Άδωνις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Addbot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Ρομπότ: Μεταφέρω 49 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:q163920
Addbot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Ρομπότ: Μεταφέρω 1 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:q163920
Γραμμή 31: Γραμμή 31:


[[Κατηγορία:Θεότητες της ελληνικής μυθολογίας|Αδωνις]]
[[Κατηγορία:Θεότητες της ελληνικής μυθολογίας|Αδωνις]]

[[ca:Adonis (mite)]]

Έκδοση από την 05:01, 19 Ιουνίου 2013

Η Αφροδίτη και ο Άδωνις. Αττική ερυθρόμορφη λήκυθος σε σχήμα αρυβάλλου από τον καλλιτέχνη Αίσονα, περ. 410 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου.

Ο Άδωνις ή και Άδωνης μυθολογείται ότι ήταν ένας ωραίος νέος, αγαπημένος της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη, «τιμωρώντας» τη Σμύρνα ή Mύρρα (μετέπειτα μητέρα του Αδώνιδος), την έκανε να νιώσει μεγάλο έρωτα για τον Kινύρα, τον οποίο και παραπλάνησε, προκειμένου να ικανοποιήσει τον έρωτά της. Καρπός αυτής της ενώσεως υπήρξε ο Άδωνις, ο οποίος ήταν πολύ όμορφος από τη νηπιακή του ακόμα ηλικία. Η θεά τον έκρυψε μέσα σε μία λάρνακα (κιβώτιο) (σημείωση: στην Κύπρο υπάρχει η πόλη Λάρνακα), που την έδωσε στην Περσεφόνη προς φύλαξη. Σε άλλη εκδοχή του μύθου μητέρα του ήταν η Μεθάρμη και αδέλφια του ο Οξύπορος, η Ορσεδίκη, η Λαογόρη και η Βραισία[1].

Ωστόσο, άλλη εκδοχή του μύθου μάς λέει ότι ο Kινύρας ήταν πατέρας της Σμύρνας. Όταν ανακάλυψε ότι παραπλανήθηκε και έσμιξε με την κόρη του, γεμάτος οργή και αποτροπιασμό την κυνήγησε για να τη σκοτώσει. Η Σμύρνα κατάφερε να ξεφύγει και έτρεξε προς τα βουνά. Εκείνος την πρόλαβε, σήκωσε το σπαθί του και ήταν έτοιμος νά της πάρει το κεφάλι, αλλά η Αφροδίτη, παρεμβαίνοντας, πρόλαβε και μεταμόρφωσε τη Σμύρνα στο ομώνυμο φυτό. Καθώς το σπαθί συνέχισε την πορεία του και έκοψε την ήδη μεταμορφωθείσα σε φυτό Σμύρνα, ξεπετάχτηκε από τον κορμό της ο Άδωνις. Τον πήρε τότε η θεά και τον παρέδωσε στην Περσεφόνη μέσα σε μία λάρνακα, όπως προείπαμε. Όταν η Περσεφόνη άνοιξε το κιβώτιο και αντίκρισε την ομορφιά του μωρού, αποφάσισε μυστικά να μην επιστρέψει ξανά τον Άδωνη. Έτσι, όταν εκείνος μεγάλωσε, αρνήθηκε να τον παραδώσει στην Αφροδίτη. Η τελευταία κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο, όπου έμενε η Περσεφόνη μαζί με τον Άδη, για να λυτρώσει τον αγαπημένο της από την κυριαρχία του θανάτου.

Η θεϊκή «διαμάχη» που προέκυψε μεταξύ της θεάς του Έρωτα και της θεάς του Θανάτου, ρυθμίστηκε από τον Δία ως εξής: Ο Άδωνις να μένει το ένα τρίτο του χρόνου στον Κάτω Κόσμο με την Περσεφόνη, το άλλο τρίτο του χρόνου να μένει στον Επάνω Κόσμο με την Αφροδίτη, και το απομένον τρίτο, όπου διάλεγε εκείνος. Η Αφροδίτη χρησιμοποιώντας τη μαγική της ζώνη στην οποία δεν μπορούσε κανείς να αντισταθεί, κατάφερε να της αφιερώσει την επιλογή του.

Έτσι, ο Άδωνις περνούσε τα δύο τρίτα του χρόνου με την Αφροδίτη και το ένα τρίτο με την Περσεφόνη. Tελικά, μετά από χρόνια, ο ωραίος νέος σκοτώθηκε στη διάρκεια ενός κυνηγιού από έναν κάπρο. Η Αφροδίτη θρήνησε πικρά τον αγαπημένο της. Από το αίμα του Αδώνιδος πρόβαλαν για πρώτη φορά από το χώμα τα κόκκινα ρόδα - τριαντάφυλλα, ενώ από τα δάκρυα της θεάς φύτρωσαν οι ανεμώνες. Η Αφροδίτη παρεκάλεσε την Περσεφόνη να αφήνει τον Άδωνη να ανεβαίνει στη γη. Η Περσεφόνη δέχθηκε, και ο Άδωνις ανεβαίνει στη γη και μένει έξι μήνες με την Αφροδίτη, ενώ τους υπόλοιπους έξι μήνες μένει με την Περσεφόνη.

