Ολλανδική Δημοκρατία

Δημοκρατία των Επτά Ηνωμένων Κάτω Χωρών / Επτά Ηνωμένων Επαρχιών Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden / Zeven Verenigde Provinciën
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: λατινικά: "Concordia res parvae crescunt" (η ομόνοια κάνει τα μικρά πράγματα να μεγαλώνουν)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Οι Ηνωμένες Επαρχίες και τα υποτελή τους κρατίδια
Πρωτεύουσα	De facto η Χάγη (έδρα κυβερνήσεως)/το Άμστερνταμ (πολιτιστικό, οικονομικό κέντρο καθώς και η μεγαλύτερη πόλη)
Επίσημες γλώσσες	Ολλανδικά
Πολίτευμα	Συνομοσπονδιακή Δημοκρατία

Η Ολλανδική Δημοκρατία — επίσημα γνωστή ως Δημοκρατία των Επτά Ηνωμένων Κάτω Χωρών ή Δημοκρατία των Επτά Ηνωμένων Επαρχιών — υπήρξε κράτος της Ευρώπης, από το 1581 έως το 1795, πριν εξελιχθεί στη Δημοκρατία της Βαταβίας, κατόπιν στο Ηνωμένο Βασίλειο των Κάτω Χωρών και τελικώς στο σύγχρονο Βασίλειο των Κάτω Χωρών. Εναλλακτικώς είναι επίσης γνωστή ως Ηνωμένες Επαρχίες, Ομοσπονδιακές Βελγικές Επαρχίες ή Βελγική Ομοσπονδία.

Ιστορία

Αψβουργικές Κάτω Χώρες (1519-1581)

Μέχρι το 16ο αιώνα, οι Κάτω Χώρες, περίπου η σημερινή Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, αποτελούντο από έναν αριθμό δουκάτων, κομητειών και επισκοπάτων, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν υπό την κυριαρχία της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ειδικότερα, οι περισσότερες από τις Κάτω Χώρες είχαν περάσει από την παλαιότερη κυριαρχία του Οίκου της Βουργουνδίας, σε αυτή του Οίκου των Αψβούργων. Η ευρύτερη περιοχή της σημερινής Ολλανδίας, μαζί με το σημερινό Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και όμορα εδάφη, αναφέρεται κατά τη βασιλεία του Καρόλου Ε', αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και βασιλιά της Ισπανίας κατά τον 16ο αιώνα, ως μέρος των ισπανικών Δεκαεπτά Επαρχιών των Κάτω Χωρών.

Το 1549, ο Κάρολος Ε' εξέδωσε θέσπισμα, που ένωνε περαιτέρω τις Δεκαεπτά Επαρχίες υπό την ηγεσία του. Τον Κάρολο διαδέχτηκε ο γιος του, Φίλιππος Β'. Το 1568, οι Κάτω Χώρες, υπό τον Γουλιέλμο Α' της Οράγγης, εξεγέρθηκαν ενάντια στους Ισπανούς εξαιτίας της βαριάς φορολογίας, του διωγμού των Προτεσταντών από τους καθολικούς της κυβέρνησης και τις προσπάθειες του Φιλίππου Β' να εκμοντερνίσει και συγκεντροποιήσει τις απαρχαιωμένες μεσαιωνικές κυβερνητικές δομές των επαρχιών. Αυτή ήταν η αρχή του Ογδοηκονταετούς Πολέμου μεταξύ των επαρχιών αυτών και της Ισπανίας, με ουσιαστικότερο διακύβευμα τα κυριαρχικά δικαιώματα σε αυτές. Το 1579, το βόρειο τμήμα των δεκαεπτά επαρχιών σχημάτισε την Ένωση της Ουτρέχτης, η οποία ουσιαστικά αποτέλεσε μία συμφωνία αλληλοϋποστήριξης μεταξύ τους στην άμυνα απέναντι στον ισπανικό στρατό. Η Ένωση της Ουτρέχτης αναφέρεται και ως το πρώτο ιστορικό σημείο εμφάνισης των Κάτω Χωρών ως ξεχωριστής θεσμικής οντότητας. Το 1581 οι βόρειες επαρχίες υιοθέτησαν τη Δήλωση της Άρνησης, με την οποία διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους και αποκήρυξαν το Φίλιππο Β'.

