Γεώργιος Μπράνκοβιτς

Τοιχογραφία του Τζούρατζ από την Μονή Εσφιγμένου στο Άγιο όρος

Ο Τζούρατζ ή Τζόρτζε (Γεώργιος) Μπράνκοβιτς Σμεντέροβατς (σερβικά : Ђурађ Бранковић) (1377-1456), ήταν δεσπότης της Σερβίας από το 1427 έως το 1456, δεύτερος γιος του Βουκ Μπράνκοβιτς και της Μάρα Λαζάρεβιτς, κόρη του πρίγκιπα Λάζαρ. Πήρε το όνομά του Αγίου Γεωργίου του Καππαδόκη.

Η ζωή του

Ο Τζούρατζ αρχικά υποστήριζε τον θείο του δεσπότη Στεφάν Λαζάρεβιτς. Μετά τη Μάχη της Άγκυρας το 1402 μεταξύ τους ήρθε η διάσπαση και η σύγκρουση. Όταν ο θείος του ακολούθησε πολιτική αντιοθωμανική ο Τζούραντ συνεργάστηκε με τους Οθωμανούς. Μετά το θάνατο της πριγκίπισσας Μίλιτσα το 1405 ο Τζούρατζ συνεργάστηκε με τον Βουκ Λαζάρεβιτς με σκοπό να καταλάβουν την εξουσία και να μοιραστούν το δεσποτάτο. Με τη βοήθεια του σουλτάνου Σουλεϊμάν έλαβε το νότιο τμήμα της Σερβίας. Αλλά ο Βουκ Λαζάρεβιτς εκτελέστηκε το 1410 από τους Οθωμανούς για προδοσία. Το 1412 συμφιλιώθηκε με τον θείο του.

Το 1413 πήρε μέρος στην μάχη της Βίτοσα στον πόλεμο διαδοχής μεταξύ Μουσά και Μωάμεθ. Ένα χρόνο μετά από αυτό παντρεύτηκε την Ειρήνη Καντακουζηνή. Η Ειρήνη ήταν η δεύτερη σύζυγός του το όνομα της πρώτης είναι άγνωστο αλλά απέκτησε μαζί της την Έλενα. Με την Ειρήνη απέκτησε τους Τοντόρ, Γκριγκόρ, Στεφάν, Λαζάρ και μια κόρη της Αικατερίνη.

Από το 1422 έως το 1426 το πέρασε στην Ζέτα, όπου πολέμησε εναντίον των Ενετών. Το 1426 ονομάστηκε το διάδοχος του δεσπότη Στεφάν Λαζάρεβιτς. Ο Ούγγρος βασιλιάς Σιγισμούνδος του Λουξεμβούργου και ο Στεφάν Λαζάρεβιτς υπέγραψαν την Συμφωνία της Τάτα που σύμφωνα με τους όρους της το Βελιγράδι πέρναγε στους Ούγγρους. Όταν ο Τζούρατζ έγινε δεσπότης έχτισε μία νέα πρωτεύουσα, το Σμεντέρεβο. Όταν το Σμεντέρεβο έπεσε στα χέρια των Οθωμανών πήρε πολλά φέουδα στην Ουγγαρία διατηρώντας τον τίτλο του δεσπότη. Ο Τζούρατ έγινε έτσι υποτελής του Ούγγρου βασιλιά αλλά και των Οθωμανών. Μέχρι το 1437 οι Οθωμανοί είχαν καταλάβει όλο το δεσποτάτο εκτός την Ζέα όπου αποσύρθηκε ο Τζούρατζ.

Το 1444 βάσει συνθήκης με τους Οθωμανούς πήρε πίσω τη χώρα του, με 24 δήμους, συμπεριλαμβανομένης του Νόβο Μπρντο, του Γκολουμπάτς, το Κρούσεβατς και το Σμεντέρεβο. Το 1455 ξεκίνησε με τη νέα τουρκική επίθεση στο Νόβο Μπρντο και τη Νότια Σερβία που πολύ γρήγορα έπεσαν στα χέρια του Σουλτάνου. Δεσπότης πήγε πίσω στην Ουγγαρία, αλλά και στη Βιέννη , για να ζητήσει βοήθεια. Τον Δεκέμβριο του 1455 δέχτηκε επίθεση από τους Ούγγρους όπου και τραυματίστηκε σε μάχη (έχασε τρία δάχτυλα του δεξιού του χεριού) μάλιστα συλλαμβάνεται αλλά ελευθερώνεται.

Ο σουλτάνος το 1456 του προσφέρει ειρήνη δίνοντάς του τα μέρη της βόρειας Σερβίας και το Κρούσεβατς. Ωστόσο οι Τούρκοι την ίδια χρονιά επιτέθηκαν μέσω Σερβίας στην Ουγγαρία αποτυγχάνοντας στην πολιορκία του Βελιγραδίου. Ο Σουλτάνος ζήτησε από τον Τζούρατζ να του παραδώσει το Σμεντέρεβο, αλλά αυτός αρνήθηκε. Στις 24 Δεκεμβρίου 1456 πέθανε στη Σρεμπρένιτσα.

Πηγές

• Народна енциклопедија 1927. године, Бранковић Ђурађ (чланак Владимир Ћоровић).
• Ђорђе Сп. Радојичић, Дед и унук (ЛМС (Летопис Матице српске), књ. 190).
• Чедомиљ Мијатовић, Деспот Ђурађ Бранковић, I—II (1880 до 1882).
• Јован Радонић, западна Европа и балкански народи према Турцима у првој половини 15 века (1905).
• Др Алекса Ивић, Историја Срба у Војводини, Нови Сад, 1929.