Γλυκόλυση

Με τον όρο γλυκόλυση, (glycolysis), χαρακτηρίζεται γενικά η βιοχημική διεργασία της διάσπασης σακχάρων και ιδιαίτερα της γλυκόζης, εξ ου και η ονομασία της. Η γλυκόλυση αποτελεί το πρώτο στάδιο της κυτταρικής αναπνοής, ανεξάρτητα της αναγκαίας παρουσίας ή όχι οξυγόνου, που σημαίνει ότι η γλυκόλυση πραγματοποιείται τόσο στην αεροβική όσο και στην αναεροβική αναπνοή, των κυττάρων. Στα ευκαριωτικά κύτταρα, η γλυκόλυση λαμβάνει χώρα στο κυτοσόλιο.

Κατά τη γλυκόλυση η γλυκόζη μετατρέπεται σε δύο μόρια πυροσταφυλικού οξέος.

Τα στάδια της γλυκόλυσης

Η γλυκολυτική πορεία διαιρείται σε τρία στάδια:

• Στάδιο 1

α) Η γλυκόζη φωσφορυλιώνεται από την ATP για να σχηματίσει την 6-φωσφορική γλυκόζη. Καταλύεται από την εξοκινάση.

β) Η 6-φωσφορική γλυκόζη ισομεριώνεται προς 6-φωσφορική φρουκτόζη. Καταλύεται από την ισομεράση της φωσφογλυκόζης.

γ) Η 6-φωσφορική φρουκτόζη φωσφορυλιώνεται από την ATP για να σχηματίσει την 1,6-διφωσφορική φρουκτόζη, η οποία διασπάται σε 3-φωσφορική διυδροξυακετόνη και σε 3-φωσφορική γλυκεραλδεϋδη. Καταλύεται από την αλδολάση.

• Στάδιο 2

α) Η 3-φωσφορική διυδροξυακετόνη συνεχίζει την πορεία μόνο αν μετατραπεί σε μία 3-φωσφορική γλυκεραλδεϋδη. Καταλύεται από την ισομεράση των φωσφορικών τριοζών.

β) Τα δύο μόρια της 3-φωσφορικής γλυκεραλδεϋδης, μετατρέπονται σε 1,3-διφωσφογλυκερικό. Καταλύεται από την αφυδρογονάση της 3-φωσφορικής γλυκεραλδεϋδης.

• Στάδιο 3

α) To 1,3-διφωσφογλυκερικό σχηματίζεται σε 3-φωσφογλυκερικό. Καταλύεται από την κινάση του φωσφογλυκερικού.

β) Το 3-φωσφογλυκερικό αναδιατάσεται σε 2-φωσφογλυκερικό με τη βοήθεια της μουτάσης του φωσφογλυκερικού.

γ) Το 2-φωσφογλυκερικό αφυδατόνεται σε φωσφο-ενολο-πυροσταφυλικό το οποίο καταλύεται από την ενολάση.

δ) Τέλος, το φωσφο-ενολο-πυροσταφυλικό, μετατρέπεται σε μια σταθερή κετόνη, το πυροσταφυλικό. Καταλύεται από την κινάση του πυροσταφυλικού.

Στη συνέχεια το πυροσταφυλικό μπορεί να σχηματιστεί σε: Γαλακτικό οξύ, Ακετυλο-Συνένζυμο Α ή Aκεταλδεϋδη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η χημική λογική πίσω από την γλυκόλυση στο ufp.pt

Πηγές

• "Λεξικό Βιολογίας Collins", σ. 425 - Εκδόσεις Ι. Φλώρος - Αθήνα
• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τ.18ος σ.326.