Η λατρεία του Άδωνη σε άλλους πολιτισμούς

Η λατινική Βιβλική μετάφραση Βουλγάτα αποδίδει τον Θαμμούζ (Ο') ή Ταμμούζ[2] (Μασοριτικό κείμενο) του βιβλίου του Ιεζεκιήλ (8:14) ως «Άδωνη» (Adonidem, Vg), ταυτίζοντας έτσι τη βαβυλωνιακή θεότητα με τον Άδωνη της αρχαιοελληνικής λατρείας. Ο Ωριγένης δηλώνει ότι "εκείνον που οι Έλληνες ονομάζουν Άδωνη, ονομάζεται Θαμμούζ από τους Εβραίους και τους Σύρους" και ότι οι λάτρεις του γιόρταζαν κάθε χρόνο το θάνατό του με θρήνους και κατόπιν την ανάστασή του με χαρούμενες τελετές[3]. Παρόμοιες αναφορές κάνουν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς Ιερώνυμος, Κύριλλος[4] και Πορφύριος[5]. Στο αρχαιοαιγυπτιακό πάνθεον ταυτιζόταν με τη λατρεία του Όσιρι, συζύγου της Ίσιδας, ενώ στην χανανιτική λατρεία με τον Βάαλ[6]. Οι μαρτυρίες φανερώνουν ότι η συγκεκριμένη λατρεία εξακολουθούσε να υφίσταται ακόμη και κατά τον Μεσαίωνα[7].

Αστρονομία

Ο αστεροειδής 2101 Άδωνις (2101 Adonis), που ανακαλύφθηκε το 1936, πήρε το όνομά του από το μυθικό αυτό πρόσωπο.


Διαδικτυακοί Τόποι


Βιβλιογραφία

  • Encyclopaedia Perthensis; Or Universal Dictionary of the Arts, Sciences, Literature, &c. Intended to Supersede the Use of Other Books of Reference, έκδοση Printed by John Brown, 1816, από τα Google books

Υποσημειώσεις

  1. [...]ἐγέννησε Κινύραν. οὗτος ἐν Κύπρῳ, παραγενόμενος σὺν λαῷ, ἔκτισε Πάφον, γήμας δὲ ἐκεῖ Μεθάρμην, κόρην Πυγμαλίωνος Κυπρίων βασιλέως, Ὀξύπορον ἐγέννησε καὶ Ἄδωνιν, πρὸς δὲ τούτοις θυγατέρας Ὀρσεδίκην <καὶ> Λαογόρην καὶ Βραισίαν. [...],Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη Γ΄
  2. Αποτελεί εβραϊκή/φοινικική απόδοση του ονόματος της σουμεριακής θεότητας Ντουμούζι. (Βλέπε Stephanie Dalley, The Legacy of Mesopotamia, 1998, Oxford University Press, σ. 78.)
  3. «Θρηνοῦσαι τὸ Θαμμούζ. Τὸν λεγόμενον παρ΄ Ἕλλησιν Ἄδωνιν͵ Θαμμούζ φασι καλεῖσθαι παρ΄ Ἑβραίοις καὶ Σύροις. Ὡς οὖν ἐπὶ τῇ λέξει͵ ἑωρῶντο αἱ γυναῖκες ἐπὶ τὰ πρόθυρα τῆς πύλης οἴκου Κυρίου βλεπούσης πρὸς βοῤῥᾶν καθήμεναι καὶ κατά τι ἐθνικὸν ἔθος τῶν ἔξω τῆς θεοσεβείας θυρῶν θρηνοῦσαι τὸν Θαμμούζ· δοκοῦσι γὰρ κατ΄ ἐνιαυτὸν τελετάς τινας ποιεῖν͵ πρῶτον μὲν ὅτι θρηνοῦσιν αὐτὸν ὡς τεθνηκότα· δεύτερον δὲ ὅτι χαίρουσιν ἐπ΄ αὐτῷ ὡς ἀπὸ νεκρῶν ἀναστάντι. Οἱ δὲ περὶ τὴν ἀναγωγὴν τῶν Ἑλληνικῶν μύθων δεινοὶ καὶ μυθικῆς νομιζομένης θεολογίας͵ φασὶ τὸν Ἄδωνιν σύμβολον εἶναι τῶν τῆς γῆς καρπῶν͵ θρηνουμένων μὲν ὅτε σπείρον ται͵ ἀνισταμένων δὲ͵ καὶ διὰ τοῦτο χαίρειν ποιούν των τοὺς γεωργοὺς ὅτε φύονται. Ἡγοῦμαι τοίνυν σύμβολον εἶναι τὰς θρηνούσας τὸν Θαμμοὺζ τῶν τὰ τοῦ κόσμου νομιζόμενα ἀγαθὰ καὶ τοὺς σωματικοὺς καρποὺς ποθούντων͵ καὶ πέρα τῶν ὑλικῶν καὶ αἰσθητῶν μηδὲν ἐπισταμένων͵ λυπουμένων μὲν ἐπὶ τῇ τούτων στερήσει͵ ἡδομένων δὲ ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ αὐ τῶν καὶ τῇ τῶν τοιούτων κτήσει. Γυναικώδεις δὲ εἶναι τὰς ψυχὰς εὐλόγως ἂν πάντες οἱ τοιοῦτοι νομίζοιντο». (Ωριγένης, Εκλογαί εις τον Ιεζεκιήλ 13.797-799)
  4. «Διερμηνεύεται δὲ ὁ Θαμμοὺζ ὁ Ἄδωνις. Ἐπράττετο δέ τι τοιοῦτον παρὰ τῶν ὄντων ἐν τῇ γῇ τῇ ἐπέκεινα ποταμῶν Αἰθιοπίας͵ περὶ ἧς ἐν τοῖς ἀνωτέρω βραχὺ σαφῶς εἰρήκαμεν. Κέραμον λαβόντες͵ εἶτα γράφοντες ἐπιστολὴν πρὸς τὰς ἐν Βίβλῳ γυναῖκας͵ ὡς ηὑρημένου τοῦ Ἀδώνιδος͵ καὶ ἐνθέντες τε αὐτὴν τῷ κεράμῳ͵ καὶ σφραγίσαντες͵ καθίεσαν εἰς τὴν θάλασσαν͵ τελετάς τινας ἐπ΄ αὐτῷ ποιησάμενοι· καὶ ὥς γε ἔφασκον͵ αὐτομάτως εἰς Βίβλον ἀπεκομίζετο κατὰ φανερὰς τοῦ ἔτους ἡμέρας. Ὃν δὴ καὶ ἀποδεξάμεναι γυναῖκές τινες τῆς Ἀφροδίτης φίλαι͵ εἶτα λαβοῦσαι τὴν ἐπιστολὴν ἐπαύοντο τοῦ θρηνεῖν͵ ὡς ηὑρημένου παρὰ τῆς Ἀφροδίτης τοῦ Ἀδώνιδος. Διαγελᾷ τοίνυν ὁ προφητικὸς ἡμῖν λόγος͵ ὡς εἰδωλολάτρας ποτὲ καὶ ἀνοσίους͵ καὶ ἀπατεῶνας͵ καὶ θεομισεῖς͵ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν τὴν ἐπέκεινα ποταμῶν Αἰθιοπίας͵ καί φησιν· Ὁ ἀποστέλλων ἐν θαλάσσῃ ὅμηρα͵ καὶ ἐπιστολὰς βιβλίνας ἐπάνω τοῦ ὕδατος. [...] Ὡς γὰρ Ἀφροδίτης τελοῦντες μυστήριον τοῖς ταύτην ἐν Βίβλῳ σεβομένοις͵ καὶ τὴν ἴσην αὐτοῖς νοσοῦσι μανίαν͵ ἐξέπεμπον τὰς ἐπιστολὰς͵ οὐ πλοίοις ἐνθέντες τοὺς διακομιστὰς͵ ἀλλ΄ οἷον ἐπάνω τοῦ ὕδατος͵ διὰ τὸ κεράμῳ͵ καθάπερ ἔφην͵ ἐντεθεῖσθαι ταύτας. Ἠναγκάσμεθα δὲ μύθων ὀδωδότων καὶ γεγηρακότων͵ καὶ βδελυρίας Ἑλληνικῆς ποιήσασθαι μνήμην͵ ὑπέρ γε τοῦ σαφηνίσαι μόνον τῶν προκειμένων τὸν νοῦν». (Κύριλλος Α΄ Ιεροσολύμων, Εξήγησις Υπομνηματική εις τον Προφήτην Ησαΐαν 70.441-444)
  5. Karel van der Toorn, Bob Becking & Pieter Willem van der Horst, Dictionary of Deities and Demons in the Bible, 1999, Wm. B. Eerdmans Publishing, σ. 9.
  6. Richard Watson, A Biblical and Theological Dictionary: Explanatory of the History, Manners, 1832, B. Waugh and T. Mason Pub., σ. 24.
  7. Stephanie Dalley, The Legacy of Mesopotamia, 1998, Oxford University Press, σ. 78.