Γιώργης Σιάντος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 15: Γραμμή 15:


== Πρωταγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης ==
== Πρωταγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης ==
Ο Σιάντος αμέσως μετά τη δραπέτευσή του ανέλαβε την ηγεσία του ΚΚΕ, καθώς ο γραμματέας του Ν. Ζαχαριάδης είχε συλληφθεί αιχμάλωτος των Γερμανών και είχε μεταφερθεί στη Γερμανία και παράλληλα συμμετείχε στη δημιουργία του [[ΕΑΜ]] και την καθοδήγηση της ΠΕΕΑ. Από τα μέσα του 1942 ο Σιάντος μαζί με τον [[Γιάννης Ιωαννίδης (στέλεχος ΚΚΕ)|Γιάννη Ιωαννίδη]] θα αποτελέσουν το ηγετικό δίδυμο του ΚΚΕ. Το [[Μάρτιος|Μάρτη]] του [[1944]] πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση της [[ΠΕΕΑ]] στο χωριό [[Βίνιανη Ευρυτανίας|Βίνιανη]] της [[Ευρυτανία|Ευρυτανίας]], στην πρώτη προσωρινή διοίκηση της οποίας ανέλαβε Γραμματέας Εσωτερικών και Επισιτισμού της Ελεύθερης Ελλάδας. Κατά το σχηματισμό της τελικής σύνθεσης της Επιτροπής διατήρησε τη θέση του Γραμματέα Εσωτερικών.<br />
Ο Σιάντος αμέσως μετά τη δραπέτευσή του ανέλαβε την ηγεσία του ΚΚΕ, καθώς ο γραμματέας του Ν. Ζαχαριάδης είχε συλληφθεί αιχμάλωτος των Γερμανών και είχε μεταφερθεί στη Γερμανία, και παράλληλα συμμετείχε στην οργάνωση του [[ΕΑΜ]]. Από τα μέσα του 1942 ο Σιάντος μαζί με τον [[Γιάννης Ιωαννίδης (στέλεχος ΚΚΕ)|Γιάννη Ιωαννίδη]] θα αποτελέσουν το ηγετικό δίδυμο του ΚΚΕ. Το [[Μάρτιος|Μάρτη]] του [[1944]] πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση της [[ΠΕΕΑ]] στο χωριό [[Βίνιανη Ευρυτανίας|Βίνιανη]] της [[Ευρυτανία|Ευρυτανίας]], στην πρώτη προσωρινή διοίκηση της οποίας ανέλαβε Γραμματέας Εσωτερικών και Επισιτισμού της Ελεύθερης Ελλάδας. Κατά το σχηματισμό της τελικής σύνθεσης της Επιτροπής διατήρησε τη θέση του Γραμματέα Εσωτερικών.<br />

Παρά τις αρχικές και έντονες αμφιβολίες του για τη [[Συμφωνία του Λιβάνου]] προκαλώντας ουσιαστικά την [[Πολιτική κρίση Καΐρου (1944)]], τελικά υπό τις συστάσεις και Ρώσων επιτετραμμένων {{πηγή}}, στις [[15 Αυγούστου]] του 1944, αποδέχθηκε τη συμμετοχή στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γ. Παπανδρέου, καθώς και στη συνέχεια και τους όρους της [[Συμφωνία της Καζέρτας|Συμφωνίας της Καζέρτας]] που ακολούθησε.
Παρά τις αρχικές και έντονες αμφιβολίες του για τη [[Συμφωνία του Λιβάνου]] προκαλώντας ουσιαστικά την [[Πολιτική κρίση Καΐρου (1944)]], τελικά υπό τις συστάσεις και Ρώσων επιτετραμμένων {{πηγή}}, στις [[15 Αυγούστου]] του 1944, αποδέχθηκε τη συμμετοχή στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γ. Παπανδρέου, καθώς και στη συνέχεια και τους όρους της [[Συμφωνία της Καζέρτας|Συμφωνίας της Καζέρτας]] που ακολούθησε.



Έκδοση από την 20:19, 2 Απριλίου 2014

Ο Γιώργος (ή Γιώργης) Σιάντος (1890-1947) (ψευδώνυμα: Γέρος, Σαγκαρινός, Θείος) υπήρξε κορυφαίο στέλεχος του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, καθοδηγητής του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ, που σφράγισε με τη δράση του την περίοδο της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης και των Δεκεμβριανών που ακολούθησαν στη συνέχεια, χρηματίζοντας γραμματέας του ΚΚΕ από το 1941 μέχρι το 1944 και έχοντας την κυριότερη ευθύνη για την πολιτική του κόμματος της περιόδου αυτής.

Η πρώιμη δράση του

Ο Σιάντος γεννήθηκε στην Καρδίτσα και καταγόταν από φτωχή οικογένεια. Αφού τελείωσε το δημοτικό σχολείο, σε ηλικία 13 ετών ξεκίνησε να εργάζεται ως καπνεργάτης. Στη δεκαετία από το 1911 ως το 1920 υπηρέτησε ως υπαξιωματικός στον Ελληνικό Στρατό και πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο ενδιάμεσο, το 1916, συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη. Μετά την απόλυσή του από το στρατό εντάχθηκε στο ΣΕΚΕ, που αργότερα μετονομάστηκε ΚΚΕ. Αναμίχθηκε ενεργά στο συνδικαλιστικό κίνημα και εκλέχθηκε Γραμματέας της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας της Ελλάδας.

