Ρύζι

Ρύζι
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae) Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta) Ομοταξία: Μονοκοτυλήδονα (Liliopsida) Τάξη: Κυπειρώδη (Cyperales) Οικογένεια: Ποοειδή (Poaceae) Γένος: Όρυζα (Oryza) L.
Είδη
Όρυζα η λειοτάτη (Oryza glaberrima) Όρυζα η ήμερη (Oryza sativa)

Το ρύζι είναι μονοκοτυλήδονο φυτό της οικογένειας των Ποοειδών (Poaceae) ή Αγρωστωδών (Gramineae), που απαντάται σε δύο είδη (Oryza sativa, Όρυζα η ήμερη και Oryza glaberrima, Όρυζα η λειοτάτη) με καταγωγή από την τροπική και υποτροπική Νότια Ασία και την Αφρική. Το ρύζι είναι ένα από τα βασικά διατροφικά είδη της ανθρωπότητας: τα δυο είδη του αποτελούν το ένα πέμπτο των συνολικά καταναλισκόμενων θερμίδων παγκοσμίως. (Ο όρος "άγριο ρύζι" μπορεί να αναφέρεται σε άγρια είδη Όρυζα (Oryza), αλλά κατά σύμβαση αναφέρεται σε είδη του συγγενούς είδους Zizania, τόσο άγρια όσο και καλλιεργούμενα). Το ρύζι συνήθως αναπτύσσεται σε ύψος 1-1,8 μέτρα, με μακριά λεία φύλλα 50-100 εκατοστά σε μήκος και 2-2,5 εκατοστά πλάτος. Τα μικρά του άνθη βγαίνουν σε κλαδιά 30-50 εκατοστών. Ο σπόρος είναι κοκκώδης (caryopsis) με μήκος 5-12 χιλιοστά και 2-3 χιλιοστά διατομή.

Είδη ρυζιού ως έτοιμο προϊόν

Το ρύζι ως προϊόν κυκλοφορεί σε πολλές μορφές ανάλογα με τον τόπο και τον τρόπο παραγωγής του. Ορισμένα είδη που τα συναντούμε κατά κόρο στην ελληνική αγορά είναι:

• Ρύζι Γλασσέ. Το χρώμα του είναι λευκό και το σχήμα του μεσόσπερμο, από τα παλαιότερα είδη, με ισχυρή παρουσία στην Ελληνική αγορά ενδείκνυται για σούπες και γλυκά όπως το ρυζόγαλο.
• Ρύζι Καρολίνα. Το χρώμα του είναι λευκό και το σχήμα του μεσόσπερμο. Είναι προτιμητέο για φαγητά φούρνου.
• Ρύζι Νυχάκι. Το χρώμα του είναι λευκό και το σχήμα του μακρύσπερμο, κυρίως για πιλάφι.
• Ρύζι Parboiled. Είναι προβρασμένο με υποκίτρινο χρώμα και το σχήμα του είναι μακρύσπερμο. Το χρώμα του οφείλεται στον εξωτερικό φλοιό του ρυζιού ο οποίος απομακρύνεται σε στάδιο της επεξεργασίας του. Ρύζι με ανοδική εμπορική πορεία, θεωρείται ιδανικό για πιλάφι και για κάθε συνταγή, λόγω του ότι παραμένει σπυρωτό.
• Ρύζι καστανό μερικώς αναποφλοίωτο. Στο ρύζι αυτό κατά την επεξεργασία δεν αφαιρείται ο φλοιός του με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και με μικρότερο γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με τα παραδοσιακά ρύζια. Συστήνεται σε δίαιτες υγιεινής διατροφής και απώλειας βάρους.
• Ρύζι Basmati. Το χρώμα του είναι λευκό και το σχήμα του μακρύσπερμο: Αρωματικό ρύζι που καλλιεργείται στις περιοχές των ποταμών που πηγάζουν από τα Ιμαλάια και βρίσκονται μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Το άρωμα του έχει σχέση με τα ιδιαίτερα συστατικά του υπεδάφους των περιοχών που καλλιεργείται. Ρύζι για κάθε χρήση, με ιδιαίτερη γεύση.
• Ρύζι Jasmine. Το χρώμα του είναι λευκό και το σχήμα του μακρύσπερμο: Αρωματικό ρύζι που καλλιεργείται στα υψίπεδα της Ταϋλάνδης. Το άρωμα του οφείλεται στα ιδιαίτερα συστατικά του υπεδάφους της περιοχής που καλλιεργείται. Ρύζι για κάθε χρήση με ιδιαίτερη γεύση.
• Ρύζια Arborio & Carnaroli με σχήμα μεσόσπερμο αλλά μεγάλο και πλατύ κόκκο. Συνήθως Ιταλικής προέλευσης, καλλιεργούνται στις παραποτάμιες περιοχές του ποταμού Πάδου της Βορείου Ιταλίας. Χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ρυζότου.
• Ρύζι Άγριο: Είναι ένα υδρόφιλο φυτό που καλλιεργείται στη Βόρειο Αμερική που το όνομα του είναι Indian Rice (Zizania palustis L.) συγκενές με το ασιατικό ρύζι. Πλούσιο σε φυτικές ίνες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Διατροφικές πληροφορίες

Παραγωγή ρυζιού ανά χώρα το 2009 (σε εκατομμύρια μετρικούς τόνους)
Κίνα	197
Ινδία	131
Ινδονησία	64
Μπανγκλαντές	45
Βιετνάμ	39
Ταϊλάνδη	31
Μιανμάρ	31
Φιλιππίνες	16
Βραζιλία	13
Ιαπωνία	11
Πακιστάν	10
ΗΠΑ	10
Source: Food and Agriculture Organization

Το λευκό μακρύκοκκο ρύζι περιέχει ανά 100 γραμμάρια τα κάτωθι συστατικά:

• Νερό = 11.61 γρ.
• Ενέργεια = 365 θερμίδες ή 1527 kJ
• Πρωτεΐνες =7.13 γρ.
• Λίπος = 0.66 γρ
• Υδατάνθρακες = 80 γρ.
  • Σάκχαρα = 0,12 γρ.
  • Διαιτητικές Ίνες = 1,3 γρ.
• Σίδηρος 0,80 mg (6%)
• Μαγνήσιο = 1.088 mg (7%)
• Ασβέστιο=28 (3%)
• Φώσφορος =115 mg (16%)
• Κάλιο =115 mg (2%)
• Ψευδάργυρος = 1,09 mg (11%)
• Θειαμίνη (Βιταμίνη Β1) = 0.0701 mg (6%)
• Ριβοφλαβίνη (Βιταμίνη Β2) = 0.0149 mg (1%)
• Νιασίνη (Βιταμίνη Β3) = 1.62 mg (11%)
• Παντοθενικό οξύ (Βιταμίνη Β5) = 1.014 mg (20%)
• Βιταμίνη Β6 = 0.164 mg (13%)
• Μαγγάνιο 1.088 mg (52%)
  • Τα ποσοστά εντός παρενθέσεως είναι η συνιστώμενη ημερήσια δόση.
  • Πηγή USDA