Τσανταρλή Καρά Χαλίλ Χαϊρεντίν Πασάς

Ο Θυρεός των Μεγάλων Βεζίρηδων

Ο Τσανταρλή Καρά Χαλίλ Χαϊρεντίν Πασάς (Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa), συνήθως αναφερόμενος απλά ως Καρά Χαλίλ Πασάς, υπήρξε μεγάλος βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1364 έως το θάνατό του (1387), επί σουλτάνου Μουράτ Α΄.

Ήταν ο πρώτος που ανήλθε στο συγκεκριμένο αξίωμα χωρίς να ανήκει στους ιλμιγιέ, τα μορφωμένα στελέχη της διοίκησης. Με μια τυπολατρική προσέγγιση, ήταν επίσης ο πρώτος μεγάλος βεζίρης της αυτοκρατορίας - αν και το πόστο υπήρχε απ' την εποχή του Αλαεντίν Μπέη, ο επίσημος τίτλος καθιερώθηκε το 1381.

Θητεία ως μεγάλος βεζίρης

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως στρατιωτικός. Ενώ κατείχε το επίζηλο αξίωμα του καζασκέρη, δηλ. του ανώτατου στρατοδίκη, ο Μουράτ Α' τον διόρισε επικεφαλής του συμβουλίου των βεζίρηδων (του υπουργικού συμβουλίου, τηρουμένων των σύγχρονων αναλογιών).

Οι περισσότερες πηγές αποδίδουν στον Καρά Χαλίλ τη συγκρότηση του σώματος των Γενιτσάρων. Είτε αυτό είναι ακριβές είτε όχι, σίγουρα ήταν αυτός που εμπνεύστηκε για τη στελέχωσή του τον ντεβσιρμέ, ήτοι την υποχρεωτική στρατολόγηση ανηλίκων από χριστιανικές οικογένειες (παιδομάζωμα). Σκοπός του ήταν να αποκλείσει τους ομοεθνείς του - και τις πιθανές συνωμοσίες των οικογενειών τους - από το νέο σώμα, αφού οι Γενίτσαροι εκτός από πεζικό στον πόλεμο, θα αποτελούσαν την επίσημη σωματοφυλακή του σουλτάνου.

Είχε επίσης ηγετική συμμετοχή στις εκστρατείες του Μουράτ Α' στη Δύση. Επί της εποχής του οριστικοποιήθηκε η οθωμανική εξουσία στην Ανατολική Θράκη (μάλιστα η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας μεταφέρθηκε στην Αδριανούπολη) και προσαρτήθηκαν τμήματα της Μακεδονίας και της νότιας Βουλγαρίας.

Πέθανε στις Σέρρες, στις 22 Ιανουαρίου 1387. Τα είκοσι δύο χρόνια της θητείας του συνιστούν το μεγαλύτερο διάστημα παραμονής στη θέση του μεγάλου βεζίρη.

Απόγονοι

Ο Καρά Χαλίλ Πασάς υπήρξε θεμελιωτής της οικογένειας των Τσανταρλή (απ' το χωριό Τσαντίρ - νυν Τσέντερε - κοντά στο Δορύλαιον), η οποία αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες τη δεύτερη ισχυρότερη οθωμανική οικογένεια, υστερώντας μόνο του βασιλικού οίκου. Τέσσερις ακόμα Τσανταρλή έγιναν μεγάλοι βεζίρηδες:

• Αλή Πασάς (1387-1406), γιος του Καρά Χαλίλ, κατακτητής της Βουλγαρίας.
• Ιμπραήμ Πασάς (1421–1429), επίσης γιος του Καρά Χαλίλ.
• Χαλίλ Πασάς (1439-1453), γιος του Ιμπραήμ. Είχε αποκτήσει τόσο μεγάλη δύναμη που ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' τον εκτέλεσε αμέσως μόλις κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη.
• Ιμπραήμ Πασάς ο νεότερος (1498–1499), γιος του Χαλίλ.