Ο αγώνας των Ολλανδών ενάντια στους Ισπανούς επηρέασε τη βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, η οποία το 1585 υπέγραψε συνθήκη μαζί τους, με την υπόσχεση αποστολής στρατού για την υποστήριξή τους στον πόλεμο για την ανεξαρτησία τους. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, περίπου 7.500 στρατιώτες έφτασαν στην Ολλανδία από την Αγγλία, κάτω από τις διαταγές του Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, κόμη του Λέστερ. Ο αγγλικός στρατός αναλώθηκε όμως σε ανώφελες εκστρατείες στην ευρύτερη περιοχή, χωρίς η δράση του να έχει κάποιο ουσιαστικό αντίκτυπο στην ολλανδική εξέγερση. Ο Ντάντλεϊ επέστρεψε το 1586 στην Ολλανδία με νέο στρατό, αλλά ούτε και τότε συνεισέφερε σε κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα. Ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας δεν ήταν διατεθειμένος να παραδώσει τις Κάτω Χώρες και ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι και το 1648, όταν ο βασιλιάς Φίλιππος Δ΄ της Ισπανίας αναγνώρισε τελικώς την ανεξαρτησία των επτά βορειοδυτικών επαρχιών της περιοχής, με τη συνθήκη ειρήνης του Μύνστερ. Τμήματα των νότιων επαρχιών παρέμειναν στην κατοχή των Ολλανδών και έτσι αποτέλεσαν και αυτά μέρος του νέου ανεξάρτητου κράτους.

Το 1582 οι Ηνωμένες Επαρχίες κάλεσαν το Φραγκίσκο, Δούκα του Ανζού να ηγηθεί του αγώνα τους, αλλά ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης της Αμβέρσας το 1583, ο δούκας εγκατέλειψε τις Κάτω Χώρες. Μετά τη δολοφονία του Γουλιέλμου της Οράγγης το 1584, τόσο ο Ερρίκος Γ΄ της Γαλλίας όσο και η Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, απέρριψαν την προσφορά της επικυριαρχίας. Παρόλα αυτά, η Ελισάβετ συμφώνησε να μετατρέψει τις Ηνωμένες Επαρχίες σε προτεκτοράτο της Αγγλίας (Συνθήκη Νόνζουχ, 1585) και έστειλε τον Κόμη του Λέστερ ως στρατηγό-κυβερνήτη. Το όλο σύστημα αποδείχτηκε αναποτελεσματικό και το 1588 οι εξεγερμένες επαρχίες έγιναν Δημοκρατία, η οποία και αναγνωρίστηκε τελικώς από την Ισπανία ως ανεξάρτητο κράτος το 1609 με τη Δεδεκαετή Ανακωχή.

Η Δημοκρατία των Ηνωμένων Επαρχιών αναγνωρίστηκε επίσημα με την Ειρήνη της Βεστφαλίας (1648) και διατηρήθηκε ως κρατικό μόρφωμα μέχρι το 1795, όταν οι γαλλικές στρατιωτικές επαναστατικές δυνάμεις εισέβαλαν και ίδρυσαν μια νέα Δημοκρατία με την ονομασία Δημοκρατία της Βαταβίας, η οποία θα αντικαθίστατο αργότερα από το Ναπολεόντειο Βασίλειο της Ολλανδίας.