Τα πρώτα χρόνια στην καθοδήγηση του ΚΚΕ

Το 1927 στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ ο Σιάντος εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, συμμετείχε ενεργά στη λεγόμενη φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές που ξέσπασε στους κόλπους του ΚΚΕ, συγκροτώντας την αριστερή τάση του Κόμματος από κοινού με τον Κώστα Θέο. Την περίοδο 1929-31 η ομάδα των συνδικαλιστών Σιάντου-Θέου ήρθε σε σφοδρή σύγκρουση με την ομάδα του τότε Γενικού Γραμματέα του κόμματος Ανδρόνικου Χαϊτά, Ευτυχιάδη και Κολοζώφ.

Το Σεπτέμβριο του 1930 όταν ο Χαϊτάς φυλακίστηκε από το αστικό καθεστώς, ο Σιάντος ανέλαβε Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ. Τελικά η σύγκρουση αυτή διακόπηκε ύστερα από παρέμβαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και την ανάθεση της θέσης του Γενικού Γραμματέα στο Νίκο Ζαχαριάδη το 1931. Ο Σιάντος κλήθηκε στα όργανα της Διεθνούς όπου έκανε αυτοκριτική και επανήλθε μετά από μερικούς μήνες μαζί με τον Κ. Θέο σε καθοδηγητικές θέσεις. Το 1934 εκλέχθηκε Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ, ενώ το 1936 εκλέχθηκε βουλευτής Τρικάλων με το Παλλαϊκό Μέτωπο.

Τα χρόνια της Δικτατορίας της 4ης Αυγούστου

Αμέσως μετά την εκλογή του Σιάντου στο κοινοβούλιο ξέσπασε η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου υπό τον Ιωάννη Μεταξά. Ο Μεταξάς, μετά τα γεγονότα που συνέβησαν στη Θεσσαλονίκη και το νέο αυταρχικό καθεστώς που εγκαθίδρυσε, εξαπέλυσε μια αδυσώπητη αντικομμουνιστική εκστρατεία, κατ΄ επιταγή του ιδιώνυμου νόμου, που έθεσε σε ισχύ το 1929 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για την καταστολή συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων, συλλαμβάνοντας πολλά μέλη του ΚΚΕ που τελούσε πλέον εκτός νόμου. Ο Σιάντος συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ανάφη από όπου δραπέτευσε το 1937.

Τον Απρίλιο του 1938, μετά τη σύλληψη της τριμμελούς Γραμματείας (Νεφελούδης-Παρτσαλίδης-Σκλάβαινας) που είχε την καθοδήγηση του ΚΚΕ, ο Σιάντος ηγήθηκε της διαδικασίας ανασυγκρότησης του ανώτατου καθοδηγητικού οργάνου του κόμματος, της λεγόμενης Παλαιάς Κεντρικής Επιτροπής, μαζί με το Νίκο Πλουμπίδη. Ωστόσο, δεν κατόρθωσε να αποφύγει τη δεύτερη σύλληψη το Νοέμβρη του 1939 και τη φυλάκισή του στις φυλακές της Κέρκυρας στην Ακτίνα Θ', μαζί με το Ζαχαριάδη. Το Σεπτέμβρη του 1941, όταν απέδρασε, η Ελλάδα βρισκόταν ήδη υπό γερμανο-ιταλική Κατοχή.

Πρωταγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης

Ο Σιάντος αμέσως μετά τη δραπέτευσή του ανέλαβε την ηγεσία του ΚΚΕ, καθώς ο γραμματέας του Ν. Ζαχαριάδης είχε συλληφθεί αιχμάλωτος των Γερμανών και είχε μεταφερθεί στη Γερμανία, και παράλληλα συμμετείχε στην οργάνωση του ΕΑΜ. Από τα μέσα του 1942 ο Σιάντος μαζί με τον Γιάννη Ιωαννίδη θα αποτελέσουν το ηγετικό δίδυμο του ΚΚΕ. Το Μάρτη του 1944 πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση της ΠΕΕΑ στο χωριό Βίνιανη της Ευρυτανίας, στην πρώτη προσωρινή διοίκηση της οποίας ανέλαβε Γραμματέας Εσωτερικών και Επισιτισμού της Ελεύθερης Ελλάδας. Κατά το σχηματισμό της τελικής σύνθεσης της Επιτροπής διατήρησε τη θέση του Γραμματέα Εσωτερικών.

Παρά τις αρχικές και έντονες αμφιβολίες του για τη Συμφωνία του Λιβάνου προκαλώντας ουσιαστικά την Πολιτική κρίση Καΐρου (1944), τελικά υπό τις συστάσεις και Ρώσων επιτετραμμένων [εκκρεμεί παραπομπή], στις 15 Αυγούστου του 1944, αποδέχθηκε τη συμμετοχή στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γ. Παπανδρέου, καθώς και στη συνέχεια και τους όρους της Συμφωνίας της Καζέρτας που ακολούθησε.

Πρελούδιο της Εμφύλιας διαμάχης και θάνατος

Μετά την Απελευθέρωση ο Σιάντος εξέφρασε τη διαφωνία του απέναντι στη θέση της νέας κυβέρνησης για διάλυση των ενόπλων τμημάτων του ΕΛΑΣ, καθώς διέβλεπε μια βίαιη αντιεαμική στάση σε συνδυασμό με αμνηστία στους πρώην συνεργάτες των Γερμανών. Έτσι, στις 3 Δεκεμβρίου το ΕΑΜ διοργάνωσε διαδήλωση κατά της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου. Η μαζικότητα της κινήθηκε μεταξύ 100.000 και 500.000 διαδηλωτών, χωρίς να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος αριθμός από την ιστοριογραφία. Η διαδήλωση χτυπήθηκε βίαια από τις αρχές ασφαλείας υπό τον Άγγελο Έβερτ διοικητή της Αστυνομίας Πόλεων και υπήρξαν 33 δολοφονηθέντες διαδηλωτές και εκατοντάδες τραυματίες. Την επόμενη μέρα στην κηδεία των διαδηλωτών έγινε νέα μεγάλη πορεία με κεντρικό σύνθημα:

"Όταν ο Λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα".

Η νέα πορεία διαλύθηκε και αυτή με νέες δολοφονίες διαδηλωτών από την αστυνομία αλλά και από ταγματασφαλίτες που διέμεναν σε ξενοδοχεία γύρω από την Ομόνοια. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Παπανδρέου και κυρίως οι Άγγλοι επεδίωκαν την ένοπλη σύγκρουση με το ΕΑΜ. Ακολούθησαν για 33 μέρες οι μάχες στην Αθήνα και τον Πειραιά, τα λεγόμενα Δεκεμβριανά, με ήττα του ΕΑΜ. Ο Σιάντος και η ηγεσία του ΚΚΕ δεν κατάφεραν να διαχειριστούν το βάρος της ένοπλης σύγκρουσης ή το κράτησαν σκόπιμα υπο συνθήκες ένοπλης αντίστασης δίχως να επιτρέψουν την γενίκευση των συγκρούσεων όπως επιθυμούσε το Γ.Σ του ΕΛΑΣ με τους Βελουχιώτη, Σαράφη και Μακρίδη. Επιπλέον, μετά τη λήξη της σύγκρουσης ο Σιάντος ήταν συγκαταβατικός ως προς τη Συνθήκη της Βάρκιζας και ήταν ένα από τα 3 μέλη της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ που την υπέγραψαν. Αποτέλεσμα και της Συνθήκης της Βάρκιζας ήταν το βίαιο ξέσπασμα της Λευκής Τρομοκρατίας από κρατικά όργανα και δεξιές ένοπλες οργανώσεις κατά του εαμικού κόσμου. Ο Σιάντος χρεώθηκε την αποτυχία των πολιτικών χειρισμών από την πλευρά του ΕΑΜ.

Η επιστροφή του Νίκου Ζαχαριάδη στην Ελλάδα τον Μάη του 1945, έριξε σταδιακά σε δυσμένεια τον, άρρωστο πλέον, Σιάντο. Το 1947 ο Σιάντος πέθανε στην Αθήνα από ανακοπή καρδιάς στη κλινική του Πέτρου Κόκκαλη. Η κηδεία του παρά ταύτα στάθηκε αφορμή να ξεσπάσει μια τελευταία μαζική διαδήλωση του Εαμικού κόσμου, ο οποίος δήλωσε τη διαφωνία του με το νέο καθεστώς διώξεων που κυριαρχούσε.

Πολιτική κληρονομιά

Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Σιάντου, η καθοδήγηση του ΚΚΕ υπό τον Νίκο Ζαχαριάδη διακήρυξε πως ο Σιάντος ήταν πράκτορας της Ιντέλλιτζενς Σέρβις, δίχως όμως να φανερώσει στοιχεία που να αποδεικνύουν ξεκάθαρα κάτι τέτοιο. Ωστόσο, το 1957 ένα χρόνο μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη και την υπέρβαση του λεγόμενου ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος, ειδικό τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αποκατέστησε τη μνήμη του Γιώργου Σιάντου, μιας φιγούρας άλλοτε πρωτοπόρας και άλλοτε αντιφατικής του ΚΚΕ.

Πηγές

  • Γρηγόρης Φαράκος: Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Σχέσεις ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
  • Λήμμα Πάπυρος Larousse Britannica για το Γιώργο Σιάντο
  • Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος 1918-1949, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή
  • Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979
  • Ε Ιστορικά:Από τα Δεκεμβριανά στον Εμφύλιο
  • Αφιέρωμα στο Γιώργο Σιάντο
  • Αφιέρωμα στην Κυβέρνηση των Βουνών