Νασρεντίν Χότζας

Nasreddin

Ο Νασρεντίν Χότζα ή γνωστότερος ελληνικά ως Ναστραντίν Χότζας (το όνομα σημαίνει «Η δόξα της Πίστης» στα Αραβικά) ήταν ένας δημοφιλής κεντρικός ήρωας μύθων, παροιμιών, ανεκδότων που κυκλοφορούσαν ευρύτατα σε όλες τις κοινωνικές τάξεις της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανόμενης και της Τουρκίας.

Ο Νασρεντίν

Ο Ναστραντίν Χότζας παρουσιάζεται ως τύπος σούφι, φιλόσοφου ανατολίτη, οπλισμένος με φιλοσοφική εγκαρτέρηση στις αντιξοότητες της ζωής, πάντοτε ετοιμόλογος με ελευθερία εκφράσεων, πολλές φορές και με αισχρολογίες.

Υποστηρίζεται ότι γεννήθηκε τον 13ο αιώνα κάπου στο Μεγάλο Κορασάν και ότι διατηρούσε φιλία με τον Ταμερλάνο. Κατ΄ άλλους γεννήθηκε στο Σιβρή Χισάρ στη Μικρά Ασία περί τον 15ο με 16ο αιώνα. Το επάγγελμά του ήταν καδής (ιεροδίκης) και Μουλάς(ιεροδιδάσκαλος). Πέθανε και τάφηκε στο Ακ Σεχήρ κοντά στο Ικόνιο όπου υποστηρίζεται ότι υπήρχε ο τάφος του ένα μικρό «τουρμπέ», (=μαυσωλείο).

Η εκδοχή πάντως ότι όλοι οι σχετικοί μύθοι του Ναστραντίν πλάστηκαν από τον ίδιο είναι εσφαλμένη. Γιατί απλούστατα πολλά αναφέρονται σε πολύ διαφορετικές περιόδους. Ακόμη πολλά ανέκδοτα μπορεί ν΄ αναφέρονται στ΄ όνομά του αλλά είναι βέβαιο ότι άλλοι είναι οι δημιουργοί τους που παρέμειναν αφανείς αφηγητές. Πάντως σημειώνεται ότι από τις πλείστες εκδόσεις των ιστοριών του Ναστραντίν σε ξένες γλώσσες η μετάφραση στην ελληνική ήταν το περισσότερο διαδεδομένο στην Ελλαδική χώρα από την εποχή της οθωμανικής περιόδου και που συνέχισε στην ελεύθερη Ελλάδα τουρκικό βιβλίο.

Πολλά έθνη της Μέσης Ανατολής θεωρούν τον Νασρεντίν δικό τους, όπως οι Αφγανοί, Άραβες, Πέρσες, Τούρκοι και Ουζμπέκοι). Το όνομά του γράφεται διαφορετικά σε κάθε γλώσσα και πριν ή μετά από αυτό αναφέρονται οι τίτλοι Χότζας, Μουλάς ή Εφέντι. Ο Νασρεντίν ήταν λαϊκός φιλόσοφος και έχει μείνει στη μνήμη και την παράδοση της Ανατολής για τις αστείες ιστορίες και τα ανέκδοτά του.

Οι ιστορίες του μπορεί να είναι παράδοξες, απλοΐκές αλλά έχουν βαθύτερα νοήματα τα οποία γίνονται κατανοητά μέσα από τη διήγηση.

UNESCO

Οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα είναι δημοφιλείς σε όλο τον κόσμο και η UNESCO είχε θεσπίσει το 1996-1997 Διεθνές Έτος Νασρεντίν Χότζα.

Διαφορετικά ονόματα

Το όνομα του Νασρεντίν γράφεται με τους εξής τρόπους: Nasreddin Nasrudin, Nasr ud-Din, Nasredin, Naseeruddin, Nasruddin, Nasr Eddin, Nastradhin, Nasreddine, Nastratin, Nusrettin, Nasrettin και Nastradin.

Πριν ή μετά από το όνομα τίθεται ένας τίτλος σοφίας. Στην Ελλάδα είναι γνωστός με το χαρακτηριστικό Χότζας, αλλά ο τίτλος σε άλλες χώρες μπορεί να είναι: «Hoxha», «Khwaje», «Hodja», «Hojja», «Hodscha», «Hodža», «Hoca», «Hogea», «Hodza», «Djoha», «Djuha», «Dschuha», «Giufà», «Chotzas», «Mullah», «Mulla», «Molla», «Maulana», «Efendi», «Ependi».

Βιβλιογραφία

• «Νεώτερο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου» (τόμ. 14ος σ.277)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Έργα του/της Nasreddin Hoca στο Project Gutenberg
• http://www.nasruddin.org
• http://www.nasrettinhoca.org/ (Τουρκικά)
• Συλλογή ανεκδότων
• "Nasreddin Hodja. Tales of the Turkish Trickster retold by D. L. Ashliman"