Οι Κάτω Χώρες ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τη Γαλλία το 1813. Στην αγγλοολλανδική Συνθήκη του 1814 χρησιμοποιήθηκαν τα ονόματα Ηνωμένες Επαρχίες των Κάτω Χωρών και Ηνωμένες Κάτω Χώρες. Το 1815 επανενώθηκαν με τις αυστριακές Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο και τη Λιέγη (τις νότιες επαρχίες) και αποτέλεσαν το Ηνωμένο Βασίλειο των Κάτω Χωρών, το οποίο αποτελούσε μια ισχυρή δύναμη τύπου αναχώματος βόρεια της Γαλλίας. Όταν αργότερα το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο έγιναν ανεξάρτητα κράτη, το Βασίλειο έγινε γνωστό ως Βασίλειο των Κάτω Χωρών, όπως παραμένει μέχρι σήμερα.

Ολλανδική Δημοκρατία (1581–1795)

Μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας τους, οι επαρχίες Ολλανδία, Ζηλανδία, Χρόνινχεν, Φρισλάνδη, Ουτρέχτη, Οφεράισσελ και Χελδερλάνδη, σχημάτισαν μία συνομοσπονδία γνωστή ως η Δημοκρατία των Επτά Ηνωμένων Κάτω Χωρών. Όλες οι επαρχίες παρέμειναν αυτόνομες και είχαν τη δική τους κυβέρνηση, την Πολιτεία της επαρχίας, όπως έμεινε γνωστή. Η κυβέρνηση της Συνομοσπονδίας και οι ύπατοι κυβερνήτες των επαρχιών είχαν έδρα τη Χάγη, ενώ αποτελούνταν από αντιπροσώπους των μελών της Συνομοσπονδίας. Η αραιοκατοικημένη περιοχή της Δρέντης (Ντρέντε) ήταν μέρος της Δημοκρατίας, αν και δεν θεωρείτο μία εκ των επτά επαρχιών. Η Ντρέντε είχε τους δικούς της αξιωματούχους, αλλά ο κυβερνήτης της διοριζόταν από τους ύπατους κυβερνήτες. Παράλληλα, η δημοκρατία κατείχε και ορισμένες περιοχές εκτός των παραδοσιακών συνόρων των επαρχιών, γνωστές ως Γενικές Εκτάσεις, οι οποίες διοικούνταν απευθείας από τους ύπατους κυβερνήτες, χωρίς δικούς τους αντιπροσώπους. Η πλειοψηφία των περιοχών αυτών είχε καταληφθεί από τους Ολλανδούς κατά τη διάρκεια του ογδοηκονταετούς πολέμου και κατοικείτο κυρίως από Καθολικούς. Οι περιοχές αυτές αποτελούσαν ουδέτερη ζώνη ανάμεσα στη Δημοκρατία και τις ισπανικές νότιες Κάτω Χώρες.

Οι επαρχίες αυτές εξελίχθηκαν στην ολλανδική αυτοκρατορία, η οποία συνεχώς αναπτύσσετο και σταδιακά εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές και οικονομικές δυνάμεις του 17ου αιώνα. Στην επονομαζόμενη ολλανδική Χρυσή Εποχή, ιδρύθηκαν αποικίες και εμπορικοί σταθμοί σε όλο τον κόσμο. Η εγκατάσταση των Ολλανδών στη Βόρεια Αμερική ξεκίνησε με την ίδρυση του οικισμού Νέο Άμστερνταμ στο νότιο άκρο του Μανχάταν, το 1614. Οι Ολλανδοί ίδρυσαν την Αποικία του Ακρωτηρίου στη Νότια Αφρική το 1652. Μέχρι το 1650 ο ολλανδικός στόλος αριθμούσε 16.000 εμπορικά πλοία, ενώ παράλληλα ο πληθυσμός το 17ο αιώνα, αυξήθηκε από 1,5 σε περίπου 2 εκατομμύρια.

