Φιλαδέλφεια (Μικρά Ασία)

Η Φιλαδέλφεια (σήμερα στα τουρκικά Alaşehir) είναι μια πόλη της Λυδίας, στη σημερινή Τουρκία, με μακρά και σπουδαία ιστορία. Είναι κτισμένη στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Τμώλου (τουρκ. Bozdağ), στα νότια της κοιλάδας των Σάρδεων.

Ιστορία

Ήταν μία από τις πρώτες πόλεις με αυτό το όνομα. Θεμελιώθηκε το 189 π.Χ. από τον βασιλιά Ευμένη Β' της Περγάμου, ο οποίος της έδωσε αυτό το όνομα, αφιερώνοντάς την με αγάπη στον αδελφό και διάδοχό του Άτταλο Β' της Περγάμου. Στην νέα πόλη εγκαταστάθηκαν Μακεδόνες άποικοι από τις γύρω περιοχές, για την στρατιωτική της φύλαξη. Την περίοδο εκείνη άρχουσα σημασία κατείχε ο αρχιερεύς της πόλεως Έρμιππος που έκοψε αρκετά νομίσματα. Η πόλη κατέστη πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και έλαβε μάλιστα και την προσωνυμία «Μικραί Αθήναι». Ελλείψει κληρονόμων, ο Άτταλος Γ' κληροδότησε μετά το θάνατό του (133 π.Χ.) την πόλη στους Ρωμαίους, οι οποίοι την συμπεριέλαβαν στην Επαρχία της Ασίας που δημιούργησαν, η οποία περιέλαβε την Ιωνία και το αρχαίο Βασίλειο της Περγάμου.

Η Φιλαδέλφεια αναφέρεται ως μία από τις επτά εκκλησίες της Ασίας στην Αποκάλυψη του Ιωάννη. Οι κάτοικοί της γνώρισαν το Χριστιανισμό από το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου. Η εκκλησία της απέκτησε μεγάλη σπουδαιότητα κατά τους πρωτοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους. Ο τίτλος του επισκόπου Φιλαδελφείας παραμένει ακόμη ως τίτλος, τόσο για την Καθολική Εκκλησία, όσο και για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο εκλέγει μέχρι σήμερα «Μητροπολίτη Φιλαδελφείας, υπέρτιμο και έξαρχο Λυδίας». Τελευταίος επίσκοπος Φιλαδελφείας με ποίμνιο ήταν ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Χατζησταύρου.

Η Φιλαδέλφεια ήταν ανεξάρτητη πόλη, υπό την επιρροή των ιπποτών της Ρόδου, όταν κατελήφθη από το Σουλτάνο Βαγιαζήτ Α΄ και μικρή χριστιανική δύναμη υπό τον Μανουήλ Παλαιολόγο. Δώδεκα χρόνια αργότερα κατελήφθη από τον Ταμερλάνο, ο οποίος έκτισε τείχος με τα σώματα των αιχμαλώτων του.

Η Φιλαδέλφεια ήταν ένα από τα τελευταία βυζαντινά προπύργια στη Μικρά Ασία. Οι Έλληνες κάτοικοί της την εγκατέλειψαν στη Μικρασιατική καταστροφή και πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στη Νέα Φιλαδέλφεια, στην Αττική.

Η πόλη σήμερα

Η σημερινή πόλη, με το όνομα Alaşehir, έχει πληθυσμό 45.000 κατοίκων. Στην Τουρκία, το όνομα της πόλης είναι σχεδόν συνώνυμο της σουλτανίνας, που παράγεται εκεί και είναι το πιο διάσημο προϊόν της. Συνδέεται σιδηροδρομικώς με τη Σμύρνη, από την οποία απέχει 105 χλμ.

Πηγές

• Catholic Encyclopedia
• Πολιτιστικός σύλλογος «Εστία Φιλαδελφέων»