Νέφος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ Ρομπότ: Προσθήκη: sr:Облак, yi:וואלקען
Γραμμή 75: Γραμμή 75:
{{Link FA|nn}}
{{Link FA|nn}}


[[ar:سحاب]]
[[an:Boira]]
[[an:Boira]]
[[zh-min-nan:Hûn]]
[[ar:سحاب]]
[[bs:Oblak]]
[[arc:ܥܢܢܐ]]
[[bg:Облак]]
[[bg:Облак]]
[[bs:Oblak]]
[[ca:Núvol]]
[[ca:Núvol]]
[[chr:ᎤᎶᎩᎸ]]
[[cr:ᑲᔥᑰᐧᐃᓐ]]
[[cs:Oblak]]
[[cs:Oblak]]
[[da:Sky (meteorologi)]]
[[da:Sky (meteorologi)]]
[[pdc:Wolk]]
[[de:Wolke]]
[[de:Wolke]]
[[arc:ܥܢܢܐ]]
[[eml:Nóvvla]]
[[en:Cloud]]
[[en:Cloud]]
[[eml:Nóvvla]]
[[es:Nube]]
[[eo:Nubo]]
[[eo:Nubo]]
[[es:Nube]]
[[eu:Hodei]]
[[eu:Hodei]]
[[fi:Pilvi]]
[[fr:Nuage]]
[[fr:Nuage]]
[[fur:Nûl]]
[[fur:Nûl]]
[[gd:Neul]]
[[gd:Neul]]
[[gl:Nube]]
[[gl:Nube]]
[[ko:구름]]
[[he:ענן]]
[[hr:Oblaci]]
[[hr:Oblaci]]
[[hu:Felhő]]
[[id:Awan]]
[[id:Awan]]
[[iu:ᓄᕗᔭᖅ/nuvujaq]]
[[is:Ský]]
[[is:Ský]]
[[it:Nube]]
[[it:Nube]]
[[iu:ᓄᕗᔭᖅ/nuvujaq]]
[[he:ענן]]
[[ja:雲]]
[[ko:구름]]
[[ku:Ewr]]
[[ku:Ewr]]
[[la:Nubes]]
[[la:Nubes]]
[[lb:Wollek]]
[[lb:Wollek]]
[[lt:Debesis]]
[[lt:Debesis]]
[[hu:Felhő]]
[[mk:Облак]]
[[mk:Облак]]
[[nah:Mixtli]]
[[nah:Mixtli]]
[[nl:Wolk]]
[[nl:Wolk]]
[[nn:Sky]]
[[cr:ᑲᔥᑰᐧᐃᓐ]]
[[ja:]]
[[no:Sky]]
[[no:Sky]]
[[nn:Sky]]
[[nrm:Nouage]]
[[nrm:Nouage]]
[[ug:بۇلۇت]]
[[pdc:Wolk]]
[[pl:Chmura]]
[[pl:Chmura]]
[[pt:Nuvem]]
[[pt:Nuvem]]
[[ro:Nor]]
[[qu:Phuyu]]
[[qu:Phuyu]]
[[ro:Nor]]
[[ru:Облако]]
[[ru:Облако]]
[[simple:Cloud]]
[[simple:Cloud]]
[[sk:Oblak]]
[[sk:Oblak]]
[[sl:Oblak]]
[[sl:Oblak]]
[[fi:Pilvi]]
[[sr:Облак]]
[[sv:Moln]]
[[sv:Moln]]
[[th:เมฆ]]
[[vi:Mây (khí tượng học)]]
[[tg:Абр]]
[[tg:Абр]]
[[chr:ᎤᎶᎩᎸ]]
[[th:เมฆ]]
[[tr:Bulut]]
[[tr:Bulut]]
[[ug:بۇلۇت]]
[[uk:Хмари]]
[[uk:Хмари]]
[[vi:Mây (khí tượng học)]]
[[zh-yue:雲]]
[[yi:וואלקען]]
[[zh:云]]
[[zh:云]]
[[zh-min-nan:Hûn]]
[[zh-yue:雲]]

Έκδοση από την 02:06, 8 Ιουνίου 2007

Το Νέφος (πληθυντικός: νέφη) ή σύννεφο (πληθυντικός: σύννεφα) (cloud) αποτελεί σύνολο λεπτότατων υδροσταγονιδίων ή λεπτότατων παγοκρυστάλλων, ή και εκ των δύο, που προέρχονται από την συμπύκνωση των υδρατμών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Η δημιουργία νέφους πολύ πλησίον ή επί της επιφάνειας της Γης (ξηράς ή θάλασσας) ονομάζεται εδικότερα ομίχλη.

