Εθνικό πάρκο λιμνών του Πλίτβιτσε

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Εθνικό πάρκο Λιμνών Πλίτβιτσε
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Η λίμνη και ο καταρράκτης Μιλάνοβατς
Χώρα μέλος	Κροατία
Τύπος	Φυσικό
Κριτήρια	vii, viii, ix
Ταυτότητα	98
Περιοχή	Ευρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1979 (3η συνεδρίαση)
Επεκτάσεις	2000
Σε κίνδυνο	1992-1997

Το εθνικό πάρκο λιμνών του Πλίτβιτσε (κροατικά: Nacionalni park Plitvička jezera) είναι ένα από τα παλαιότερα εθνικά πάρκα στην νοτιοανατολική Ευρώπη και το μεγαλύτερο στην Κροατία. Το πάρκο έχει έκταση 296,85 χλμ², με το 90% στη κομητεία Λίκα-Σένι και το επόμενο 10% στην κομητεία του Κάρλοβατς. Το πάρκο ιδρύθηκε το 1949 και από το 1979 αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Το πάρκο βρίσκεται στην κεντρική Κροατία, κοντά στα σύνορα με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το πάρκο περιλαμβάνει 16 λίμνες οι οποίες συνδέονται με μια σειρά καταρρακτών, καθώς και αρκετές σπηλιές, τα οποία δημιουργήθηκαν λόγω της καρστικής αποσάθρωσης του ασβεστόλιθου.

Γεωγραφία

Το εθνικό πάρκο βρίσκεται στην κεντρική Κροατία, περίπου στο μέσο της απόστασης Ζάγκρεμπ-Ζαντάρ. Έχει έκταση 296,85 χλμ², με το 90% στη κομητεία Λίκα-Σένι και το επόμενο 10% στην κομητεία του Κάρλοβατς. Βρίσκεται στο οροπέδιο Πλίτβιτσε, που περιβάλλεται από τρία βουνά, τμήμα των Δειναρικών Αλπεων : το όρος Πλιεσέβιτσα (κορυφή Γκόρνια Πλιεσέβιτσα 1640 μ.), το όρος Μάλα Καπέλα (κορυφή Σελίσκι Βρχ 1280 μ.) και Μέντβεντακ (884 μ.). Οι λίμνες βρίσκονται στο βόρειο άκρο της Λίκα, στην περιοχή το Κόρντουν, και δημιουργούνται από δύο ποτάμια (Τσρνα και Μπιέλα) και διάφορες υπόγειες πηγές. Δημιουργούν το ποταμό Κοράνα, μήκους 134 χιλιομέτρων, ο οποίος καταλήγει στον ποταμό Κούπα.

Το ελάχιστο υψόμετρο του πάρκου είναι 367 μέτρα, και αντιστοιχεί στον ποταμό Κοράνα. Το μέγιστο υψόμετρο είναι το όρος Σελίσκι Βρχ, του ορεινού όγκου Μάλα Καπέλα, στα 1.279 μέτρα. Γεωλογικά, αποτελεί ένα καρστικό τοπίο, κυρίως από δολομίτες και ασβεστόλιθους με σχετικές λίμνες και σπήλαια και από αυτά έχει προέλθει o πολύ ξεχωριστός χαρακτήρας των λιμνών του.

Λίμνες

Η περιοχή του πάρκου σχηματίστηκε μαζί με τις Δειναρικές Άλπεις, αλλά στη συνέχεια λόγω της δράσης του νερού, το οποίο διαβρώνει τα πετρώματα μηχανικά και χημικά. Το νερό συνδυάζεται με το διοξείδιο του άνθρακα του εδάφους και σχηματίζει ανθρακικό οξύ, το οποίο διαβρώνει τους ασβεστόλιθους και τους δολομίτες. Αν αυτό λάβει χώρα σε αδιάβροχη επιφάνεια, οδηγεί στην εμφάνιση φυσικών φραγμάτων από τραβερτίνη, που εναποτίθεται από τη δράση βρυών, φυκών και βακτηρίων. Τα επιστρωμένα φυτά και βακτήρια συσσωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζοντας φράγματα τραβερτίνη που αυξάνονται με ρυθμό περίπου 1 εκ. το χρόνο.

