Κάστρο των Καλαβρύτων

Το κάστρο των Καλαβρύτων ή Κάστρο της Ωριάς, βρίσκεται σε λόφο ανατολικά της πόλης των Καλαβρύτων, σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου από το κέντρο της. Χτίστηκε κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας, από τον πρώτο βαρώνο των Καλαβρύτων, Όθων ντε Τουρναί (Othon de Tournay), μετά το 1208. Σήμερα υπάρχουν μόνο ερείπια από το Κάστρο.

Ιστορικό υπόβαθρο

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας το 1204, τα εδάφη της μέχρι τότε Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μοιράστηκαν στους Σταυροφόρους ως κράτη υποτελή στην Λατινική Αυτοκρατορία. Την Πελοπόννησο κατέλαβε ο Γουλιέλμος Σαμπλίτης και ίδρυσε το Πριγκιπάτο της Αχαΐας, μοιράζοντας στους ιππότες του τα εδάφη της Πελοποννήσου σε Βαρωνίες. Η Βαρωνία των Καλαβρύτων ιδρύθηκε το 1209 και δόθηκε στον Όθωνα ντε Τουρναί (ή Ότον ντὲ Ντουρνά όπως τον αναφέρει το Χρονικό του Μορέως). Όπως και οι περισσότεροι ιππότες που έλαβαν Βαρωνίες, ο Όθωνας έχτισε το Κάστρο των Καλαβρύτων για να έχει μια οχυρή θέση με την οποία να μπορεί να προστατεύσει στρατιωτικά την πρωτεύουσα της Βαρωνίας του.

Τοπογραφία του κάστρου

Ο λόφος στον οποίο βρίσκεται είναι φυσικά οχυρωμένος σε υψόμετρο 1170 περίπου μέτρων, ενώ η παραπλήσια πόλη των Καλαβρύτων βρίσκεται σε ύψος 750 περίπου μέτρων από τη θάλασσα. Δεσπόζει λοιπόν 400 περίπου μέτρα ψηλότερα από την πόλη, σε πλαγιά του Χελμού. Γύρω από το κάστρο υπήρχε ένα πυκνό δίκτυο πύργων και περιφερειακών οχυρώσεων, σκοπός των οποίων ήταν η έγκαιρη ειδοποίηση του κάστρου, αλλά και ο έλεγχος των περασμάτων. Πάνω στο λόφο όπου βρίσκεται το κάστρο, υπάρχει ένα πλάτωμα περίπου 30 ή 20 στρεμμάτων, το οποίο ήταν στο εσωτερικό του κάστρου. Στις δυτικές πλαγιές του λόφου υπάρχουν ερείπια αρχαίας και μεσαιωνικής εποχής.

Έλεγχος του Κάστρου

Από την κατασκευή του, μετά το 1208 ήταν στην κατοχή της Βαρωνίας των Καλαβρύτων, υπό τον Όθωνα ντε Τουρναί.
Πιθανότατα το 1263, το κάστρο των Καλαβρύτων πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, μετά από τη Μάχη της Πελαγονίας το 1259 και την ανάκτηση της Πόλης από τους Βυζαντινούς το 1261.
Εκατόν σαράντα χρόνια αργότερα, κατά το 1400 μ.Χ., το κάστρο παραχωρείται στους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου από τον Θεόδωρο Παλαιολόγο, που τότε ήταν δεσπότης του Μυστρά. Μένει υπό την εξουσία τους μέχρι το 1404.
Το 1404 το κάστρο των Καλαβρύτων επανέρχεται στην εξουσία των Βυζαντινών, μέχρι το 1458, οπότε τα εδάφη της Πελοποννήσου καταλαμβάνονται από τους Τούρκους.
Το 1459 γίνεται ανακατάληψη του κάστρου από στρατεύματα του Θωμά Παλαιολόγου. Ωστόσο η κυριαρχία των Ελλήνων είναι πολύ σύντομη αφού την επόμενη χρονιά το πολιορκεί και τελικά καταφέρνει να το κυριεύσει ο Μωάμεθ Β', παρά την γενναία αντίσταση του τελευταίου φρούραρχου των Καλαβρύτων Δόξα ο οποίος και βρήκε μαρτυρικό θάνατο, αφού οι Τούρκοι που των συνέλαβαν τον έγδαραν ζωντανό.

Μεταξύ 1460 και 1715 περνά διαστήματα υπό την εξουσία των Τούρκων και των Ενετών.
Από το 1715 μέχρι το 1821 βρίσκεται αποκλειστικά υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Από το 1821 μέχρι το 1829 ακολουθεί την τύχη των Καλαβρύτων κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821.
Μετά το 1829, χωρίς καμιά στρατηγική σημασία πια, ανήκει στο ελληνικό κράτος.

Διηγήσεις για το Κάστρο

Η ονομασία του Κάστρου «της Ωριάς» προέρχεται από το θρύλο που αναφέρει ότι το 1460 η Αικατερίνη Παλαιολόγου η κόρη του τελευταίου Φράγκου Πρίγκιπα της Αχαΐας Κεντυρίωνα Β' Ζαχαρία και σύζυγος του Θωμά Παλαιολόγου έπεσε από το κάστρο και σκοτώθηκε για να αποφύγει να πέσει στα χέρια των Τούρκων.

Θεωρίες σχετικά με το κάστρο κατά την Αρχαία Ελλάδα

Από κάποιους μελετητές, θεωρείται ότι στη θέση του Κάστου βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας Κύναιθας. Στα θεμέλια των τειχών του εντοπίζονται εντοιχισμένες αρχαίες λιθόπλινθοι, ενώ στον ίδιο χώρο έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκισης ακόμα και από την προϊστορική εποχή.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Φωτογραφία και θέση του Κάστρου των Καλαβρύτων στο χάρτη, kastra.eu