Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια

Η Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια

Η Αναστασία η Φαρμακολύτρα ήταν μάρτυρας της ορθόδοξης εκκλησίας.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη στα τέλη του 3ου μ.Χ αιώνα. Ήταν κόρη αρχοντικής οικογένειας. Πατέρας της ήταν ο Πραιτέξτατος, ισχυρός προύχοντας την Ρωμαϊκή εποχή, αλλά και ειδωλολάτρης. Η μητέρα της Φλαβία ήταν χριστιανή.

Η Αναστασία βαφτίστηκε χριστιανή και ανατράφηκε από την μητέρα της. Την οδήγησε μάλιστα στον χριστιανό διδάσκαλο Χρυσόγονο, που μετά το θάνατο της μητέρας της ανέλαβε πλήρως τη διδασκαλία της. Όταν η Αναστασία έφτασε σε ώριμη ηλικία, ο πατέρας της την πίεζε να παντρευτεί τον Ρωμαίο εθνικό Πόπλιο, το οποίο και έγινε παρά τη θέλησή της. Η Αναστασία απέφυγε τον Πόπλιο σαρκικά, προφασιζόμενη οτι ήταν ασθενής , νόσο αεί προφασιζόμενη όπως αναγράφει το συναξάριό της, ενώ αυτός της κατέτρωγε την περιουσία σε ειδωλολατρικές και άσωτες εκδηλώσεις. Η Αναστασία υπέφερε πολύ, διότι δεν μπορούσε να εκπληρώσει ελεύθερα τις χριστιανικές της υποχρεώσεις.

Ο αιφνίδιος θάνατος του συζύγου της, ελευθέρωσε όλες τις δυνατότητες της Αναστασίας. Έτσι διέθετε όλα της τα πλούτη, το χρόνο, τη δράση και την αγάπη της στο να επισκέπτεται στις φυλακές τους φυλακισμένους Χριστιανούς, να τους ενισχύει και να τους ενθαρρύνει, ώστε να μην δειλιάσουν μπροστά στο μαρτύριο. Έγινε αλείπτρια, δηλαδή προπονήτρια, πολλών μαρτύρων που οφείλουν το ένδοξο μαρτυρικό τους τέλος στην ενθάρρυνση και τη στήριξη της Αναστασίας.

Στο έργο της αυτό δεν περιορίστηκε μόνο στη Ρώμη αλλά άπλωσε τη δράση της μέχρι την Ανατολή, έως την Νικομήδεια της Μικράς Ασίας, αφού διέτρεξε το Ιλλυρικό και τη Μακεδονία, όπου έδρασε κυρίως στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη, αποτέλεσε τη διδάσκαλο στον Χριστιανισμό για τρεις αδελφές, την Αγάπη, την Χιονία και την Ειρήνη, που μαρτύρησαν επί Διοκλητιανού στη Θεσσαλονίκη. Πριν το μαρτύριο τους, οι τρεις μαθήτριές της, γνώρισαν την φροντίδα και την αγάπη της, για το λόγο αυτό οι ρωμαϊκές αρχές της πόλης φυλάκισαν και βασάνισαν την Αναστασία σε φυλακή της Θεσσαλονίκης. Είναι μάλιστα πιθανό ότι το όρος στο οποίο τοξεύθηκε από στρατιώτη η τρίτη από τις αδελφές, η αγία Ειρήνη, είναι το όρος όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή της Αγίας Αναστασίας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Η Αναστασία φρόντισε για τον ενταφιασμό των τιμίων σωμάτων των τριών αδελφών παρθενομαρτύρων. Η μνήμη των εν Θεσσαλονίκη μαθητριών της Αγίας Αναστασίας, τριών αδελφών Αγάπης, Χιονίας και Ειρήνης τιμάται στις 16 Απριλίου.

Η άκαμπτη και ανυποχώρητη Αναστασία τελικά δέθηκε σε πασσάλους και δεμένη ως ήταν παραδόθηκε στη φωτιά στις 22 Δεκεμβρίου του 303 ή 304 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη (ή κατά άλλους στο Σίρμιο) ενώ άλλες πηγές τοποθετούν το μαρτύριό της στη Ρώμη.

