Άβδηρα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 10:28, 29 Δεκεμβρίου 2013

Συντεταγμένες: 40°56′01″N 24°58′23″E / 40.933665°N 24.972993°E / 40.933665; 24.972993

Τα Άβδηρα είναι κωμόπολη του Νομού Ξάνθης της Θράκης στον Νέστο ποταμό. Υπήρξε πατρίδα του φιλόσοφου Δημόκριτου και του σοφιστή Πρωταγόρα, πηγές αναφέρουν ότι τα Άβδηρα ήταν πατρίδα του Λεύκιππου και του Εκαταίου. Ο Στέφανος Βυζάντιος αναφέρει τα Άβδηρα ως Άβδηρον ενώ στη Βιβλιοθήκη του Απολλόδωρου απαντάται και ως (θηλ.) η Άβδηρα. Με το ίδιο όνομα απαντάται σήμερα o δήμος Αβδήρων κοντά στον αρχαιολογικό τόπο και αρχαία πόλη της Ισπανίας, μεταξύ Μάλαγας και Καρθαγένης, χτισμένη από τους Φοίνικες.

Σημερινά Άβδηρα

Σήμερα τα Άβδηρα αποτελούνται από το χωριό των Αβδήρων και την Σκάλα Αβδήρων. Στη θέση του αρχαίου λιμανιού υπάρχει σήμερα ένα καινούργιο οργανωμένο με λιμεναρχείο. Το τελευταίο 10ήμερο Ιουλίου διοργανώνονται τα Δημοκρίτεια προς τιμή του Δημόκριτου με διάσημους καλλιτέχνες να παίρνουν μέρος σε εκδηλώσεις. Υπάρχουν οι οργανωμένες παραλίες: Σκάλα αβδήρων Αη γιάννη Μάνδρας και οι παραλίες οι οποίες έχουν βραβευτεί με το Ευρωπαϊκό Βραβείο «Γαλάζιας Σημαίας» Πόρτο Μόλο και Μυρωδάτου .

Μυθολογία και ιστορία

Αβδηριτικό νόμισμα με γρύπα και επιγραφή.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η πόλη ιδρύθηκε από τον Ηρακλή, για να τιμηθεί η μνήμη του συντρόφου του Άβδηρου, ο οποίος κατασπαράχθηκε από τα άλογα του Διομήδη ^[1].Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, όμως, πρώτος οικιστής υπήρξε ο Κλαζομένιος Τιμήσιος κατά το 654 π.Χ. ^[2]. Η πρώτη αυτή αποικία δεν ευδοκίμησε. Τα Άβδηρα το 545 π.Χ.. ιδρύθηκαν ξανά από τους κατοίκους της ιωνικής Τέω, που έφυγαν από την πατρίδα τους για να αποφύγουν την Περσική υποδούλωση. Οι Τήιοι στην νέα τους πατρίδα έκοψαν νομίσματα, όμοια με εκείνα της Τέω, που έφεραν ως εμπροσθότυπο κεφαλή του Απόλλωνα και στον οπισθότυπο γρύπα.

Καθοριστική για την πορεία της πόλης υπήρξε η παρουσία των Περσών, που άρχισε να γίνεται αισθητή στη Θράκη από το 512 π.Χ. Όταν το 491 π.Χ. ο Μαρδόνιος κυρίευσε τις ελληνικές πόλεις της περιοχής και υπέταξε μερικά από τα θρακικά φύλα, το λιμάνι των Αβδήρων χρησίμευσε ως ορμητήριο των Περσών. Το 480 π.Χ. η πόλη φιλοξένησε τον Ξέρξη και το στρατό του, ενώ το 479 π.Χ. ο βασιλιάς των Περσών φιλοξενήθηκε για μια ακόμη φορά, όταν ηττημένος αποχωρούσε από την νότια Ελλάδα ^[3]. Ένα χρυσό ξίφος και μια χρυσοποίκιλτη τιάρα ήταν τα δώρα που χάρισε τότε ο Ξέρξης στα Άβδηρα.

Μετά τους Περσικούς πολέμους, τα Άβδηρα γνώρισαν μια μακρά ειρηνική περίοδο μεγάλης οικονομικής και πολιτιστικής ακμής. Έγιναν μέλος της Α΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας πληρώνοντας πολύ υψηλό φόρο, ενώ στενές ήταν και οι σχέσεις τους με το ανεξάρτητο θρακικό βασίλειο των Οδρυσών. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος όμως αποδυνάμωσε την πόλη, καθώς επέφερε στάσεις, συγκρούσεις και ανακατατάξεις των συμμαχιών.

