Ιαπωνική γλώσσα

Ιαπωνικά
日本語
Ταξινόμηση	Ιαπωνικές γλώσσες
Σύστημα γραφής	κάντζι, Κάνα, Κατακάνα και Χιραγκάνα
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσα	De facto στην  Ιαπωνία  Παλάου
ISO 639-1	ja
ISO 639-2	jpn
ISO 639-3	jpn
SIL	-

Η Ιαπωνική (日本語, Nihongo) είναι γλώσσα που ομιλείται από 127 εκατ. ανθρώπους, κυρίως στην Ιαπωνία, αλλά και σε κοινότητες Ιαπώνων μεταναστών σε όλο τον κόσμο. Θεωρείται συγκολλητική γλώσσα και διακρίνεται για το σύνθετο πλέγμα εκφράσεων ευγενείας που απεικονίζουν την ιεραρχική φύση της ιαπωνικής κοινωνίας, με ρηματικούς τύπους και ιδιαίτερο λεξιλόγιο που υποδεικνύει τη σχετική θέση (status) του ομιλητή και του ακροατή. Η δεξαμενή ήχων της Ιαπωνικής είναι σχετικά μικρή και διαθέτει ένα λεξικογραφικά διακριτό σύστημα τόνων (έντασης φωνής). Το ιστορικό αρχείο της γλώσσας ανάγεται στον 8ο αιώνα, όταν συντέθηκαν τα τρία μείζονα έργα της αρχαίας ιαπωνικής.

Η Ιαπωνική γράφεται με συνδυασμό τριών διαφορετικών τύπων χαρακτήρων: Οι κινεζικοί χαρακτήρες (ονομάζονται Κάντζι), ενώ οι δύο συλλαβικές γραφές, χιραγκάνα και κατακάνα. Το λατινικό αλφάβητο (που αποκαλείται ρομάτζι) χρησιμοποιείται συχνά στη σύγχρονη Ιαπωνική, για ονόματα εταιρειών, διαφημιστικούς λόγους ή υπολογιστική χρήση. Η αραβική αρίθμηση χρησιμοποιείται εν γένει, αλλά επίσης κοινός τόπος είναι η παραδοσιακή Κινεζική/Ιαπωνική αρίθμηση.

Το ιαπωνικό λεξιλόγιο έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από δάνεια άλλων γλωσσών. Μεγάλος αριθμός λέξεων προέρχονται από την Κινεζική ή δημιουργήθηκαν βάσει κινεζικών προτύπων, σε μια περίοδο 1.500 τουλάχιστον χρόνων. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, η Ιαπωνική δανείστηκε αρκετά μεγάλο αριθμό λέξεων, κυρίως αγγλικών.

Ταξινόμηση

Οι ιστορικοί γλωσσολόγοι που εξειδικεύονται στην Ιαπωνική συμφωνούν ότι είναι ένα από τα δύο μέλη της Ιαπωνικής γλωσσικής οικογένειας. Το άλλο μέλος είναι η Ριουκιουάν γλώσσα. (Μια παλαιότερη άποψή, την οποία ασπάζονται αρκετοί μη γλωσσολόγοι, είναι ότι η Ιαπωνική είναι απομονωμένη γλώσσα, της οποίας οι Ριουκιουάν γλώσσες είναι διάλεκτοι.)

Η γενετική συγγένεια της Ιαπωνικής οικογένειας είναι αβέβαιη. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες, που τη συνδέουν με μια ποικιλία άλλων γλωσσών και οικογενειών, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται εξαφανισμένες γλώσσες που ομιλούντο από ιστορικούς πολιτισμούς της κορεατικής χερσονήσου, οι Αλταϊκές και οι Αυστρονησιακές. Συχνά προτάθηκε ως κρεολή γλώσσα, καθώς συνδυάζει στοιχεία από αρκετές γλώσσες. Οι διάφορες θεωρίες που έχουν προταθεί εκτίθενται λεπτομερειακά στο άρθρο σχετικά με τις ταξινομήσεις της Ιαπωνικής γλώσσας. Έως τώρα, καμία θεωρία δεν είναι γενικώς αποδεκτή ως ορθή και το θέμα πιθανώς θα παραμείνει υπό αμφισβήτηση και στο μέλλον.

Γεωγραφική κατανομή

Αν και η Ιαπωνική ομιλείται σχεδόν αποκλειστικά στην Ιαπωνία, ομιλείτο και ακόμα ομιλείται ενίοτε και αλλού. Όταν η Ιαπωνία κατέλαβε την Κορέα, την Ταϊβάν, τμήμα της κινεζικής ηπειρωτικής γης και διάφορες νήσους του Ειρηνικού, γηγενείς πληθυσμοί εξαναγκάστηκαν να μάθουν την Ιαπωνική ως τμήμα της πολιτικής διαμόρφωσης της αυτοκρατορίας. Το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμη και σήμερα στις συγκεκριμένες χώρες πολλοί μιλούν την Ιαπωνική αντί των τοπικών γλωσσών. Οι κοινότητες Ιαπώνων μεταναστών, (ιδίως αυτή της Βραζιλίας), χρησιμοποιούν την Ιαπωνική ως πρωταρχική τους γλώσσα. Ιάπωνες μετανάστες υπάρχουν επίσης στο Περού, την Αυστραλία (ειδικά το Σίδνεϊ, το Μπρισμπέιν και τη Μελβούρνη) και στις Η.Π.Α. (ιδιαίτερα την Καλιφόρνια και τη Χαβάη). Υπάρχει επίσης μια μικρή κοινότητα μεταναστών στο Νταβάο και τις Φιλιππίνες. Οι απόγονοί τους (γνωστοί ως nikkei 日系, κυριολεκτικά ιαπωνικής καταγωγής), ωστόσο, σπάνια τη μιλούν με ευχέρεια. Εκτιμάται ότι αρκετά εκατομμύρια μη Ιάπωνες μελετούν τη γλώσσα, ενώ τη διδάσκουν πολλά σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Επίσημη κατάσταση