Oι λίμνες καλύπτουν συνολικά μια έκταση περίπου δύο τ.χ. με το νερό που εκρέει από τη χαμηλότερη λίμνη να σχηματίζει τον Ποταμό Κόρανα. Οι λίμνες διακρίνονται για τα χρώματά τους, που ποικίλουν από γαλάζιο σε πράσινο, γκρίζο ή μπλε. Τα χρώματα αλλάζουν διαρκώς εξαρτώμενα από την ποσότητα των ορυκτών ή των οργανισμών στο νερό και τη γωνία του ηλιακού φωτός. Κάτω από τους καταρράκτες από τραβερτίνη αναπτύσσεται συχνά το βρύο Κρατόνευρον, που επιστρώνεται με τραβερτίνη και νέα βρύα αναπτύσσονται, πρώτα σχηματίζεται ένα βραχάκι αλλά αργότερα κάτω από αυτό σχηματίζεται μια σπηλαιοροφή. Αν το νερό συνεχίσει να ρέει το σπήλαιο γίνεται σταδιακά μεγαλύτερο. Υπάρχουν επίσης ασβεστολιθικά σπήλαια.

Οι δεκαέξι λίμνες χωρίζονται σε ένα υψηλότερο και ένα χαμηλότερο σύμπλεγμα, που σχηματίζονται από την απορροή από τα βουνά, κατεβαίνοντας από ένα υψόμετρο 636 στα 503 μέτρα σε μια απόσταση περίπου οκτώ χιλιομέτρων, με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Τα δύο υδρολογικά συστήματα συνδέονται μεταξύ τους με υδάτινα ρεύματα, καταρράκτες και βάραθρα. Οι λίμνες χωρίζονται στις 12 Άνω Λίμνες (Gornja jezera) και τις τέσσερις Κάτω Λίμνες (Donja jezera). Τα λεκανοπέδια της πρώτης ομάδας είναι από δολομίτες ενώ της δεύτερης είναι από ηφαιστειογενή ασβεστόλιθο.

Κλίμα

Κατά μέσο όρο, ο ετήσιος υετός στο εθνικό πάρκο είναι 1.500 χιλιοστά. Συνήθως, οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις λαμβάνουν χώρα την άνοιξη και το φθινόπωρο. Η μέση υγρασία του αέρα είναι 82%. Τον Ιανουάριο, η μέση θερμοκρασία είναι 2,2° C, ενώ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο η θερμοκρασία ανεβαίνει στους 17,4°. Οι χιονοπτώσεις λαμβάνουν χώρα από τον Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο. Συνήθως οι λίμνες είναι παγωμένες τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.

Πανίδα και χλωρίδα

Η περιοχή είναι σχεδόν ολοκληρωτικά καλυμμένη από δάση με οξιές, έλατα (κυρίως λευκή ελάτη), πεύκα, σημύδες και σφενδάμια. Το δάσος της περιοχής Čorkova uvala χαρακτηρίζεται ως παρθένο. Η χλωρίδα συνδυάζει χαρακτηριστικά της αλπικής και μεσογειακής βλάστησης. Στο πάρκο έχουν αναγνωριστεί 109 είδη φυτών, από τα οποία τα 75 είναι ενδημικά, δηλαδή απατώνται μόνο κοντά στο πάρκο και προστατεύονται από το νόμο.

Στην περιοχή ζει επίσης μια ευρύτατη ποικιλία ζώων και πτηνών. Σπάνια πανίδα όπως η Ευρωπαϊκή καφέ αρκούδα, ο λύκος, ο αετός, η κουκουβάγια, ο λύγκας, η αγριόγατα και ο αγριόκουρκος βρίσκονται εδώ, μαζί με πολλά πιο συνηθισμένα είδη. Η περιοχή του πάρκου είναι μία από τις τελευταίες στην Ευρώπη στις οποίες ζει μεγάλος πληθυσμός καφέ αρκούδων και λύκων. Συνολικά στο πάρκο ζουν 50 είδη θηλαστικών. Επίσης, υπάρχουν 321 είδη πεταλούδων, 140 είδη πτηνών, 12 είδη αμφιβίων (σαλαμάνδρες, τρίτωνες) και μερικά είδη ερπετών, όπως η ζωοτόκος σαύρα (Lacerta vivipara), η ευρωπαϊκή πράσινη σαύρα (Lacerta viridis), το λιμνόφιδο (Natrix tesselata), μερικά είδη οχιάς και η στικτή νεροχελώνα (Emys orbicularis).

