Πίνδος

Αυτό το λήμμα αφορά την οροσειρά. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Πίνδος (αποσαφήνιση).

Πίνδος
Άποψη της Πίνδου στην περιοχή του νομού Τρικάλων
Ύψος	2.637 μέτρα
Κορυφή	Σμόλικας
Γεωγραφικά στοιχεία
Χώρες	Ελλάδα
Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Ήπειρος, Θεσσαλία, Μακεδονία

Η Πίνδος είναι η μεγαλύτερη οροσειρά της Ελλάδας. Κυριαρχεί σχεδόν σ' ολόκληρη την δυτική Ελλάδα και ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια των Ιλλυρικών και Δαλματικών οροσειρών. Ως βόρειο άκρο της μπορεί να οριστεί το οροπέδιο της Κορυτσάς, στην νοτιοανατολική Αλβανία και ως νοτιότερο σημείο της ο Κορινθιακός κόλπος. Όλο αυτό το ατελείωτο σύμπλεγμα βουνών, κορυφών, υψιπέδων, κοιλάδων και φαραγγιών που διασχίζει την ηπειρωτική Ελλάδα με κατεύθυνση Β.Δ-Ν.Α έχει μήκος που αγγίζει τα 230 χιλιόμετρα και ανώτερο πλάτος 70 χιλιόμετρα. Η οροσειρά της Πίνδου χωρίζεται σε μικρότερες οροσειρές και βουνά, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από χαράδρες ή κοιλάδες ποταμών. Τα σημαντικότερα βουνά που αποτελούν την οροσειρά της Πίνδου είναι ο Σμόλικας, τα Αθαμανικά Όρη ή Τζουμέρκα, ο Γράμμος, η Τύμφη ή η Γκαμήλα, τα Άγραφα, ο Λάκμος ή Περιστέρι και άλλα. Μέρος της ευρύτερης οροσειράς της Πίνδου θεωρούνται και τα βουνά της νοτιότερης Ελλάδας όπως τα Βαρδούσια, η Γκιώνα, ο Παρνασσός και η Οίτη. Η ψηλότερη κορυφή της ανήκει στον Σμόλικα και έχει υψόμετρο 2.637 μέτρα. Συχνά ως Πίνδος αναφέρεται η ορεινή περιοχή των νομών Τρικάλων, Γρεβενών και Ιωαννίνων. Αυτή η περιοχή αποτελεί την κυρίως Πίνδο και χωρίζεται στην Βόρεια και την Νότια Πίνδο.

Ονομασία

Ιστορικά, η ονομασία Πίνδος, αναφέρεται κυρίως στην ορεινή ζώνη που διαχωρίζει την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου από τις αντίστοιχες περιοχές της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας.

Βόρεια Πίνδος

Ως βόρεια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Γρεβενών και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους βόρεια του αυχένα της Κατάρας. Οι ψηλότερες κορυφές της βόρειας Πίνδου είναι ο Σμόλικας (2.637 μέτρα) η Βασιλίτσα (2.249 μέτρα) και ο Λύγκος (2.177 μέτρα). Στην βόρεια Πίνδο βρίσκεται ο εθνικός δρυμός Πίνδου, στην περιοχή της Βάλια Κάλντα. Από την βόρεια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Άραχθος και Αώος. Το μεγαλύτερο τμήμα της συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου

Νότια Πίνδος

Ως νότια Πίνδος αναφέρεται το τμήμα της οροσειράς που καταλαμβάνει τον νομό Τρικάλων και ένα μέρος του νομού Ιωαννίνων. Αποτελείται από τους ορεινούς όγκους νότια του αυχένα της Κατάρας. Ανατολικά καταλήγει στον Θεσσαλικό κάμπο ενώ νότια συναντάει την οροσειρά των Αγράφων. Οι ψηλότερες κορυφές της νότιας Πίνδου είναι η Τριγγία (2.204 μέτρα) και το Αυγό (2.146 μέτρα). Από την νότια Πίνδο πηγάζουν οι ποταμοί Αχελώος και Πηνειός.

Οικολογία

Τα δάση του βιοτόπου έχουν αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, λόγω κυρίως της γεωργίας και της αποδάσωσης. Σήμερα, οι μέγιστες απειλές προέρχονται από την ανάπτυξη του τουρισμού και των θερέτρων σκι. Λόγω της αστάθειας του χώματος στα απότομα βουνά, όπως είναι η Πίνδος, τα έργα οδοποιίας και οι σαφείς-τέμνουσες διαδικασίες έχουν οδηγήσει σε επικίνδυνες καθιζήσεις εδάφους και κατάρρευση των βουνοπλαγιών. Η Πίνδος αποτελεί σήμερα βιότοπο σπάνιων ειδών στον ελλαδικό και Ευρωπαϊκό χώρο όπως η καφέ αρκούδα, ο λύκος και η βίδρα. Περιλαμβάνει δύο εθνικούς δρυμούς. Τον εθνικό δρυμό Πίνδου (Βάλια Κάλντα) και τον εθνικό δρυμό Βίκου-Αώου.

Αξιοθέατα

Εκτός από το εντυπωσιακό ορεινό ανάγλυφο του εδάφους, στην περιοχή βρίσκονται δύο από τα πιο εντυπωσιακά φαράγγια στην Ευρώπη, του Βίκου και του Αώου, καθώς και η ορεινή κοιλάδα της Βάλια-Κάλντα, περιοχές που έχουν ανακηρυχτεί εθνικοί δρυμοί και συναποτελούν το εθνικό πάρκο της Βόρειας Πίνδου. Επίσης σε όλο το μήκος της απαντώνται πολλοί ορεινοί οικισμοί με μακρόχρονη ιστορία και ιδιαίτερη αρχιτεκτονική.

Πηγές

• Φ. Δασούλας, «Πίνδος, οι γεωγραφικές και ιστορικές

διαστάσεις ενός ονόματος», Ηπειρωτικό Ημερολόγιο31(2012),σελ. 189-254.

• N. Hammond, Ήπειρος,

τόμ. A΄, μτφ. Αθανασίου Γιάγκα, εκδ. Ηπειρωτική Βιβλιοθήκη, Αθήναι 1971, σελ 12-13.

• Ν. Κοσμάς, «Οι δίοδοι της Πίνδου», Ηπειρωτική Εστία4 (1955), σελ. 14-20.

• Β. Νιτσιάκος, Οι

ορεινές κοινότητες της βόρειας Πίνδου. Στον απόηχο της μακράς διάρκειας, Αθήνα, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 1995.

• Ν. Πίχτος,

Η αισθητική της Πίνδου, έκδ. Δήμου Μετσόβου, Ιωάννινα 1988.

• Κ.

Tσίπηρας, Ορεινή Ελλάδα, εκδ, Κέδρος, Α. Ε, 2003, σελ. 14-61.

Εξωτερικές συνδέσεις

• Για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ορεινού χώρου - Το παράδειγμα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου
• Η οροσειρά της Πίνδου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)