Αντρέ Ζιντ

O Αντρέ Ζιντ

O Αντρέ Ζιντ το 1893

Ο Αντρέ Ζιντ (André Gide, 22 Νοέμβρη 1869 - 19 Φεβρουαρίου 1951) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Το 1947 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας.

H Ζωή του

Το 1893 και 1894 ταξίδεψε στην βόρεια Αφρική κι εκεί ανεφάνησαν οι ομοφυλοφιλικές του τάσεις που εδραιώθηκαν λίγο αργότερα με την γνωριμία του Όσκαρ Ουάιλντ και του λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας.

Παρά ταύτα παντρεύτηκε μιαν εξαδέλφη του, την Μαντλέν Ροντώ.

Το 1916 δημιουργεί ερωτική σχέση με τον μετέπειτα σκηνοθέτη Μαρκ Αλλεγκρέ, δεκαπέντε μόλις χρόνων, γιο στενού φίλου του. Ακόμη σκανδαλωδέστερη ήταν η απολογία της παιδεραστίας Κορυντόν (1924), που επέσυρε γενική καταδίκη.

Το 1923 έγινε πατέρας μιας κόρης από την πολύ νεώτερή του Ελίζαμπετ βαν Ρύσσελμπέργκε, κόρη του Βέλγου ζωγράφου Τεό βαν Ρύσσελμπέργκε, φίλου του επίσης. Ήταν το μοναδικό του παιδί.

Από τον Ιούλιο του 1926 μέχρι τον Μάιο του 1927 ταξίδεψε στην Γαλλική Ισημερινή Αφρική με τον Αλλεγκρέ, οι σχέσεις του με τον οποίον είχαν διαταραχτεί προς στιγμήν από το «επεισόδιο Ρύσσελμπέργκε». Μετά την επιστροφή, η ερωτική τους σχέση τερματίστηκε γιατί στο ταξίδι αυτό ο Αλλεγκρέ ανακάλυψε τις γυναίκες του Κογκό και τις γυναίκες εν γένει.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 προσέγγισε τον Κομμουνισμό και το 1936 δέχθηκε πρόσκληση των σοβιετικών αρχών να επισκεφθεί την Σοβιετική Ένωση.

Τα έργα του

Ο Ζίντ άρχισε την συγγραφική σταδιοδρομία του με το αυτοβιογραφικό έργο Τα τετράδια του Αντρέ Βαλτέρ το 1891.

Από το 1891 μέχρι το 1893 έγραψε επηρεασμένος από τις θεωρίες του Συμβολισμού.

Ενώ τα μέχρι το 1900 έργα του ασχολούνται με προβλήματα ατομικότητας, ο Ανηθικολόγος και η Στενή Πύλη εξετάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις, ακόμη κι αυτές του γάμου (ο δικός του φαίνεται πως δεν ολοκληρώθηκε). Αποκορύφωμα της νέας αυτής δημιουργικής περιόδου ήταν οι Κιβδηλοποιοί, περιγραφή της εξεγερμένης νεότητας και της σύγκρουσης των γενεών.

Με το ταξίδι του στην ισημερινή Γαλλική Αφρική άρχισε να έρχεται σε επαφή με ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα. Το Ταξίδι στο Κογκό και ο Γυρισμός από το Τσαντ επικρίνουν την γαλλική αποικιοκρατική πολιτική. Όταν γύρισε στην Γαλλία εξέφρασε την απογοήτευσή του στα δύο σύντομα έργα του Επιστροφή από την ΕΣΣΔ και Διορθώσεις της Επιστροφής

Τελευταίο του σημαντικό έργο ήταν ο Θησέας, όπου εκφράζει την εμπιστοσύνη του στον άνθρωπο και στην αξία του παρελθόντος.

