει ο κανονισμός γ) ειδικοί εθνικοί νόμοι για τις SCE δ) εθνικοί νόμοι για τους συνεταιρισμούς ε) διατάξεις του καταστατικού εφόσον δεν αντιτίθενται στους νόμους.

Βλέπουμε έτσι ότι κάποια άρθρα του καταστατικού (μόνο όσα προβλέπει ο κανονισμός) έχουν υπερνομοθετική ισχύ και εφαρμόζονται έστω και με αντίθετη διάταξη εθνικού νόμου.

Βασική αρχή του κανονισμού είναι η αρχή της μη διάκρισης που ορίζει ότι δεν δύναται να γίνεται διάκριση του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού από τους εγχώριους.

Ο συνεταιρισμός μπορεί να ιδρυθεί από τουλάχιστον 2 νομικά πρόσωπα από διαφορετικές χώρες της Ε.Ε. ή από τουλάχιστον 5 φυσικά ή νομικά πρόσωπα από τουλάχιστον 2 διαφορετικές χώρες της ΕΕ.

Το ελάχιστο κεφάλαιο είναι 30.000€ το οποίο πρέπει να κατατεθεί το 25% κατά την ίδρυση και το υπόλοιπο εντός 5 ετών από την ίδρυση (άσχετα με το ότι ο 4099/2012 λέει άλλα).

Κατά την διάλυση ο Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός υπάγεται στην αρχή της αφιλοκερδούς διανομής εκτός αν το καταστατικό του προβλέπει διαφορετικά.

Η διαδικασία ιδρύσεως είναι:

α) Σύνταξη καταστατικού και υπογραφή από τους ιδρυτές δίχως ιδιαίτερη διατύπωση.

β) Κατάθεση στο ΓΕΜΗ του υπογραφέντος καταστατικού (δεν εγγράφεται στο μητρώο του ειρηνοδικείου και δεν γίνεται έλεγχος νομιμότητας - εγγράφεται στο πρώην μητρώο ανωνύμων ).

γ) Δημοσίευση στο ΓΕΜΗ οπότε και επέρχεται η σύσταση, ανακοίνωση στο ΦΕΚ και Εφημερίδα ΕΕ.

Μετά από μια πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια ( http://www.nsk.gov.gr/webnsk/gnwmodothsh.jsp?gnid=112551 ) ο πρώτος Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός ανακοινώθηκε 02/05/2014 ( βλέπε http://www.businessportal.gr/search_name.php με αναζήτηση "ED SCE").

Αναγκαστικός συνεταιρισμός

Συνεταιριστική οργάνωση που ιδρύεται ύστερα από επιταγή νόμου και χαρακτηρίζεται από την υποχρεωτική συνεργασία για την εκπλήρωση σκοπού κοινής ωφελείας.[5] Κύριο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι ο αναγκαστικός συνεταιρισμός ακτημόνων καλλιεργητών, στον οποίο παραδίδεται το κτήμα που θα μοιραστεί στους ακτήμονες για την αποκατάσταση τους και το διαχειρίζεται έως την πραγματική διανομή του.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. «Co-operative identity, values & principles». ica.coop. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014. 
  2. «Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα « Συνεταιρισμοί και αναδιάρθρωση » (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)». eur-lex.europa.eu. 29/6/2010. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  3. 3,0 3,1 «συνεταιρισμός». ygeiaonline.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014. 
  4. Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Βιώσιμη συνεταιρεστική οικονομία (Θεωρία και πρακτική) σελ. 195-198, εκδ. Αθανασίου Σταμούλη ISBN 960-351-521-3
  5. Άρθρο 12 § 6 του ισχύοντος Συντάγματος: «Επιτρέπεται η δια νόμου σύστασις αναγκαστικών συνεταιρισμών εις την εκπλήρωσιν σκοπών κοινής ωφελείας ή δημοσίου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμεταλλεύσεως γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εξασφαλιζόμενης πάντως της ίσης μεταχειρίσεως των συμμετεχόντων»