Λατομείο Κιλκίς

Λατόμι
Πόλη
Λατόμι
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρική Μακεδονία
Πληθυσμός	7, 12 και 1
Ταχυδρομικός κώδικας	61200
Τηλεφωνικός κωδικός	23430

Το Λατομείο (ή Λατόμι), γνωστότερο ως Καραθοδωραίικα είναι χωριό του νομού Κιλκίς και του δήμου Πολυκάστρου. Έχει πραγματικό πληθυσμό 12 κατοίκους (2001). Παλαιότερες ονομασίες του ήταν Σπανό και Σπάντσι. Μέχρι το 1927 ονομάζονταν Σπάντσοβο ή Σπάντζοβο.

Τα Καραθοδωραίικα βρίσκονται βορειοδυτικά του Κιλκίς επί της Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης - Ευζώνων. Είναι το πρώτο χωριό που συναντά κανείς μετά τους Ευζώνους εισερχόμενος στην Ελλάδα από την ΠΓΔΜ. Απέχει 10χλμ. από το τελωνείο των Ευζώνων. Η Εθνική Οδός εφάπτεται του οικισμού και υπάρχει ημικόμβος εξόδου, ο οποίος λειτουργεί περιστασιακά.

Ιστορικά Στοιχεία

Στην περιοχή φαίνεται ότι υπήρχε αρχαία πόλη ήδη από την Εποχή του Σιδήρου, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα του πρόσφατα ανακαλυφθέντος νεκροταφείου που σχετίζεται με τους Παίονες.

Στο χωριό ζούσαν χριστιανοί και λίγοι μουσουλμάνοι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και οι κάτοικοι ήταν κολλήγοι του Ισπανοεβραίου (Σεφαρδίμ) Σαούλ Μοδιάνο. Υπήρχε επίσης και Τούρκος Μπέης, ο οποίος εκμεταλλευόταν κάποια αγροκτήματα. Οι χριστιανοί κάτοικοι του Σπαντζόβου κατέληξαν στην εξαρχική πλευρά και με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 προσέφυγαν στη Βουλγαρία. Το 1920 στο χωριό εγκαταστάθηκαν (αφού εξαγόρασαν το κτήμα από το Σ. Μοδιάνο) δύο οικογένειες Σαρακατσαναίων (Καραθοδωραίοι και Αρκουδαίοι), αλλά και οι "σμίχτες" Σκαντζουραίοι, οι οποίες ξεκαλοκαίριαζαν με τα κοπάδια τους στην περιοχή Μηλιάκι Βερμίου, κοντά στα Τρία-Πέντε Πηγάδια. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι αποχώρησαν από το Λατόμι το 1923 με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Η περιοχή θεωρούνταν ιδανική για προστασία από την ελονοσία (που σημείωνε έξαρση την εποχή εκείνη), λόγω του ισχυρού βόρειου άνεμου, Βαρδάρη που φυσάει σχεδόν όλο το χρόνο. Το χωριό ήταν χτισμένο στη δυτική όχθη της (σήμερα αποξηραμένης) λίμνης Αρτζάν. Από το 1928 έως το 1934 εκτελέστηκαν αποστραγγιστικά έργα με σκοπό την αποξήρανση των δίδυμων λιμνών Αρτζάν - Αματόβου. Έως τότε μαρτυρείται ιχθυόσκαλα με σημαντικές ποσότητες αλιευμάτων.

Σήμερα

Το Διασυμμαχικό (Ελλάς, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Γαλλία και Σερβία) Μνημείο Διάσπασης Μακεδονικού Μετώπου στα Λατόμι κατά την 94η επέτειο

Στο χωριό υπάρχει το Διασυμμαχικό Μνημείο Διάσπασης του Μακεδονικού Μετώπου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που εορτάζεται κάθε χρόνο με τη συμμετοχή ανώτατων αξιωματούχων, στρατιωτικών, διπλωματών και απογόνων πολεμιστών του Α΄ΠΠ, της Ελλάδας, της Σερβίας, της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιταλίας. Η επέτειος τιμάται κάθε τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου από το 1918.

Στα Καραθοδωραίικα λειτουργούσε δημοτικό σχολείο έως τη δεκαετία του '70. Έκτοτε οι κάτοικοι άρχισαν να το εγκαταλείπουν για το γειτονικό Πολύκαστρο και τη Θεσσαλονίκη, καθώς η κτηνοτροφία έπαψε πια να είναι η κύρια ασχολία τους.

Σήμερα κατασκευάζεται η νέα χάραξη της ηλεκτροκίνητης Σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης - Ειδομένης, η οποία περνά από το χωριό και υπάρχουν σχέδια για σύνδεση με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο Θεσσαλονίκης.

Λόγω των εκτεταμένων πλημμυρών που σημειώνονταν στις περιοχές όπου άλλοτε βρίσκονταν ο πυθμένας της λίμνης Αρτζάν, αλλά και λόγω της υποχώρησης του υδροφόρου ορίζοντα (από την υπεράντληση των υδάτων για τις ανάγκες άρδευσης), αποφασίστηκε η επανόρθωση τμήματος της αποξηραμένης λίμνης Αρτζάν. Σήμερα έχει κατασκευαστεί ανάχωμα ύψους 8 μέτρων με σκοπό να αποταμιεύει ύδατα, ώστε να αποκατασταθεί η στάθμη των υπόγειων υδάτων της περιοχής. Έως σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο καθώς δεν κατέστη δυνατή η συγκέντρωση των υδάτων στον ταμιευτήρα Αρτζάν.

Κάθε χρόνο εορτάζεται η Ανάληψη του Σωτήρος στο τοπικό ξωκκλήσι με πανηγυρική ακολουθία.

Αξιοθέατα

• Το Διασυμμαχικό Μνημείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου
• Το ξωκκλήσι της Αναλήψεως του Σωτήρος, που δεσπόζει στην κορυφή του Πετρωτού λόφου με θέα την ευρύτερη περιοχή
• Η βίλα (αρχοντικό του πολιτικού Αλέξανδρου Καραθόδωρου) που χτίστηκε τη δεκαετία του '50, αλλά σήμερα παραμένει εγκαταλελειμμένη.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Γενικό Επιτελείο Στρατού, 93ος Εορτασμός Διάσπασης Μακεδονικού Μετώπου, 25 Σεπτεμβρίου 2011