Δημιουργία νεφών

Τα σύννεφα σχηματίζονται από ανοδικά ρεύματα αέρα που φθάνουν στα ύψη της τροπόσφαιρας, όπου εκεί ψύχονται αδιαβατικά. Δηλαδή η ελάττωση της θερμοκρασίας του αέρα επέρχεται από την εκτόνωση αυτού και όχι από το περιβάλλον με συνέπεια να ψύχονται οι υδρατμοί και να σχηματίζονται τα νέφη. Τα μόρια των υδρατμών ψύχονται και "κολλάνε" πάνω στους πυρήνες (τα μικροσκοπικά σωματίδια της ατμόσφαιρας) σχηματίζοντας έτσι τα υδροσταγονίδια των νεφών. Με τον τρόπο αυτό και με την συμπύκνωσή τους, που ως γνωστό επέρχεται μόλις η θερμοκρασία (ψύξη) αέρος βρεθεί κάτω του σημείου δρόσου του, σχηματίζονται τα νέφη στα διάφορα ύψη της τροπόσφαιρας.
Η ανύψωση, δηλαδή τα ανοδικά ρεύματα, του αέρα μπορεί να οφείλεται:

α) Ορογραφικά, δηλαδή από την παρεμβολή ορέων (βουνών).
β) Μετωπικά, δηλαδή σε θερμικά ανοδικά ρεύματα που οφείλονται από υπερθέρμανση αέρος δημιουργώντας έτσι μέτωπο.
γ) Από υπερθέρμανση της επιφάνειας του εδάφους ή της θάλασσας όπου εμφανίζεται η κατακόρυφα ανύψωση και
δ) Από στροβίλους, που οφείλονται από την τριβή του ανέμου σε διάφορες εξάρσεις της επιφάνειας του εδάφους.
  • Το ύψος στο οποίο και επέρχεται η ψύξη των υδρατμών καλείται στάθμη συμπύκνωσης. Στο ύψος ακριβώς αυτό σχηματίζεται και η βάση των νεφών. Ο καθορισμός του ύψους αυτού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως από την διαφορά θερμοκρασίας αέρος και δρόσου αυτού.

Τα υδροσταγονίδια από τα οποία αποτελούνται τα νέφη αφενός είναι άπειρα αφετέρου είναι τόσο μικρά που η διάμετρος αυτών είναι μόλις 1/100 του χιλιοστομέτρου. Οι θερμομετρικές μετρήσεις απέδειξαν πως ο αέρας στα σύννεφα είναι ψυχρότερος από εκείνον που είναι γύρω τους.
-Και εδώ γεννιέται εύλογα η απορία: Αφού ο ψυχρός αέρας είναι βαρύτερος του θερμού και οι υδροσταγόνες που αποτελούν τα νέφη είναι βαρύτερα του αέρος με αποτέλεσμα ν΄ αυξάνεται το βάρος των νεφών, γιατί δεν πέφτουν αυτά αμέσως ως βροχή παρά γυρνοβολάνε (μετακινούνται) στον ουρανό έρμαια των ανέμων;
-Στην αρχή δόθηκε μια αφελής απάντηση ότι οι υδροσταγόνες κατά την δημιουργία τους πληρούνται από ευγενή αέρια που είναι συστατικά του αέρα π.χ. ήλιο ή υδρογόνο. Η σωστή όμως απάντηση είναι πως τα σταγονίδια αυτά ακόμη και οι παγοκρύσταλλοι είναι τόσο ελαφρά και λεπτεπίλεπτα που το βάρος τους εξουδετερώνεται από την αντίσταση του αέρα. Αλλά ακόμη και η παραμικρότερη κίνηση του αέρα τα συγκρατεί και δεν πέφτουν. Σημειώνεται πάντως πως εκτός από τα ανοδικά ρεύματα του αέρα που συγκρατούν έτσι κι αλλιώς τα σύννεφα, σε πολλές περιπτώσεις και μέσα στα σύννεφα κινείται ο αέρας από την βάση τους μέχρι την κορυφή τους. Έτσι τα υδροσταγονίδια εξακολουθούν να "επιπλέουν" και να αιωρούνται μέσα στην μάζα τους και κατ΄ επέκταση τα σύννεφα σαν σύνολα αυτών στον ατμοσφαιρικό αέρα.

