Ύπνος (μυθολογία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
→Ο ύπνος στην τέχνη: αναδιάταξη παραγράφων |
|||
| Γραμμή 10: | Γραμμή 10: | ||
| bgcolor = #6dbf7 |
| bgcolor = #6dbf7 |
||
| align = left |
| align = left |
||
| quote = «<small>Ύπνε, βασιλιά όλων των θεών κι όλων των ανθρώπων να κοιμίσεις για χάρη μου τα ωραία μάτια του Δία, κάτω από τα φρύδια του, αμέσως μόλις εγώ κοιμηθώ μαζί του ερωτικά» [[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 230. |
| quote = «<small>Ύπνε, βασιλιά όλων των θεών κι όλων των ανθρώπων να κοιμίσεις για χάρη μου τα ωραία μάτια του Δία, κάτω από τα φρύδια του, αμέσως μόλις εγώ κοιμηθώ μαζί του ερωτικά» [[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 230.</small>]] |
||
|source = |
|source = |
||
}} |
|||
[[File:Hermes e Sarpedon.jpg|thumb|right|200px|Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του [[Σαρπηδών|Σαρπηδόνα]]. Παράσταση από ερυθρόμοφρο [[Κύλικας|κύλικα]] των αρχών του 5ου αι. π.Χ., [[Βρετανικό Μουσείο]], Λονδίνο]] |
|||
Ο ''Ύπνος'' απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο [Μορφέας]] αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα [[Όνειρο|όνειρα]] εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο [[Ερμής]] ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του [[Κύψελος|Κυψέλου]], στην [[Ολυμπία]], τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. <ref>[[Παυσανίας]] [[s:Ελλάδος περιήγησις|Ελλάδος περιήγησις V 18, 1]]</ref> Σε μεταγενέστερα χρόνια ο θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα. |
Ο ''Ύπνος'' απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο [Μορφέας]] αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα [[Όνειρο|όνειρα]] εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο [[Ερμής]] ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του [[Κύψελος|Κυψέλου]], στην [[Ολυμπία]], τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. <ref>[[Παυσανίας]] [[s:Ελλάδος περιήγησις|Ελλάδος περιήγησις V 18, 1]]</ref> Σε μεταγενέστερα χρόνια ο θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα. |
||
Έκδοση από την 11:25, 17 Μαρτίου 2013
Στην ελληνική μυθολογία ο Ύπνος ήταν θεός ή δαίμονας, που αποτελούσε την προσωποποίηση του ύπνου. Σύμφωνα με τον Ησίοδο στη Θεογονία ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο Θάνατος, ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον Τάρταρο, παιδιά της Νύχτας και του Ερέβους.[1] Ο Ύπνος μυθολογείται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός από τον Θάνατο): τον Μορφέα, τον Φοβήτορα και τον Φάντασο. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η Επίδαυρος, η Τροιζήνα και η Ολυμπία.
Κατά τον Όμηρο, που τον αποκαλεί νήδυμο (γλυκύ)[2] τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος Λήμνος [3] ενώ από τους μεταγενέστερους συγγραφείς του αποδιδόταν μια δική του φανταστική πατρίδα, η «Νήσος των Ονείρων». Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό ή δαίμονα, που πλανιόταν στη γη και τον απεικόνιζαν πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη, πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό με το θάνατο.[4]
Ο ύπνος στην τέχνη
Ο Ύπνος απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο [Μορφέας]] αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα όνειρα εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο Ερμής ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του Κυψέλου, στην Ολυμπία, τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη Σπάρτη η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. [5] Σε μεταγενέστερα χρόνια ο θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα.
Παραπομπές
- ↑ Ησίοδος, Θεογονία, 759
- ↑ Ιλιάδα Β2, Ιλιάδα Κ 91, Ιλιάδα Ξ 242
- ↑ Ιλιάδα Ξ 230
- ↑ Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμ. Δ, σ. 738 ISBN 960-666-935-1
- ↑ Παυσανίας Ελλάδος περιήγησις V 18, 1
Πηγή
- Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969
- Ο αστεροειδής 14827 Ύπνος (14827 Hypnos), που ανακαλύφθηκε το 1986, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό θεό.