Γιαν Μάγεν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Xqbot (συζήτηση | συνεισφορές) μ r2.7.3) (Ρομπότ: Αλλαγή uk:Ян-Майєн σε uk:Ян-Маєн |
μ r2.7.3) (Ρομπότ: Αλλαγή bs:Jan Majen σε bs:Jan Mayen |
||
| Γραμμή 65: | Γραμμή 65: | ||
[[bg:Ян Майен]] |
[[bg:Ян Майен]] |
||
[[br:Jan Mayen]] |
[[br:Jan Mayen]] |
||
[[bs:Jan |
[[bs:Jan Mayen]] |
||
[[ca:Jan Mayen]] |
[[ca:Jan Mayen]] |
||
[[cs:Jan Mayen]] |
[[cs:Jan Mayen]] |
||
Έκδοση από την 01:52, 10 Ιανουαρίου 2013
Συντεταγμένες: 70°59′N 8°32′W / 70.983°N 8.533°W
 Το νησί Γιαν Μαγιέν | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Τοποθεσία | Αρκτικό Ωκεανό |
| Έκταση | 373 km² |
| Υψόμετρο | 2.277 μ |
| Υψηλότερη κορυφή | Μπέερενμπεργκ |
| Χώρα | |
| Κομητεία | Νόρντλαντ |
| Μεγαλύτερη πόλη | Olonkinbyen |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Γιαν Μαγιέν είναι ένα νησί που βρίσκεται στον Αρκτικό Ωκεανό μήκους 55 χλμ. και επιφάνειας 373 τ.χλμ. Βρίσκεται σε απόσταση 600 χλμ. βορειοανατολικά της Ισλανδίας, 500 χλμ. ανατολικά της Γροιλανδίας και 1.000 χλμ. δυτικά της Νορβηγίας. Το νησί είναι ηφαιστειακό. Είναι ορεινό και η υψηλότερη κορυφή του είναι το ηφαίστειο Μπέερενμπεργκ. Διοικητικά ανήκει στη Νορβηγία. Οικονομικά δεν έχει πλουτοπαραγωγικούς πόρους και η οικονομία του στηρίζεται στην παροχή υπηρεσιών (κυρίως στον μετεωρολογικό σταθμό τον οποίο διαθέτει).
Ιστορία
Πριν το 1614
Η πρώτη γνωστή ανακάλυψη του νησιού έγινε το 1614. Υπάρχουν, όμως, ισχυρισμοί ότι το νησί είχε ανακαλυφθεί νωρίτερα. Πιστεύεται ότι ο Ιρλανδός μοναχός Μπρένταν, γνωστός για τα ταξίδια του στον Ατλαντικό, έφτασε στο νησί στις αρχές του 6ου αιώνα. Στο τέταρτο ταξίδι του, και σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνει ο ίδιος, είναι πιθανόν να ακολούθησε το δρομολόγιο Ισλανδία, Γιαν Μαγιέν, Ισλανδία, νησίδα Ρόκολ, Φερόες.[1] Αναφέρει ότι έφτασε κοντά σε ένα μαύρο νησί, τυλιγμένο στις φλόγες, και ότι υπήρχε ένας τρομερός θόρυβος στην περιοχή. Νόμισε ότι ίσως είχε βρει την είσοδο της κόλασης.
Η ξηρά η οποία ονομάστηκε Svalbarð ("παγωμένη ακτή") από τους Βίκινγκ στο πρώιμο μεσαιωνικό σύγγραμμα Landnámabók, ίσως ήταν το νησί Γιαν Μαγιέν, κι όχι η Σπιτσβέργη (η οποία μετονομάστηκε σε Σβάλμπαρντ από τους Νορβηγούς σχετικά πρόσφατα), καθώς στο σύγγραμμα αναφέρεται ότι η απόσταση μεταξύ Ισλανδίας και Svalbarð ήταν δύο ημέρες πλεύσης, απόσταση η οποία είναι σύμφωνη με την απόσταση των 530 χλμ. που χωρίζει την Ισλανδία από το νησί Γιαν Μαγιέν, κι όχι με την απόσταση των 1.550 χλμ. που την χωρίζουν από τη Σπιτσβέργη.[2] Οι γνώσεις για το νησί προφανώς χάθηκαν μαζί με τις αποικίες των Βίκινγκ στη Γροιλανδία γύρω στον 14ο αιώνα.