Στις λίμνες του πάρκου υπάρχουν πληθυσμοί πέστροφας, με τον κάθε πληθυσμό να αναπτύσσεται ανεξάρτητα σε κάθε λίμνη. Αποτελούν την αυτόχθονη ιχθυοπανίδα των λιμνών. Στις λίμνες έχουν διαδοθεί επίσης οι ιριδίζουσες πέστροφες, οι σαλβελίνοι και κοκκινόγαστροι.

Ιστορία

Η περιοχή κατοικείται για χιλιάδες χρόνια, με πληθυσμούς όπως Θράκες, Ιλλύριοι, Κέλτες, Ιάποδες, Ρωμαίοι (για 600 χρόνια), Γότθοι, Βυζαντινοί, Άβαροι και Κροάτες. Η περιοχή ανήκε στο βασίλειο της Κροατίας μέχρι το 1102, όταν προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Ουγγαρίας. Το 1528 πέρασε στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέχρι που το κατέλαβε η αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η περιοχή είχε το όνομα «Ο Κήπος του Διαβόλου», κυρίως λόγω των Κροατών στρατιωτικών οι οποίοι φρουρούσαν τα σύνορα και των θρησκευτικών προσφύγων, οι οποίοι έφευγαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Οθωμανοί κατάφεραν για μικρά χρονικά διαστήματα να ανακατακτήσουν την περιοχή. Τον 19ο αιώνα ήταν τμήμα της Μπανοβίνας της Κροατίας, μετά της Γιουγκοσλαβίας και τέλος, μετά το 1992, της δημοκρατίας της Κροατίας.

Ένας πρώτος ξενώνας κατασκευάστηκε στην αρχή της δεκαετίας του 1860 για τους ταξιδιώτες και επεκτάθηκε τα επόμενα 30 χρόνια. Το 1893, ο Γκούσταβ Γιάνετσεκ δημιούργησε την Ένωση για την Προστασία και Φροντίδα των Λιμνών του Πλίτβιτσε στη Κροατία, για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής με την κατασκευή του πρώτου ξενοδοχείου κοντά στη λίμνη Κόζιακ το 1896, ενώ έφτιαξε μονοπάτια και θέσεις ανάπαυσης. Το 1928, θεσμοθετείται για πρώτη φορά η νομική προστασία της λίμνης, αλλά άντεξε μόνο για ένα χρόνο. Το 1948, η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας νομοθέτησε μια ρύθμιση για τη διοίκηση των εθνικών πάρκων, και το πάρκο δημιουργήθηκε επίσημα το 1949. Το 1997, το πάρκο επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνει ολόκληρη τη λεκάνη απορροής. Το πάρκο το 1979 ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Το Μάρτιο του 1991, στην περιοχή έλαβε χώρα το περιστατικών των λιμνών του Πλίτβιτσε, την πρώτη ένοπλη αντιπαράθεση στον πόλεμο ανεξαρτησίας της Κροατίας. Οι Σέρβοι, με αρχηγό τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, κατέλαβαν την περιοχή, η οποία πέρασε ξανά στην κατοχή των Κροατών τον Αύγουστο του 1995, μετά από στρατιωτική επιχείρηση του κροατικού στρατού, τερματίζοντας τον πόλεμο.

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Božičević, Srećko· Penzar, Ivan· Stilinović, Božidar (2007). Les Lacs de Plitvice (στα Γαλλικά). Ζάγκρεμπ: Turistička naklada d.o.o. ISBN 9789532154177. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα του πάρκου (Κροατικά) (Αγγλικά) (Γερμανικά) (Ιταλικά) (Γαλλικά)