  • Απλούστερη δημιουργία νέφους είναι η εκπνοή των ανθρώπων ή των ζώων σε παγωμένο περιβάλλον.

Ταξινόμηση νεφών

Ιστορικό

Το 1803 ο Βρετανός χημικός, φαρμακοποιός στο επάγγελμα και ερασιτέχνης μετεωρολόγος Λιούκ Χάουαρντ (Luke Havard) (1772-1864) κατάφερε την πρώτη ταξινόμηση των νεφών αναγνωρίζοντας τρεις κύριους τύπους αυτών τους Θυσάνους (Cirrus), τα Στρώματα (Stratus) και τους Σωρείτες (Cumulus).
Όμως τόσο κατά το σχήμα και το μέγεθος όσο και κατά το χρώμα τα είδη των νεφών είναι ατέλειωτα. Τότε λοιπόν κάθε μετεωρολόγος έδινε στα σύννεφα που παρατηρούσε ότι ονομασία νόμιζε για καλλίτερη. Το γεγονός αυτό επιπρόσθετα της διαφορετικότητας των γλωσών είχε σαν αποτέλεσμα την αδυναμία συνεννόησης μεταξύ τους. Σωστή Βαβέλ, μετεωρολογική αυτή την φορά. Το πρόβλημα ήταν αρκετά σοβαρό αφού η παρατήρηση των νεφών είναι εκείνη που πολλές φορές προλέγει την όποια πιθανότητα του είδους του καιρού που θα επακολουθήσει.
Για να σταματήσει λοιπόν αυτή η ασυνεννοησία με την αυθαίρετη ονοματολογία και την κάθε είδους ταξινόμηση πράγματι οι ίδιοι οι μετεωρολόγοι συμφώνησαν τελικά για την δημιουργία ενός ομοιόμορφου συστήματος ονοματολογίας και ταξινόμησης που να μπορούσε να γίνει κοινά αποδεκτό.
Έτσι προς τον σκοπό αυτό ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός συνέστησε ειδική επιτροπή για την μελέτη του θέματος με κάθε λεπτομέρεια. Αποτέλεσμα αυτής ήταν το 1957 ο W.M.O. να δημοσιεύσει Άτλαντα νεφών σε δύο τόμους με όλους τους ορισμούς και τις κατηγορίες των νεφών, την χρήση των οποίων κάνουν σήμερα όλα τα Γραφεία καιρού του κόσμου.

Ταξινόμηση (σύγχρονη)

Για την ταξινόμηση των νεφών λήφθηκαν υπ΄ όψη δύο στοιχεία εκ των οποίων και διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες δηλαδή εκ του τρόπου σχηματισμού τους και εκ του ύψους που αυτά βρίσκονται.

1η Κατηγορία νεφών (κατά τρόπο σχηματισμού)
Σωρείτες ή Σωρειτόμορφα νέφη: Χαρακτηρίζονται όλα εκείνα που έχουν μορφή σωρού. Αυτά σχηματίζονται όταν ο υγρός αέρας αναγκάζεται ν΄ ανυψωθεί γρήγορα. Αυτό συμβαίνει π.χ. στις περιόδους ισχυρών ανοδικών θερμικών ρευμάτων. Συμβαίνει επίσης όταν θερμός αέρας αναγκάζεται σε άνοδο από ψυχρό αέρα που εισβάλλει τάχιστα όπως στα ψυχρά μέτωπα. Γενικά παρουσιάζουν μικρή βάση σε σχέση με το μεγάλο ύψος τους
Στρώματα ή Στρωματόμορφα νέφη: Χαρακτηρίζονται όλα εκείνα που έχουν μορφή στρώματος. Αυτά σχηματίζονται όταν ο υγρός αέρας ανυψώνεται με μικρότερη ταχύτητα απ΄ ότι συμβαίνει στα σωρειτόμορφα νέφη. Αυτό συμβαίνει π.χ. στα θερμά μέτωπα ή όταν ο ασταθής αέρας αναγκάζεται ν΄ ανυψωθεί λόγω πρόσκουσής του σε οροσειρές ή σε υψηλές απόκρυμνες ακτές. Στρωματόμορφα νέφη σχηματίζονται επίσης, όταν λόγω του μεγέθους των στροβίλων ο αέρας κατορθώνει ν΄ ανυψωθεί μέχρι του ύψους που μπορεί να επέλθει η συμπύκνωση των υδρατμών του. Γενικά παρουσιάζουν μεγάλη βάση σε οριζόντια έκταση σε σχέση με το ύψος τους.
2η Κατηγορία νεφών (καθ΄ ύψος παρατήρησης)
Ανώτερα νέφη
Μέσα νέφη ή Μεσαία
Κατώτερα νέφη και
Νέφη ανοδικών ρευμάτων