Τον 17ο αιώνα πολλοί ισχυρίστηκαν ότι είχαν ξαναανακαλύψει το νησί, παρακινούμενοι από τον ανταγωνισμό για τις Αρκτικές περιοχές φαλαινοθηρίας, και το νησί έλαβε πολλά ονόματα. Σύμφωνα με τον Τόμας Εντζ (Thomas Edge), ένα Άγγλο καπετάνιο φαλαινοθηρικού των αρχών του 17ου αιώνα, ο οποίος, όμως, αποδεικνύεται συχνά ανακριβής, "ο Γουίλιαμ (sic) Χάντσον" ανακάλυψε το νησί το 1608 και το ονόμασε Χάντσονς Τάτσις (Hudson's Touches ή Tutches). Παρ' όλα αυτά, ο Χένρι Χάντσον μπορεί να πέρασε από το νησί μόνο το 1607 (εάν βεβαίως είχε κάνει μια τόσο παράλογη παράκαμψη στο δρομολόγιό του) και δεν κάνει καμία αναφορά γι' αυτό στο ημερολόγιό του.[2]
Ο Γουίλιαμ Σκόρσμπι (William Scoresby) αναφερόμενος στη λανθασμένη πεποίθηση ότι οι Ολλανδοί είχαν ανακαλύψει το νησί το 1611, ισχυρίζεται ότι φαλαινοθήρες από το Χαλ (Hull) της Αγγλίας είχαν επίσης ανακαλύψει το νησί "την ίδια περίπου εποχή" και το είχαν ονομάσει νησί Τρίνιτι (Trinity Island).[3] Ο Ολλανδός Σάμουελ Μύλερ (Samuel Muller) χρησιμοποίησε αυτή την πληροφορία για να υποστηρίξει ότι είχαν έρθει στο νησί το 1611 ή το 1612, κι αυτό αναπαράχθηκε επαναλαμβανόμενο από πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς.[4] Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να υπήρχαν φαλαινοθήρες από το Χαλ παρά μόνον το 1616, όταν έλαβε χώρα η πρώτη φαλαινοθηρική αποστολή στο Γιαν Μαγιέν. Όπως και με τον προαναφερθέντα ισχυρισμό του Τόμας Εντζ, δεν υπάρχει χαρτογραφική ή γραπτή απόδειξη για αυτήν την υποτιθέμενη ανακάλυψη.
Οι ανακαλύψεις του 1614
Το Γιαν Μαγιέν ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι του 1614 από τρεις διαφορετικές εξερευνητικές αποστολές, πιθανόν σε χρονική διάρκεια ενός μήνα. Ο Άγγλος φαλαινοθήρας Τζον Κλαρκ (John Clarke), ο οποίος ταξίδευε για λογαριασμό μιας επιχείρησης της Δουνκέρκης, παρατήρησε το νησί στις 28 Ιουνίου ενώ κυνηγούσε τοξοκέφαλες φάλαινες και το ονόμασε "Ισαβέλλα" (Isabella).[5] Τον Ιανουάριο του ίδιου έτους είχε ιδρυθεί η Νόορντσχε Κομπανί (Noordsche Compagnie), στα πρότυπα της Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών (Vereenigde Oost-Indische Compagnie), με σκοπό να υποστηρίξει την Ολλανδική φαλαινοθηρία στην Αρκτική. Δύο από τα πλοία της εταιρείας, τα οποία είχαν ναυλωθεί από εμπόρους του Άμστερνταμ και του Ενκχόιζεν, προσέγγισαν το Γιαν Μαγιέν τον Ιούλιο του 1614. Οι κυβερνήτες αυτών των δύο πλοίων — ο Γιαν Γιάκομπσζοον Μάι βαν Σχέλινκχαουτ (Jan Jacobszoon May van Schellinkhout) του Γκάουντεν Κατ (Gouden Cath) και ο Γιάκοπ ντε Χάουνααρ (Jacob de Gouwenaer) του Οράνχινμποομ (Orangienboom) — το ονόμασαν "Νησί του κυρίου Γιόρις" (Mr. Joris Eylant) προς τιμήν του Ολλανδού χαρτογράφου Γιόρις Κάρολους (Joris Carolus) ο οποίος ήταν μέλος της αποστολής και χαρτογράφησε το νησί. Οι κυβερνήτες παραδέχτηκαν ότι ένα τρίτο ολλανδικό πλοίο, το Κλάιν Σουάντχεν (Cleyn Swaentgen) με κυβερνήτη τον Γιαν Γιανς Κέρκχοφ (Jan Jansz Kerckhoff) ναυλωμένο από μετόχους της Νόορντσχε Κομπανί από το Ντελφτ, βρισκόταν ήδη στο νησί