Θωμάς Διπλοβατάτζης

Ο Θωμάς Διπλοβατάτζης (1468-1541) ήταν λόγιος, μελετητής του βυζαντινού και ρωμαϊκού δικαίου με πλούσιο συγγραφικό έργο, ιδρυτής της «Φιλολογικής Ιστορίας του Δικαίου» και Πρόδρομος της «Ιστορικής Σχολής του Δικαίου».

Βιογραφικό

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1468. Ο πατέρας του, ο πρίγκηπας Γεώργιος Διπλοβατάτζης, καταγόταν από μεγάλη οικογένεια της Θράκης και ήταν δεσπότης της Λήμνου μέχρι το 1457 οπότε παρέδωσε το νησί στην Ρωμαϊκή εκκλησία της Ρόδου προκειμένου να μην πέσει στα χέρια των Οθωμανών. Συγχρόνως έλαβε την υπόσχεση ότι θα του παραχωρούνταν άλλοι τόποι στη Δύση. Απογοητευμένος από την μη τήρηση της συμφωνίας από την Παπική εκκλησία κατέφυγε στην Ισπανία, στον βασιλιά Φερδινάνδο και στη βασίλισσα Ισαβέλλα και σκοτώθηκε πολεμώντας, ως αρχηγός ιππικού, κατά των Μαυριτανών στη Γρανάδα το 1481. Η μητέρα του Διπλοβατάτζη ήταν η Μαρία Λασκάρεως, αδερφή του γνωστού γραμματικού Κωνσταντίνου Λασκάρεως.

Με την προτροπή της μητέρας του ο Διπλοβατάτζης σπούδασε φιλοσοφία και νομικά στο πανεπιστήμιο του Σαλέρνο, στη Φεράρα και στην Πάντοβα. Έγινε διδάκτωρ το 1490 και μπήκε στην υπηρεσία του Τζιοβάνι Σφόρτσα, ηγεμόνα του κρατιδίου του Πέζαρο. Διορίστηκε τοποτηρητής στο δικαστήριο του Πέζαρο, το 1492 ανέλαβε καθήκοντα εισαγγελέα και την επόμενη χρονιά διορίσθηκε σύμβουλος, δωδέκατος τη τάξει επί συνόλου δεκατεσσάρων, του Ηγεμονικού Συμβουλίου. Με αφορμή διάταγμα του Σφόρτσα για τη σύνθεση του Συμβουλίου και τη σχετική πρωτοκαθεδρία των συμβούλων (νομικών, ιατρών και πιθανόν κληρικών) ο Διπλοβατάτζης υποστήριξε ότι οι δόκτορες έπρεπε να προηγούνται των στρατιωτικών και να κάθονται πλησιέστερα στον ηγεμόνα.

Παραιτήθηκε το 1505 και εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, κοντά στον πάπα Ιούλιο Β'. Διδαξε νομικά στη Βενετία και στη συνέχεια επέστρεψε στο Πέζαρο όπου πέθανε το 1541.

Το κυριότερο έργο του Διπλοβατάτζη είναι το Praestantia Doctorum (Περί της υπεροχής ή προσφοράς των δοκτώρων) το οποίο δεν βρέθηκε ολόκληρο (αποτελούνταν από 12 βιβλία) είναι όμως γνωστό το περιεχόμενο του. Το ένατο βιβλίο (Liber de Claris Juris Consultis-Περι των ενδόξων νομομαθών), γραμμένο στην λατινική γλώσσα της εποχής, είναι το μόνο που σώθηκε και περιλαμβάνει τις βιογραφίες, κατά χρονολογική σειρά, περισσότερων από 600 νομοθετών, νομομαθών και νομοδιδασκάλων της προκλασικής Ελλάδας, του Μωυσή και σχεδόν όλων των νομοθετών της κλασικής Ελλάδας και της Κάτω Ιταλίας, τους Ρωμαίους νομοθέτες, τους Βυζαντινούς της Ιουστινιανής περιόδου και τους νομομαθείς διαφόρων εθνοτήτων της τότε Ευρώπης μέχρι το 1511.

Συγγράμματα

Ο Θωμάς Διπλοβατάτζης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερου νομοδιδασκάλους του 16ου αιώνα. Σημαντικότερα συγγράμματά του είναι:

• Περί νομοδιδασκάλων Ελλήνων και Ρωμαίων
• De Jure Graecorum
• Notae ad sententias synodales
• Ectesis canonum Apostolorum
• Ανάλεκτα μετά σχολίων εις τον Τυπόκιτον και Γρηγόριον Πατσόν νομοδιδασκάλους Έλληνας
• Χρονικά Πισσαύρου

Πηγές

• Ε Ιστορικά, Ένθετο εφημερίδας Ελευθεροτυπία, Έλληνες διαπρέψαντες στη Δύση-29 Ιανουαρίου 2004
• Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αρχειακό υλικό