Το τίμιο σώμα της Αναστασίας, το παρέλαβε σύμφωνα με τα συναξάρια, μια ευσεβής αρχόντισσα χρησιμοποιώντας τη γνωριμία με τον τοπικό Έπαρχο και το ενταφίασε στον κήπο της οικίας της. Αργότερα έκτισε εκεί χριστιανικό ναό.

Άλλες πηγές αναγράφουν ότι ο σύζυγος της Αναστασίας, Πόπλιος, την φυλάκισε γιατί δεν κατάφερε να τη μεταστρέψει στην ειδωλολατρία. Τον δε διδάσκαλό της Χρυσόγονο τον έκλεισε ο Διοκλητιανός σε φυλακή και τον βασάνιζε, διότι δίδασκε με παρρησία και πολλή επιτυχία τον Χριστιανισμό. Σώζεται αλληλογραφία μεταξύ της Αγίας Αναστασίας, τον καιρό που την είχε φυλακίσει ο άνδρας της, για να εμποδίσει την φιλάνθρωπη δράση της, και του Χρυσογόνου, όταν ήταν και αυτός σην φυλακή. Τον Χρυσόγονο ακολούθησε η Αναστασία στη μαρτυρική του πορεία από τη Ρώμη στη Νικομήδεια, αφού εν τω μεταξύ αποφυλακίσθηκε μετά τον θάνατο του συζύγου της (ο Πόπλιος πήγε πρέσβης στην Περσία όπου τον βρήκε αιφνίδιος θάνατος).

Η μνήμη της τιμάται στις 22 Δεκεμβρίου.

Μονές και Ναοί της Αγίας

Προς τιμήν της Αγίας Αναστασίας έχουν κτισθεί πολλοί ναοί και μονές. Στο Χορόσκιοϊ της Μικράς Ασίας βρισκόταν έως και πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, Ναός της Αγίας Αναστασίας όπου συγκέντρωνε πιστούς από ολόκληρη τη Μικρά Ασία, ιδιαίτερα κατά την εορτή της αγίας τον Δεκέμβριο . Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 οι Μικρασιάτες μετέφεραν την ιερά εικόνα της αγίας στη νέα τους πατρίδα στον Περισσό της Νέας Ιωνίας Αττικής, όπου και έκτισαν νέο ναό της Αγίας Αναστασίας σε ανάμνηση του καταστραφέντος ναού στη Μικρά Ασία. Εκεί πλέον φυλάσσεται η ιερή εικόνα της Αγίας. Στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νικαίας Αττικής υπάρχει παρεκκλήσιο της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας και πραγματοποιείται στη μνήμη της Ιερά Πανήγυρις από τους απογόνους των προσφύγων μικρασιατών. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν δυο ναοί της Αγίας. Ο Ιερός Ναός Αγίας Αναστασίας & Αγίων Θεοδώρων στην προσφυγική περιοχή της Νέας Βάρνας Συκεών και ο Ιερός Ναός Αγίας Αναστασίας Νέας Κηφισιάς που εγκαινιάστηκε το 2013 στην περιοχή όπου επίσης εγκαταστάθηκαν μετά την Καταστροφή μικρασιάτες.

προσωνύμιο Φαρμακολύτρια

Η αγία Αναστασία φέρει το προσωνύμι Φαρμακολύτρια για δύο λόγους α) Δίδει φάρμακα και θεραπέυει σωματικές και ψυχικλες ασθένειες. β) Λύνει τις φαρμακείες, δηλαδή τα μάγια.

Πηγές

• Κωνσταντίνος Κόντογλου (1853). Φιλολογική και κριτική ιστορία των από της Α' μέχρι της Η' εκατονταετηρίδος ακμασάντων αγίων της εκκλησίας πατέρων και των συγγραμμάτων αυτών, Τόμος Β' Περιέχων την Δ' Εκατονταετηρίδα. Αθήνα: Τύποις και Αναλώμασι Σ. Κ. Βλαστού. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2010. 
• «Βίος τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας». Ιερά Μητρόπολις Καισαριανής - Βύρωνος - Υμηττού. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκ 2011. 
• «Η Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια (22 Δεκεμβρίου)». Χριστιανική Φοιτητική Ένωση. 21 Δεκ 2004. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκ 2011. 
• Η Αγία Αναστασία των μικρασιατών, άρθρο της Ένωσης Μικρασιατων Φοιτητών