Σε όλο το έργο του Ζιντ -και ιδιαίτερα στο Ημερολόγιό του- καθώς και στην ζωή του την ίδια, φαίνεται καθαρά ότι βρισκόταν κάτω από την πίεση των αντίρροπων δυνάμεων της προτεσταντικής πειθαρχίας και απόλυτης ελευθερίας, της παράδοσης και ανταρσίας, του ασκητισμού και αισθησιασμού. Ο επιτυχής συγκερασμός όλων αυτών των τάσεων τον κατέστησε ένα από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Γαλλίας.

Επιλογή έργων

• Les cahiers d'André Walter (Τα τετράδια του Αντρέ Βαλτέρ, 1891)
• Paludes (Τέλματα, 1895)
• Les nourritures terrestres (Οι γήινες τροφές, 1897)
• Le Prométhée mal enchaîné (Ο Προμηθέας κακοαλυσσοδεμένος, 1899)
• Le roi Candaule (Ο βασιλιάς Κανδαύλης, 1901, δράμα)
• L'immoraliste (Ο ανηθικολόγος, 1902)
• Saül (Σαούλ, 1903, δράμα)
• Prétextes (Προφάσεις, 1903)
• Le retour de l'enfant prodigue (Η επιστροφή του ασώτου, 1907)
• La porte étroite (Η στενή πύλη, 1909)
• Isabelle (Ισαβέλλα, 1911)
• Les caves du Vatican (Τα υπόγεια του Βατικανού, 1914)
• La symphonie pastorale (Η ποιμενική συμφωνία, 1919)
• Corydon (Κορύδων, 1920)
• Dostoïevsky (Ντοστογιέφσκι, 1923 )
• Incidences (Συμπτώσεις, 1924)
• Les faux-monnayeurs (Οι κιβδηλοποιοί, 1925)
• Si le grain ne meurt (Αν δεν πεθάνει ο σπόρος, 1926)
• Le journal des faux-monnayeurs (Το ημερολόγιο των Κιβδηλοποιών, 1926)
• Voyage au Congo (Ταξίδι στο Κογκό, 1927)
• Le retour de Tchad (Ο γυρισμός από το Τσαντ, 1928 )
• L'école des femmes (Το σχολείο των γυναικών, 1929)
• Œdipe (Οιδίπους, 1931)
• Les nouvelles nourritures (Οι νέες [γήινες] τροφές, 1935)
• Retour de l'U. R. S. S. (Επιστροφή από την ΕΣΣΔ, 1936)
• Retouches â mon Retour de l'U. R. S. S. (Διορθώσεις στην Επιστροφή μου από την ΕΣΣΔ, 1937)
• Thésée (Θησέας, 1946)
• Journal 1889 –1949 (Ημερολόγιο 1889-1949, 1950)

Ελληνικές μεταφράσεις

• Ο ανηθικολόγος : Γιάννης Λο Σκόκκο ("Κοράλι")
• Ισαβέλλα : Γιάννης Λο Σκόκκο ("Άγκυρα")
• Το 13ο δέντρο : Ιάνης Λο Σκόκκο ("Θέατρο του Ονείρου", πρόγραμμα) ("Κλινοσοφιστεῖες", Phorum.gr)
• Τα υπόγεια του Βατικανού : Στ.Κουμανούδης ("Οδυσσέας")
• Η ποιμενική συμφωνία : Φούλα Ζησιμάτου ("Άγκυρα")
• Οι κιβδηλοποιοί - Το ημερολόγιο των Κιβδηλοποιών : Άρης Δικταίος ("Δωδώνη")
• Το σχολείο των γυναικών : Ν.Αθανασιάδης ("Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος")
• Οιδίπους : Βασίλης Βασιλικός (Νέα Εστία 1978 Α΄)
• Θησέας : Δ.Πετρίδου ("Παρατηρητής")
• Η στενή πύλη : Θ.Ι.Αποστολόπουλου (Αριστ.Μαυρίδη, 1957)
• Τέλματα (Paludes): Γ. Ζακοπούλου (Εκδόσεις Δελφίνι, Αθήνα, 1993) [εκτός κυκλοφορίας]