Οι παραπάνω τέσσερις οικογένειες νεφών της 2ης κατηγορίας υποδιαιρούνται σε δέκα γένη νεφών (ως παρακάτω "Πίνακας Ι").

Γενικά τα νέφη βρίσκονται σε συνεχή κίνηση και αλλαγή του σχήματός τους. Και η ασθενέστερη ακόμη ανοδική κίνηση τα συγκρατεί αιωρούμενα. Στην πραγματικότητα όμως αυτά κατέρχονται λόγω του βάρους τους, με πολύ όμως μικρή ταχύτητα που φθάνει το 1 μέτρο ανά λεπτό της ώρας.

Ονομασία νεφών

Γενικά οι ονομασίες των νεφών έχουν δοθεί έτσι ώστε να περιγράφεται το είδος και το σχήμα τους. Συχνά πρό της κυρίας ονομασίας προστίθενται ορισμένα προθέματα. Τα προθέματα αυτά είναι τρία:

Σχισμένο (Fracto), που προστίθεται όταν το νέφος έχει σχιστεί και τεμαχιστεί από πνέοντες ανέμους.
Ύψος (Alto), που προστίθεται στα "Μέσα νέφη", και το πρόθεμα
Μελανίας (Nimbus) που προστίθεται σε νέφη που θα δώσουν βροχές ή χιονια

A. Ανώτερα νέφη: Τα ανώτερα νέφη σχηματίζονται σε ύψος 6.000 - 12.000 μέτρα. Θεωρούνται με την εμφάνισή τους ως αγγελιαφόροι μεταβολής του καιρού. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τρεις ομάδες νεφών: οι θύσανοι, οι θυσανοσωρείτες και τα θυσανοστρώματα. Και οι τρεις αυτές ομάδες των ανωτέρων νεφών αποτελούνται από πολύ λεπτούς παγοκρυστάλλους. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι Θύσανοι, οι Θυσανοσωρείτες και τα Θυσανοστρώματα.
Β. Μέσα νέφη: Τα νέφη αυτά σχηματίζονται σε ύψος περίπου 3.000 μέτρα και αποτελούνται μόνο από υδροσταγονίδια. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν δύο βασικές ομάδες νεφών: οι Υψισωρείτες και τα Υψιστρώματα.
Γ. Κατώτερα νέφη: Η βάση αυτών των νεφών βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια της Γης και το ύψος τους φθάνει τα 2.500 μέτρα. Στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται τρεις ομάδες νεφών: τα Στρώματα, τα Μελανοστρώματα και οι Στρωματοσωρείτες.
Δ. Νέφη ανοδικών ρευμάτων: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι Σωρείτες, και οι Σωρειτομελανίες.

Εκτός όμως των παραπάνω 10 βασικών τύπων νεφών παρατηρείται και μέγα πλήθος άλλων που θεωρούνται παραλλαγές των βασικών γεγονός που καθιστά την αναγνώριση εκάστου επιμέρους τύπου εξαιρετικά δύσκολη. Αυτή κατορθώνεται μετά από μακρά εξάσκηση και με την βοήθεια φωτογραφιών που περιέχονται στον Διεθνή Άτλαντα νεφών ή και ακόμα σε ειδικούς χάρτες νεφών.

Ημερήσια μεταβολή

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι σωρείτες και οι σωρειτομελανίες οφείλονται σε υπερθέρμανση του αέρα πάνω από την ξηρά, δηλαδή σε θερμικά ανοδικά ρευματα, παρατηρείται (εύλογα) μια ημερήσια μεταβολή του ποσού και του μεγέθους τους. Έτσι αυτά τα νέφη παρατηρούνται πολυπληθέστερα και ογκωδέστερα κατά τις θερινές ώρες του 24ώρου, δηλαδή κατά τις πρώτες απογευματινές ώρες, όταν η θερμοκρασία του αέρα και του εδάφους φθάνει στη μέγιστη τιμή τους. Αντίθετα κατά την νύκτα, όπου η επιφάνεια του εδάφους ψύχεται λόγω ακτινοβολίας, τα νέφη αυτά διαλύονται ή επιπλατύνονται και μεταβάλλονται σε "εσπερινούς στρωματοσωρείτες". Αυτή η ημερήσια μεταβολή είναι περισσότερο χαρακτηριστική στα τροπικά γεωγραφικά πλάτη. Εκ των παραπάνω συνάγεται πως από αυτά τα νέφη αν δεν πέσει βροχή μέχρι τις πρώτες απογευματινές ώρες είναι απίθνο να βρέξει αργότερα.

Επίσης τα στρωματόμορφα νέφη ενώ κατά την ημέρα σιγά σιγά διαλύονται, αντίθετα την νύκτα αυξάνουν το πάχος τους. Και τούτο διότι λόγω ψύξεως του γειτονικού με αυτά αέρα, επέρχεται συμπύκνωση και άλλων υδρατμών στην ανώτερη επιφάνειά τους.

Πάνω από την θάλασσα δεν παρατηρείται αξιοσημείωτη μεταβολή των νεφών στη διάρκεια του 24ώρου αφού ούτε τέτοια αξιοσημείωτη ημερήσια μεταβολή της θερμοκρασίας παρατηρείται.

Σημασία νεφών

Στη πρόγνωση καιρού

Τα νέφη, αυτά καθ΄ αυτά έχουν μικρή σημασία ως βοήθημα στη πρόγνωση του καιρού. Η γενική όμως διανομή τους στον ουρανό και η διαδοχή των τύπων τους έχουν μεγάλη σημασία στις υφέσεις (εξωτροπικών κυκλώνων). Γενικά πάντως τα στρωματόμορφα νέφη συνοδεύονται από έντονα φαινόμενα και άστατο καιρό κατά τον μάλλον περισσότερο θερμό. Το αντίθετο δηλαδή απ΄ ότι συμβαίνει στα σωρειτόμορφα νέφη.

Στην αεροπορία

Τα νέφη έχουν όμως μεγάλη σημασία ιδιαίτερα στις πολεμικές αεροπορικές επιχειρήσεις, διότι παρέχουν "προκάλυμμα φυσικού καπνού" τόσο για την άμυνα των αεροσκαφών όσο και για τις επιθέσεις τους. Από αυτή την άποψη ενδιαφέρουν γενικά και τις ναυτικές δυνάμεις εν καιρώ πολέμου. Ενδιαφέρουν επίσης και όταν συμβαίνει η βάση των νεφών να κατέρχεται μέχρι της επιφάνειας της θάλασσας, ή της ξηράς, οπότε περιορίζουν την ορατότητα.

Πρακτική σημασία

Η πρακτική σημασία των νεφών για τον καιρό και το κλίμα είναι σπουδαία. Από αυτά πίπτουν οι βροχές που γονιμοποιούν τη Γη. Αυτά παρεμβαίνουν στη πορεία της ηλιακής ακτινοβολίας που κατευθύνεται στη Γη, καθώς επίσης και της ακτινοβολίας που εκπέμπεται από την Γη. Τα νέφη εν προκειμένω δίκαια μπορούν να χαρακτηρισθούν και ως "υδάτινοι θερμοστάτες" αφού η παρεμβολή τους ελέγχει περισσότερο παντός άλλου παραγοντα την θερμομετρική κατάσταση του στρώματος της ατμοσφαίρας που βρίσκεται ιδιαίτερα μεταξύ της βάσης τους και της επιφάνειας της Γης.

Δείτε επίσης

Πρότυπο:Link FA