Λεγάτος (Αρχαία Ρώμη)

Ο Λεγάτος ήταν κατά την αρχαιότητα υψηλόβαθμος αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού. Προερχόμενος από την τάξη των συγκλητικών, είχε ως άμεσο προϊστάμενο τον dux, ενώ ήταν ανώτερος ιεραρχικά από τους τριβούνους, οι οποίοι διοικούσαν τις κοόρτεις. Προκειμένου να διοικήσουν ένα στράτευμα ανεξάρτητα, κι όχι υπό τις διαταγές ενός dux ή επάρχου, οι λεγάτοι έπρεπε να κατέχουν τουλάχιστον το αξίωμα του πραίτορα.

Οι λεγάτοι είχαν μεγάλο μερίδιο στα πολεμικά λάφυρα, κάτι που καθιστούσε το αξίωμα πολύ επικερδές. Συνεπώς, προσήλκυε ακόμη και διακεκριμένους πολιτικούς.

Υπήρχαν δύο θέσεις λεγάτων:

• ο legatus legionis ήταν πρώην πραίτορας, ο οποίος αποκτούσε τη διοίκηση κάποιας διακεκριμένης λεγεώνας.
• ο legatus propraetor διοριζόταν από τον αυτοκράτορα έπαρχος σε κάποια από τις «αυτοκρατορικές επαρχίες». Για να είναι επιλέξιμος, έπρεπε να έχει διατελέσει στο παρελθόν ύπατος. Είχε ταυτόχρονα τις εξουσίες ενός λεγάτου και ενός πραίτορα, κάτι που του παρείχε ανάλογα με την περίπτωση τη διοίκηση τεσσάρων ή και περισσότερων λεγεώνων.

Τον τίτλο του λεγάτου κατείχε επίσης ο γενικός διοικητής των λεγεώνων. Την ανάθεση της θέσης αυτής αποφάσιζε συνήθως ο αυτοκράτορας. Το πρόσωπο που επιλεγόταν ήταν πρώην τριβούνος και η θητεία του κρατούσε για 3 ή 4 χρόνια. Ωστόσο υπήρχαν και περιπτώσεις ατόμων που υπηρέτησαν για μακρύτερο χρονικό διάστημα.

Επίσης λεγάτοι ονομάζονταν οι διπλωματικοί αντιπρόσωποι του ρωμαϊκού κράτους, στους οποίους η Σύγκλητος ανέθετε μια αποστολή σε ξένη χώρα, αλλά και οι αντιπρόσωποι ξένων κρατών στην πόλη της Ρώμης. Αυτή η έννοια της λέξης επιβιώνει μέχρι τις ημέρες μας και συγκεκριμένα στο αξίωμα του Παπικού Λεγάτου.