Η Ιαπωνική είναι η επίσημη γλώσσα της Ιαπωνίας. Υπάρχουν δύο μορφές της γλώσσας που θεωρούνται στερεότυπες: (標準語, hyōjungo) ή στερεότυπη Ιαπωνική και (共通語, kyōtsūgo) ή κοινή γλώσσα. Η επίσημη πολιτική για εκσυγχρονισμό της γλώσσας έχει αμβλύνει τις διαφορές ανάμεσα στις δύο. Η Hyōjungo εκδοχή, η οποία συζητείται στο παρόν λήμμα, διδάσκεται στα σχολεία και χρησιμοποιείται στην τηλεόραση και τις επίσημες επικοινωνίες.

Η στερεότυπη Ιαπωνική μπορεί επίσης να διαιρεθεί σε (文語, bungo) ή "λογοτεχνική γλώσσα" και η (口語, kōgo) ή "προφορική γλώσσα", που έχει διαφορετικούς κανόνες γραμματικής και διαφορές στο λεξιλόγιο. Η Bungo μέθοδος ήταν ο κύριος τρόπος γραφής των Ιαπωνικών έως τα τέλη της δεκαετίας 1940, και χρησιμοποιείται ακόμη από ιστορικούς, φιλολόγους και νομικούς (αρκετοί ιαπωνικοί νόμοι που επεβίωσαν του Β' Π.Π. είναι ακόμη γραμμένοι σε bungo, αν και γίνονται συνεχείς προσπάθειες εκσυγχρονισμού της γλώσσας). Κυρίαρχος τρόπος ομιλίας και γραφής στην Ιαπωνία σήμερα είναι η Kōgo μέθοδος, αν και η bungo γραμματική και λεξιλόγιο χρησιμοποιούνται συχνά για εντυπωσιασμό στη σύγχρονη Ιαπωνική.

Βλέπε επίσης

• Ιαπωνικός πολιτισμός
• Ιαπωνική γλώσσα και υπολογιστές
• Ιαπωνική λογοτεχνία
• Ιαπωνικά ονόματα
• Ιαπωνική γραφή
• Χιραγκάνα
• Κατακάνα
• Ρομάτζι

Δικτυακοί τόποι

• Η αναφορά του Εθνολόγου για τον κώδικα JPN
• Ορισμοί των διαφορετικών ιαπωνικών διαλέκτων
• A page dealing with the Kansai dialect of Japanese

Βιβλιογραφία

• Bloch, Bernard. (1946). Studies in colloquial Japanese I: Inflection. Journal of the American Oriental Society, 66, 97-109.
• Bloch, Bernard. (1946). Studies in colloquial Japanese II: Syntax. Language, 22, 200-248.
• Chafe, William L. (1976). Giveness, contrastiveness, definiteness, subjects, topics, and point of view. In C. Li (Ed.), Subject and topic (pp. 25–56). New York: Academic Press. ISBN 0-12-447350-4.
• Kuno, Susumu. (1973). The structure of the Japanese language. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 0-262-11049-0.
• Kuno, Susumu. (1976). Subject, theme, and the speaker's empathy: A re-examination of relativization phenomena. In Charles N. Li (Ed.), Subject and topic (pp. 417–444). New York: Academic Press. ISBN 0-12-447350-4.
• Martin, Samuel E. (1975). A reference grammar of Japanese. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-01813-4.
• McClain, Yoko Matsuoka. (1981). Handbook of modern Japanese grammar: 口語日本文法便覧 [Kōgo Nihon bumpō]. Tokyo: Hokuseido Press. ISBN 4-590-00570-0; ISBN 0-89346-149-0.
• Miller, Roy. (1967). The Japanese language. Chicago: University of Chicago Press.
• Miller, Roy. (1980). Origins of the Japanese language: Lectures in Japan during the academic year, 1977-78. Seattle: University of Washington Press. ISBN 0-295-95766-2.
• Mizutani, Osamu; & Mizutani, Nobuko. (1987). How to be polite in Japanese: 日本語の敬語 [Nihongo no keigo]. Tokyo: Japan Times. ISBN 4-7890-0338-8; ISBN 4-7890-0338-9.
• Shibatani, Masayoshi. (1990). Japanese. In B. Comrie (Ed.), The major languages of east and south-east Asia. London: Routledge. ISBN 0-415-04739-0.
• Shibatani, Masayoshi. (1990). The languages of Japan. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-36070-6 (hbk); ISBN 0-521-36918-5 (pbk).
• Shibamoto, Janet S. (1985). Japanese women's language. New York: Academic Press. ISBN 0-12-640030-X. Graduate Level
• Tsujimura, Natsuko. (1996). An introduction to Japanese linguistics. Cambridge, MA: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-19855-5 (hbk); ISBN 0-631-19856-3 (pbk). Upper Level Textbooks
• Tsujimura, Natsuko. (Ed.) (1999). The handbook of Japanese linguistics. Malden, MA: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-20504-7. Readings/Anthologies