Ιδιαίτερα σημαντικό ήταν το πλήγμα που δέχθηκαν τα Άβδηρα το 376 π.Χ. από την εισβολή 30.000 Τριβαλλών, ενός θρακικού φύλου, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό των κατοίκων τους. Η πόλη σώθηκε με την επέμβαση του Αθηναίου στρατηγού Χαβρία. Τον επόμενο χρόνο, με τη δύναμή της σημαντικά μειωμένη, αναγκάστηκε να γίνει μέλος της Β΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας ^[4]

και παρέμεινε στη σφαίρα επιρροής των Αθηνών μέχρι το 356 π.Χ. Τη χρονιά εκείνη ο Φίλιππος Β΄ κυρίευσε τα Άβδηρα μαζί με άλλες πόλεις των θρακικών παραλίων.

Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και την κατάτμηση του βασιλείου του, τα Άβδηρα γνώρισαν διαδοχικά την κυριαρχία των Μακεδόνων, των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων. Το 170 π.Χ.^[5] ο Ρωμαίος στρατηγός Ορτένσιος^[6], με τη βοήθεια των στρατευμάτων του βασιλιά της Περγάμου Ευμένη Β΄, καταλαμβάνει την πόλη, σκοτώνει και εξανδραποδίζει τους κατοίκους της. Η κατάληψη έγινε μετά την προδοσία του Αβδηρίτη Πύθωνος, που υπεράσπιζε το πιο σημαντικό τμήμα των τειχών. Αργότερα οι Αβδηρίτες δικαιώθηκαν από τη ρωμαϊκή Σύγκλητο.

Στα τέλη του 3ου και στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ. οι συγκρούσεις μεταξύ των Μακεδόνων και των Ρωμαίων οδήγησαν στην επικράτηση των Ρωμαίων, οι οποίοι το 167 π.Χ. επέβαλαν την κυριαρχία τους στη Μακεδονία και τη Θράκη. Τα Άβδηρα διατήρησαν τότε το καθεστώς της "ελεύθερης πόλης", η εποχή της ακμής τους όμως είχε πλέον περάσει. Η κατασκευή της νέας βασικής οδικής αρτηρίας, της "Εγνατίας οδού", επιτάχυνε το μαρασμό. Οι πλημμύρες του Νέστου και τα έλη που δημιουργήθηκαν και δεν αποξηράνθηκαν προξένησαν στην πόλη ανυπέρβλητα προβλήματα. Έτσι μετατράπηκαν σταδιακά σε μια μικρή και ασήμαντη πολίχνη των Ρωμαϊκών Χρόνων.

Στο τέλος των αρχαίων χρόνων η πόλη περιορίστηκε στο λόφο της αρχαίας ακρόπολης. Τον 6ο αι. μ.Χ. μετονομάστηκε σε Πολύστυλο εξαιτίας των πολλών στύλων (αρχαίων κιόνων) που διακρίνονταν ανάμεσα στα ερείπια της αρχαίας πόλης. Κατά τη βυζαντινή περίοδο υπήρξε έδρα Επισκοπής. Την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, λίγο πριν τις αρχές του 18ου αι., μεταφέρθηκε βορειότερα, στη θέση Παλιόχωρα. Με τη μεταφορά στη νέα θέση υπερίσχυσε το τοπωνύμιο Μπουλούστρα, παραφθορά της ονομασίας "Πολύστυλον".

Ο αρχαιολογικός χώρος

Η αρχαία πόλη διέθετε τείχη, λιμάνι, νεώσοικος και ιερά που έχουν αποκαλυφθεί από τις αρχαιολογικές ανασκαφές. Στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα οικοδομήθηκε με το ιπποδάμειο σύστημα ένα νεότερο συγκρότημα με τείχη, ακρόπολη, δύο λιμάνια.

Οι ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο ξεκίνησαν το 1950 από τον Δ. Λαζαρίδη στον λεγόμενο νότιο περίβολο (κλασική-ελληνιστική πόλη). Ακολούθησαν οι ανασκαφές της ΙΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στο ίδιο σημείο και στα αρχαία νεκροταφεία. Από το 1981 ανασκάπτεται συστηματικά η αρχαϊκή πόλη του βορείου περιβόλου και τα νεκροταφεία της. Αποκαλύφθηκαν τείχη και κτίσματα του βορείου και του νοτίου περιβόλου.

Από το 1985 ξεκίνησε πρόγραμμα συντήρησης, το οποίο συνεχίζεται έως σήμερα. Συντηρήθηκαν τα κτίσματα των παλαιότερων ανασκαφών και ο χώρος διαμορφώθηκε κατάλληλα ώστε να γίνει επισκέψιμος.

Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της περιοχής είναι:

Η περιοχή της Δυτικής Πύλης και το τείχος του 4ου π.Χ. αιώνα.
Οικία ρωμαϊκών χρόνων με πλακόστρωτη περίστυλη αυλή και περιμετρικά δωματια.
Εργαστήριο κοροπλαστικής, ένα συγκρότημα κατοικιών που είχε χρησιμοποιηθεί και για βιοτεχνικές δραστηριότητες.
Συγκρότημα ρωμαϊκών κατοικιών στο λόφο του Αγίου Παντελεήμονα.
Αρχαϊκός πόλη με τείχη νεώσοικους, ιερό και κατοικίες.
Οικία δελφινιών κλασικής εποχής στην οποία αποκαλύφθηκε ψηφιδωτό δάπεδο με δελφίνια.