όταν έφτασαν. Οι δύο κυβερνήτες υπέθεσαν ότι το τρίτο πλοίο, το οποίο είχε ονομάσει το νησί "Νησί του Μαυρικίου" (Maurits Eylandt) από τον Μορίς του Νασάου, Πρίγκιπα της Οράγγης, θα ανέφερε την ανακάλυψη στο Κοινοβούλιο της Ολλανδίας (Staten-Generaal). Παρ' όλα αυτά, οι έμποροι από το Ντελφτ είχαν αποφασίσει να κρατήσουν την ανακάλυψη μυστική και επέστρεψαν το 1615 για να κυνηγήσουν προς ίδιον όφελος. Η διένεξη που επακολούθησε διευθετήθηκε μόλις το 1617, ενώ εν τω μεταξύ είχε επιτραπεί και στις δύο εταιρείες να φαλαινοθηρούν.[5]
Το 1615 ο Άγγλος εξερευνητής και φαλαινοθήρας Ρόμπερτ Φάδερμπι (Robert Fotherby) αποβιβάστηκε στο νησί. Προφανώς θεωρώντας ότι είχε κάνει μια νέα ανακάλυψη, ονόμασε το νησί "Νησί του σερ Τόμας Σμιθ" (Sir Thomas Smith’s Island) και το ηφαίστειο του νησιού "Όρος Χάκλουιτ" (Mount Hakluyt).[2][6] Ο Βάσκος ναυτικός Ζαν Βρολίκ (Jean Vrolicq) ξαναονόμασε το νησί ως "Νησί του Ρισελιέ" (Île de Richelieu).
Η ονομασία Γιαν Μαγιέν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην έκδοση του 1620 του χάρτη της Ευρώπης του Βίλεμ Γιανς Μπλάου (Willem Jansz Blaeu), ο οποίος εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1606 από τον Κορνέλις Ντοντζ (Cornelis Doedz). Ο Βίλεμ Γιανς Μπλάου ονόμασε το νησί Γιαν Μαγιέν, προς τιμήν του κυβερνήτη Γιαν Γιάκομπσζοον Μάι βαν Σχέλινκχαουτ, του ναυλωμένου από εμπόρους του Άμστερνταμ πλοίου Γκάουντεν Κατ, ίσως εξαιτίας του γεγονότος ότι αυτός βρισκόταν εκείνη την εποχή στο Άμστερνταμ. Ο Μπλάου έφτιαξε και δημοσίευσε τον πρώτο λεπτομερή χάρτη του νησιού στον φημισμένο άτλαντά του Ζέεσπιχελ (Zeespiegel) του 1623, καθιερώνοντας τη σημερινή του ονομασία.[5]
Παραπομπές
- ↑ Simon, Young (Οκτώβριος 2001). «The Voyage of Beyond the Sea». Fortean Times Magazine. http://www.forteantimes.com/features/articles/262/the_voyage_of_beyond_the_sea.html. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2010.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 J. M. Wordie (1922) "Jan Mayen Island", The Geographical Journal Τόμ. 59 (3), σσ. 180-194
- ↑ Scoresby, William (1820). An Account of the Arctic Regions and Northern Whale Fishery. σελ. 154.
- ↑ Muller, Samuel (1874). Geschiedenis van de Noordsche Compagnie. Gebr van der Post. σελίδες 190–191.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Louwrens Hacquebord, "The Jan Mayen Whaling Industry" στο Jan Mayen Island in Scientific Focus, Stig Skreslet, εκδ., Springer Verlag 2004
- ↑ Alexander King, J. N. Jennings: The Imperial College Expedition to Jan Mayen Island. The Geographical Journal, τόμ. 94, αρ. 2 (Aug 1939), σσ. 115-131
Βιβλιογραφία
- Umbreit, Andreas (2005) Spitsbergen : Svalbard - Franz Josef Land - Jan Mayen, 3rd ed., Chalfont St. Peter : Bradt Travel Guides, ISBN 1-84162-092-0
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πρότυπο:Link FA Πρότυπο:Link FA Πρότυπο:Link FA
 
|
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Jan Mayen της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |