Μεσαιωνική λογοτεχνία

Η Μεσαιωνική λογοτεχνία αποτελεί έναν ευρύ τομέα, που περιλαμβάνει ουσιαστικά όλα τα γραπτά έργα της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, από την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τα χρόνια της Αναγέννησης στα τέλη του 15ου αιώνα. Πρόκειται για εκκλησιαστική, αλλά και κοσμική λογοτεχνία. Λόγω του εύρους και της ποικιλίας της, όσον αφορά τη γλώσσα και την περιοχή που αναπτύχθηκε, μελετάται συνήθως όχι ενιαία αλλά ξεχωριστά κι ανάλογα με το είδος της.

Γλώσσες

Καθώς τα Λατινικά αποτελούσαν τη γλώσσα της Καθολικής Εκκλησίας, η οποία κυριαρχούσε στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη κι αποτελούσε ουσιαστικά τη μοναδική πηγή εκπαίδευσης, τα Λατινικά ήταν η συνηθέστερη γλώσσα των μεσαιωνικών κειμένων, ακόμα και σε περιοχές της Ευρώπης που δεν εκρωμαΐστηκαν ποτέ. Από την άλλη πλευρά, στην Ανατολική Ευρώπη, μεγάλη ήταν η επιρροή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με αποτέλεσμα κυρίαρχες γλώσσες στα γραπτά κείμενα της περιόδου να είναι τα ελληνικά και η Αρχαία εκκλησιαστική σλαβονική. Ο απλός πληθυσμός των διαφόρων περιοχών συνέχισε να χρησιμοποιεί ντόπια ιδιώματα, λογοτεχνικά παραδείγματα των οποίων αποτελούν το Έπος του Μπέογουλφ στα Αρχαία αγγλικά, η Ωδή Νίμπελουνγκ στην Υψηλή Γερμανική γλώσσα, το μεσαιωνικό ελληνικό έπος του Διγενή Ακρίτα και άλλα έργα. Αν κι η εκτεταμένη μορφή των έργων αυτών οφείλεται μάλλον σε κάποιους ανώνυμους ποιητές, αναμφίβολα βασίζονται στις προφορικές παραδόσεις του λαού τους. Οι κελτικές παραδόσεις έχουν επιζήσει, για παράδειγμα, στο έργο Μαμπινόγκιον και στον Αρθουριανό κύκλο.

Ανωνυμία

Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό της μεσαιωνικής λογοτεχνίας προέρχεται από ανώνυμους συγγραφείς. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην έλλειψη γραπτών πηγών μιας συγκεκριμένης περιόδου, αλλά και στη διαφορετική ερμηνεία του συγγραφέα εκείνης της εποχής με τα σημερινά δεδομένα. Οι μεσαιωνικοί συγγραφείς συνήθως αφηγούνταν ξανά και ωραιοποιούσαν ιστορίες που είχαν διαβάσει ή ακούσει παρά επινοούσαν νέες. Συνεπώς, η αναφορά του ονόματος ενός συγγραφέα δεν είχε ιδιαίτερη σημασία κι έτσι αγνοούμε τους συγγραφείς πολλών σημαντικών έργων.

Είδη μεσαιωνικής γραφής

Η πρώτη σελίδα του Μπεογούλφ

Εκκλησιαστική γραφή

Η συνηθέστερη λογοτεχνική μορφή των κειμένων που βρίσκονταν στις μεσαιωνικές βιβλιοθήκες ήταν τα εκκλησιαστικά κείμενα, καθώς οι καθολικοί ιερείς ήταν το πνευματικό κέντρο της κοινωνίας του Μεσαίωνα. Θρησκευτικοί συγγραφείς και μελετητές, όπως ο Θωμάς Ακινάτης, συνέγραψαν θεολογικές και φιλοσοφικές πραγματείες, συχνά προσπαθώντας να συμβιβάσουν τις διδαχές των Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων και φιλοσόφων με τα εκκλησιαστικά δόγματα. Συνηθισμένο είδος γραφής αποτελούσαν κι οι "βίοι αγίων", που προσέφεραν ενθάρρυνση, αλλά και προειδοποίηση στους αναγνώστες. Από την άλλη πλευρά, τα ποιήματα των Γολιάρδων, συνήθως σατιρικά τετράστιχα, ήταν ένας τρόπος για τη δήλωση της εναντίωσης κάποιων κληρικών απέναντι στην Εκκλησία.

Κοσμική γραφή

Η κοσμική λογοτεχνία της περιόδου αυτής σίγουρα δε συγκρίνεται σε ποσότητα με την εκκλησιαστική λογοτεχνία, αλλά πολλά έργα έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Η "ειδυλλιακή αγάπη" αποτελούσε κύριο θέμα στα έργα του 11ου αιώνα, όταν περιπλανώμενοι τροβαδούροι έβγαζαν τα προς το ζην από τα τραγούδια τους.

Στο είδος της κοσμικής λογοτεχνίας περιλαμβάνονται τα επικά ποιήματα της γερμανικής παράδοσης, όπως το Έπος του Μπέογουλφ, τα ηρωικά έπη, όπως το Έπος του Διγενή, που συνδέεται με τα ακριτικά τραγούδια, καθώς και ρομαντικά διηγήματα, που διαφέρουν λόγω της έμφασης που δίνεται στην αγάπη και τον ιπποτισμό παρά στα πολεμικά κατορθώματα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The Online Medieval and Classical Library
• Synopsis of the greatest Medieval works and authors
• The Labyrinth: Resources for Medieval Studies