Έχουν επίσης εντοπιστεί διάφορα λιμενικά έργα: τρία από τα λιμάνια βρίσκονται σήμερα σε χερσαία περιοχή και δύο στην σημερινή παραλία.

Δείτε επίσης

Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων

Αναφορές

↑ Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori) (0548: 001) “Apollodori bibliotheca. Pediasimi libellus de duodecim Herculis laboribus”, Ed. Wagner, R. Leipzig: Teubner, 1894; Mythographi Graeci 1. Chapter 2, section 97, line 7 τῶν δὲ Βιστόνων σὺν ὅπλοις ἐπιβοηθούντων τὰς μὲν ἵππους παρέδωκεν Ἀβδήρῳ φυλάσσειν· οὗτος δὲ ἦν Ἑρμοῦ παῖς, Λοκρὸς ἐξ Ὀποῦντος, Ἡρακλέους ἐρώμενος, ὃν αἱ ἵπποι διέ- φθειραν ἐπισπασάμεναι· πρὸς δὲ τοὺς Βίστονας διαγω- νισάμενος καὶ Διομήδην ἀποκτείνας τοὺς λοιποὺς ἠνάγκασε φεύγειν, καὶ κτίσας πόλιν Ἄβδηρα παρὰ τὸν τάφον τοῦ διαφθαρέντος Ἀβδήρου, τὰς ἵππους κομίσας Εὐρυσθεῖ ἔδωκε.
↑ Herodotus Hist., Historiae (0016: 001) “Hérodote. Histoires, 9 vols.”, Ed. Legrand, Ph.–E. Paris: Les Belles Lettres, 1:1932; 2;1930; 3:1939; 4 (3rd edn.): 1960; 5:1946; 6:1948; 7:1951; 8:1953; 9:1954, Repr. 1:1970; 2:1963; 3:1967; 5:1968; 6:1963; 7:1963; 8:1964; 9:1968. Book 1, section 168, line 4 Ἐπείτε γάρ σφεων εἷλε χώματι τὸ τεῖχος Ἅρπαγος, ἐσβάντες πάντες ἐς τὰ πλοῖα οἴχοντο πλέοντες ἐπὶ τῆς Θρηίκης καὶ ἐνθαῦτα ἔκτισαν πόλιν Ἄβδηρα, τὴν πρότερος τούτων Κλαζομένιος Τιμήσιος κτίσας οὐκ ἀπώνητο, ἀλλ' ὑπὸ Θρηίκων ἐξε- λασθεὶς τιμὰς νῦν ὑπὸ Τηίων τῶν ἐν Ἀβδήροισι ὡς ἥρως ἔχει.
↑ Herodotus Hist., Historiae Book 8, section 120, line 3 Μέγα δὲ καὶ τόδε μαρτύριον· φαίνεται γὰρ Ξέρξης ἐν τῇ ὀπίσω κομιδῇ ἀπικόμενος ἐς Ἄβδηρα καὶ ξεινίην τέ σφι συνθέμε- νος καὶ δωρησάμενος αὐτοὺς ἀκινάκῃ τε χρυσέῳ καὶ τιήρῃ χρυσοπάστῳ· καί, ὡς αὐτοὶ λέγουσι Ἀβδηρῖται, λέγοντες ἔμοιγε οὐδαμῶς πιστά, πρῶτον ἐλύσατο τὴν ζώνην φεύγων ἐξ Ἀθηνέων ὀπίσω, ὡς ἐν ἀδείῃ ἐών.
↑ Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1–20) (0060: 001) “Diodori bibliotheca historica, 5 vols., 3rd edn.”, Ed. Vogel, F., Fischer, K.T. (post I. Bekker & L. Dindorf) Leipzig: Teubner, 1:1888; 2:1890; 3:1893; 4–5:1906, Repr. 1964. Book 13, chapter 72, section 2, line 2 πλοῦν εἰς Σάμον ἐποιήσατο. τούτων δὲ πραττο- μένων Θρασύβουλος ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγὸς μετὰ νεῶν πεντεκαίδεκα πλεύσας ἐπὶ Θάσον ἐνίκησε μάχῃ τοὺς ἐκ τῆς πόλεως καὶ περὶ διακοσίους αὐτῶν ἀνεῖλεν· ἐγκλείσας δ' αὐτοὺς εἰς πολιορκίαν ἠνάγκασε τοὺς φυγάδας τοὺς τὰ τῶν Ἀθηναίων φρονοῦντας καταδέχεσθαι, καὶ φρουρὰν λαβόντας συμμάχους Ἀθηναίων εἶναι.μετὰ δὲ ταῦτα πλεύσας εἰς Ἄβδηρα προσηγάγετο πόλιν ἐν ταῖς δυνατω- τάταις οὖσαν τότε τῶν ἐπὶ Θρᾴκης.
↑ T.Liv. XXXVIII, 41
↑ Liv. XLIIIM, 41