Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική

Αρχοντικό του Πηλίου κατά το 17ο αιώνα

Η Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική είναι ξεχωριστή και αναγνωρίζεται κυρίως στα παραδοσιακά σπίτια και στις εκκλησίες του Πηλίου. Αυτή η αρχιτεκτονική εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα στα έργα υποδομής όπως στις βρύσες και στα γεφύρια. Η Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική διατηρείται εδώ και πολλά χρόνια,την οποία διακρίνουμε στα παλιά αρχοντικά που συναντάμε σε καθένα από τα χωριά του Πηλίου. Σχεδόν σε όλα τα αρχοντικά του Πηλίου ο τρόπος κτίσης τους έχει εντυπωσιακά και ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Αυτά είναι χτισμένα από πλάκες και πέτρα τα οποία αποτελούν τα υπέροχα αυτά οικήματα. Αξίζει να σημειώσουμε πως τα υλικά αυτά που συμβάλλουν στην κτίση των αρχοντικών έχουν παρθεί από τα αρχεία του Πηλίου.

Ιστορικά στοιχεία

Τα αρχοντικά του Πηλίου διακρίνονται σε διαφορετικούς τύπους αρχιτεκτονικής. Ένας μεγάλος αριθμός αρχοντικών ανήκει στον βορειοελλαδίτικο τύπο ο οποίος ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε κατά τη διαφυγή προσφυγικών ομάδων στο Πήλιο,την εποχή της Τουρκοκρατίας. Οι πρόσφυγες αυτοί που κατάγονταν από την Ήπειρο ήταν εξειδικευμένοι στην καλλιέργεια της πέτρας και χάρη σε αυτό το γεγονός,τα αρχοντικά απόκτησαν βορειοελλαδίτικο τύπο. Ένα μικρότερο ποσοστό αρχοντικών εντάσσεται στον νεοκλασικό τύπο που προήλθε από τους ιθαγενείς της Αιγύπτου. Οι τοίχοι των σπιτιών είναι αρκετά μεγάλη σε πάχος (20-25cm) με αποτέλεσμα τα σπίτια το καλοκαίρι τα σπίτια είναι δροσερά και το χειμώνα ζεστά.

Λεπτομερειακά στοιχεία

Η Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική διακρίνεται σε τρεις μεγάλες εποχές και ενότητες.

1η ενότητα

Όσον αφορά την αρχιτεκτονική στην πρώτη ενότητα αναφέρεται η περίοδος της δημιουργικής προεργασίας. Τα συγκεκριμένα κτήρια είναι έργα τα οποία έχουν κτιστεί στα μέσα του 18 αιώνα. Αρκετά από τα αρχοντικά εντάσσονται στην πρώιμη "Πηλιορείτικη Αρχιτεκτονική" κατά την οποία είναι: ο πέτρινος κορμός τους ο οποίος καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στο χώρο αυτό,διάτρητο από πολεμότρυπες με μικρά και συμμετρικά τοποθετημένα παράθυρα καθώς και με μια μεγάλη και ψηλή είσοδο. Κατά την αρχιτεκτονική αυτή παρατηρούνται τρεις όροφοι όπου τη βάση τη συναντάμε πάντοτε χτισμένη από πέτρα,ενώ στα πατώματα παρατηρούμε την ανάμειξη της πέτρας και του ξύλου. Όσον αφορά τον τελευταίο όροφο υπάρχουν ξύλινοι πρόβολοι οι οποίοι στήριζαν εξώστες ανοιχτούς ή κλειστούς που λέγονται "εξώστεγα". Αυτό αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής των πηλιορείτικων αρχιτεκτονικών κατοικιών,με την πληθώρα και την εναλλαγή ανοιχτών και κλειστών χώρων από διάσπαρτες σειρές παραθύρων.

2η ενότητα

Η δεύτερη ενότητα σχετίζεται με την παραδοσιακή τεχνική οικοδόμηση και κυρίως με τον όγκο στα χρόνια 1750-1850. Το αστικό αρχοντικό εγκαινιάζεται με στόχο να εκτελέσει και να εφαρμόσει τις ανάγκες οχύρωσης. Ακολουθώντας τα στοιχεία της μεγάλης πέτρινης βάσης εξελίχθηκαν οι κοινόχρηστοι ημιυπαίθριοι χώροι προσπέλασης συνάψεων: το μεγάλο τριμερές δοξάτο το οποίο είναι κλεισμένο με τσαμπά και πλούσιο σε διαδοχικά παράθυρα. Η ακόμα σπουδαιότερη εξέλιξη της κάτοψης των χώρων υποδοχής με μουσαφίροντα σε συγκεκριμένη θέση,σε ορθή γωνιακή πτέρυγα. Η βάση είναι αποκλειστικά χτισμένη με πέτρα σχηματίζοντας ορθή και κάθετη γωνία (Γ). Επίσης ,στα οικήματα υπάρχει το ισόγειο,γνωστό ως <<κατώι>> Μια χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα των πηλιορείτικων σπιτιών του τελευταίου ορόφου είναι οι πολύχρωμοι φεγγίτες οι οποίοι διακοσμούνται πάνω από τα παράθυρα.

3η ενότητα

Η τρίτη αρχιτεκτονική ενότητα είναι δημιουργία της πρόωρης άνθησης των απόδημων Πηλιορειτών. Εμπλουτισμένη με «ακαδημαϊκά στοιχεία», παρουσιάζοντας την καινοτομία και το σύγχρονο τρόπο ζωής. Έχει σχέση με την «Ύστερη Πηλιορείτικη Αρχιτεκτονική» που παρατηρείται το 1860-1890. Όλα τα στοιχεία αυτής της αρχιτεκτονικής αποτελούν αυτή τη διαχρονική αλλαγή. Πλέον τώρα η κεντρική είσοδος συνδέεται απευθείας με την μακρόστενη σάλα καθώς δεξιά και αριστερά προβάλλονται αρμονικά δωμάτια παρόμοιας τοποθέτησης.

Πηγές

• www.peliorama.gr - Τα πάντα για το Πήλιο