Ισαβέλλα της Αρμενίας

Η Ισαβέλλα της Αρμενίας με τον τελευταίο σύζυγο της Χετούμ Α' της Αρμενίας σε νόμισμα

Η Ισαβέλλα της Αρμενίας (1215 - 1252) ήταν βασίλισσα της Αρμενικής Κιλικίας (1219 - 1252) μικρότερη κόρη και διάδοχος του βασιλιά της Αρμενικής Κιλικίας Λέοντα Α' από τη δεύτερη σύζυγο του Σιβύλλη της Κύπρου. Ο πατέρας της όταν ήταν μόλις τριών ετών την όρισε διάδοχο του λίγο πριν πεθάνει απελευθερώνοντας τους βαρόνους του από τον όρκο που είχαν πάρει υπέρ του μικρανεψιού του Ραϊμόνδου - Ρουπέν. Μόλις ανέβηκε στον θρόνο ορίστηκε αντιβασιλιάς ο Αδάμ του Βάγκρας αλλά δολοφονήθηκε λίγους μήνες μετά τότε η αντιβασιλεία πέρασε στα χέρια του Κωνσταντίνου του Βαρβαρόν. Αμέσως εμφανίστηκαν δύο σοβαροί διεκδικητές του θρόνου : Ο Ιωάννης της Βρυέννης (1170 - 1237) ο οποίος είχε παντρευτεί τη Ρίτα, μεγαλύτερη κόρη του βασιλιά Λέοντα Α' και ο νεαρός Ραϊμόνδος - Ρουπέν εγγονός του Βοϊμόνδου Γ' της Αντιόχειας ως γιος της ανιψιάς του Λέοντα Αλίκης. Ο Ιωάννης της Βρυέννης είχε πάρει ήδη την συγκατάθεση από τον πάπα Ονώριο Γ' ο οποίος τον είχε στέψει βασιλιά της Κιλικίας. Ωστόσο ενώ ετοιμαζόταν να πάει στην Κιλικία να ορκιστεί βασιλιάς πέθανε η σύζυγος του Ρίτα (1220) και αμέσως μετά ο γιος τους σε βρεφική ηλικία οπότε έχασε αυτόματα όλα τα δικαιώματα διαδοχής του στον θρόνο της Αρμενικής Κιλικίας. Ο νεαρός Ραϊμόνδος - Ρουπέν αντίστοιχα έκανε επίθεση με στρατό στην Κιλικία αλλά αιχμαλωτίστηκε στην Ταρσό και πέθανε στη φυλακή (1222). Η λύση στο πρόβλημα της διαδοχής βρέθηκε τελικά στο πριγκιπάτο της Αντιόχειας όπου ο Βοϊμόνδος Α' της Τρίπολης/Βοϊμόνδος Δ' της Αντιόχειας έστειλε τον τέταρτο γιό του Φίλιππο να παντρευτεί την Ισαβέλλα. Παντρεύτηκαν τον Ιούνιο του 1222 στην πρωτεύουσα της Κιλικιακής Αρμενίας Σις (σημερινό Κοζάν των Αδάνων) όπου ο Φίλιππος πήρε τον τίτλο του βασιλικού συζύγου.

Η συνέχεια ήταν άσχημη, ο Φίλιππος περιφρόνησε πλήρως τα Αρμενικά τελετουργικά και την Αρμενική θρησκεία, ζούσε τον περισσότερο χρόνο του με τον πατέρα του στην Αντιόχεια κάτι που εξόργισε τους Αρμένιους ευγενείς. Ο Κωνσταντίνος του Μπαρμπερόν τρίτος ξάδελφος του βασιλιά Λέοντα Α' ξεκίνησε επανάσταση εναντίον του Φιλίππου (1224), η Ισαβέλλα και ο Φίλιππος αιχμαλωτίστηκαν και ο Φίλιππος πέθανε στην φυλακή πιθανώς δηλητηριασθείς (1226). Ο πατέρας του Φιλίππου Βοϊμόνδος Δ' της Αντιόχειας για να εκδικηθεί τους Αρμένιους για την συμπεριφορά στον γιό του συμμάχησε με τον Σελτζούκο σουλτάνο του Ικονίου και άρχισε την λεηλασία της Κιλικίας (1225), οι ευγενείς της Αρμενίας την πίεζαν για γάμο με τον Κωνσταντίνο Μπαρμπερόν ώστε να συνεχιστεί η δυναστεία αυτή τα πρώτα χρόνια αρνήθηκε επίμονα επειδή ήθελε να κλειστεί σε μοναστήρι αλλά τελικά συμφώνησε (1237) μετά την γέννηση του γιου τους Λέοντα. Ο Κωνσταντίνος Μπαρμπερόν ορκίστηκε νέος βασιλιάς της Κιλικιακής Αρμενίας με το όνομα Χετούμ Α' η Ισαβέλλα πέθανε αιφνίδια σε ηλικία 36 ετών.