Πολλοί ιστορικοί και οικονομολόγοι θεωρούν την Ολλανδία ως την πρώτη καπιταλιστική χώρα στην παγκόσμια ιστορία. Στην πρώιμη σύγχρονη Ευρώπη, η Ολλανδία είχε την πιο πλούσια εμπορική πόλη, το Άμστερνταμ, και το πρώτο πλήρως λειτουργικό χρηματιστήριο. Η εφευρετικότητα των εμπόρων της, οδήγησε στη θεσμοθέτηση κεφαλαίου ασφάλισης και σύνταξης, καθώς και σε λιγότερο ευχάριστα φαινόμενα, όπως στο φαύλο οικονομικό κύκλο, την πρώτη παγκόσμια πληθωριστική φούσκα, τη μανία της τουλίπας μεταξύ 1636 και 1637, και στον πρώτο παγκόσμιο τυχοδιώκτη του χρηματιστηρίου, ο οποίος κατέβαζε τις τιμές των μετοχών πουλώντας για να τις αγοράσει ξανά με χαμηλότερη τιμή. Η Δημοκρατία κατέπεσε σε γενική παρακμή στα τέλη του 18ου αιώνα με τον έντονο οικονομικό ανταγωνισμό από την Αγγλία και συνεχείς εσωτερικές προστριβές ανάμεσα στις δύο κύριες πολιτικές ομάδες της χώρας, τους ρεπουμπλικάνους και τους βασιλικούς.

Το 17ο αιώνα συνεχίστηκαν οι διαμάχες με την Αγγλία για αποικίες και εμπορικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Οι Ολλανδοί είχαν ιδρύσει αποικίες φυτειών κατά μήκος των ακτών και των ποταμών της Γουιάνας στη νότια Αμερική, παράλληλα με τους Άγγλους. Μετά από συνεχόμενες διαμάχες, οι δύο χώρες κατέληξαν σε συμφωνία αποχώρησης των Άγγλων και παραχώρησης των εκτάσεών τους στους Ολλανδούς, με τη συνθήκη της Μπρέντα. Η συμφωνία προέβλεπε την ανταλλαγή των εκτάσεων με την αποικία των Ολλανδών στη βόρεια Αμερική, το Νέο Άμστερνταμ, ένα μικρό τότε εμπορικό σταθμό, ο οποίος μετεξελίχθηκε στη σημερινή Νέα Υόρκη.

Οι Επαρχίες

Οι επαρχίες ήταν οι εξής:

1. Το Δουκάτο του Χέλντερλαντ
2. Η Κομητεία της Ολλανδίας (στο μεγαλύτερο της μέρος είναι οι σημερινές ολλανδικές επαρχίες Βόρεια Ολλανδία και Νότια Ολλανδία)
3. Η Κομητεία της Ζηλανδίας
4. Το Επισκοπάτο της Ουτρέχτης
5. H Βαρωνία του Οφεράισσελ
6. H Βαρωνία της Φρισλάνδης
7. H Βαρωνία του Χρόνινχεν και Ομμελάντεν

Στην πραγματικότητα υπήρχε και μια όγδοη επαρχία, η Βαρωνία της Ντρέντε, αλλά αυτή η περιοχή ήταν τόσο φτωχή που εξαιρείτο της καταβολής φόρων και επακόλουθα της εκπροσώπησής της στην κεντρική κυβέρνηση. Μετά την ειρήνη της Βεστφαλίας, αρκετές συνοριακές περιοχές πέρασαν στην κατοχή των Ηνωμένων Επαρχιών και κυβερνώντο άμεσα από την κεντρική κυβέρνηση. Αυτές οι περιοχές ήταν το κρατίδιο της Βραβάντης (η σημερινή Βόρεια Βραβάντη), το κρατίδιο της Φλάνδρας (σημερινό Ζέους-Φλάντερεν), το κρατίδιο της Λιμβουργίας (γύρω από την πόλη Μάαστριχτ) και το κρατίδιο του Οππερχέλρε (γύρω από την πόλη Φένλο, μετά το 1715).