Λιοντάρι των σπηλαίων

Λιοντάρι των σπηλαίων Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Ύστερο Πλειστόκαινο
Απολιθωμένο κρανίο λιονταριού των σπηλαίων
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα(Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά(Chordata) Ομοταξία: Θηλαστικά(Mamalia) Τάξη: Σαρκοφάγα(Carnivora) Οικογένεια: Αιλουρίδες(Felidae) Γένος: Πάνθηρ(Panthera) Είδος: Panthera leo Υποείδος: †Panthera leo spelaea
Τριώνυμο
†Panthera leo spelaea

Το λιοντάρι των σπηλαίων (Panthera leo spelaea),γνωστό επίσης ως ευρωπαϊκό ή ευρασιατικό λιοντάρι των σπηλαίων είναι ένα εξαφανισμένο υποείδος λιονταριού,γνωστό από απολιθώματα και από προϊστορική τέχνη.

Φυσικά χαρακτηριστικά

Πλήρης σκελετός λιονταριού των σπηλαίων

Το υποείδος αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα λιοντάρια.Ένας σκελετός ενήλικου αρσενικού που βρέθηκε το 1985 στο Siegsdrof της Γερμανίας είχε ύψος μέχρι τον ώμο 1,2 μέτρα,και μήκος ως το κεφάλι χωρίς την ουρά 2,1 μέτρα.Αυτό το μέγεθος αντιστοιχεί σε ένα πολύ μεγάλο σημερινό λιοντάρι.Το μέγεθος αυτού του δείγματος έχει ξεπεραστεί από άλλα δείγματα,αλλά και από άλλα υποείδη.Πάντως το υποείδος αυτό πρέπει να ήτανε 8-10% μεγαλύτερο από τα σημερινά λιοντάρια,αλλά μικρότερα από το προηγούμενο υποείδος Panthera leo fossilis και από το τεράστιο αμερικανικό λιοντάρι (Panthera leo atrox).Το λιοντάρι των σπηλαίων είναι γνωστό από ζωγραφιές της Παλαιολιθικής εποχής,γλυπτά από ελεφαντόδοντο και πήλινα φιγουρίνια.Αυτές οι αναπαραστάσεις αποδεικνύουν ότι τα λιοντάρια αυτά είχανε στργγυλεμένα,προεξέχοντα αυτιά,φουντωτές ουρές,πιθανόν αδρό ριγωτό τρίχωμα,και κάποια αρσενικά είχανε μικρές τούφες χαίτης γύρω από το λαιμό.

Περιβάλλον

Το λιοντάρι των σπηλαίων έλαβε την ονομασία του εξαιτίας των καταλοίπων του που βρέθηκαν σε σπηλιές,αλλά είναι αμφιλεγόμενο αν πράγματι ζούσε εκεί.Άντεχε σε πολλά είδη περιβάλλοντος,αλλά προτιμούσε περισσότερο τα κωνοφόρα δάση και τα λειβάδια,όπου υπήρχαν μετρίου μεγέθους χορτοφάγα.Απολιθωμένα αποτυπώματα λιονταριών που βρέθηκαν μαζί με ταράνδων φανερώνουν ότι τα λιοντάρια αυτά ζούσαν και σε υποπολικές ζώνες.Η παρουσία ολόκληρων σκελετών σε φωλιές από αρκούδες των σπηλαίων αποδεικνύει ότι τα λιοντάρια των σπηλαίων τρέφονταν περιστασιακά και με τέτοιες αρκούδες που είχαν πέσει σε χειμερία νάρκη,άμα όμως οι αρκούδες ξύπναγαν,γινόταν άγρια μάχη,που δεν κατέληγε πάνατα με νίκη των λιονταριών.Αυτά τα δραστήρια σαρκοφάγα συνήθως τρέφονταν με χορτοφάγα ζώα,όπως άλογα,ελάφια,βίσωνες,ακόμα και με μαμαούθ,μόνο όμως με άρρωστα,νεαρά ή γέρικα άτομα.Μερικές σπηλαιογραφίες δείχνουν αρκετά από αυτά να κυνηγούν με στρατηγική παρόμοια με αυτή που έχουν οι σημερινές λιονταρίνες.Τα τελευταία λιοντάρια των σπηλαίων είχαν επικεντρωθεί σε νεαρές αρκούδες των σπηλαίων και σε ταράνδους,μέχρι την τοπική εξαφάνιση των δύο τελευταίων.Τα μικρά θηράματα θανατώνονταν με ένα χτύπημα του ποδιού,και αν αυτό δεν επέφερε ακαριαία το θάνατο,τότε δούλευαν τα δοντια στο σβέρκο ή στο στήθος.Ένα λιοντάρι των σπηλαίων συνήθως ήταν πιο αργό από το θύμα του,αλλά μπορούσε εύκολα να πηδήξει στη ράχη του,ανατρέποντας την ισορροπία του και βυθίζοντάς του τα δόντια του στο λαιμό.Ήταν ο πιο κοινός θηρευτής στην ευρωπαϊκή ζώνη ύστερα από την ύαινα των σπηλαίων.Η εξαφάνισή του έχει σχέση με την Τέταρτη Μεγάλη εξαφάνιση,που έδιωξε τα θηράματα από τις περιοχές όπου ζούσε.Σπηλαιογραφίες και κατάλοιπα από προϊστορικούς οικισμούς δείχνουν ότι τα λιοντάρια κυνηγούνταν από τους ανθρώπους,αλλά και οι άνθρωποι βρίσκονταν στο διαιτολόγιο των λιονταριών.

Κατάταξη

Τρία λιοντάρια τρώνε τάρανδο,ζωγραφιά του Mauricio Antón

Εικονογράφηση από τον Henrich Harder

Το λιοντάρι των σπηλαίων νομίζεται μερικές φορές ότι είναι ξεχωριστό είδος με το όνομα Panthera spelaea,με τουλάχιστον ένα επιχείρημα,βασισμένο στο σχήμα των κρανίων.Άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι το ζώο αυτό είναι πιο συγγενικό με την τίγρη με το όνομα Panthera tigris spelaea.Παρ'όλα αυτά,πρόσφατες γενετικές αναλύσεις αποδεικνύουν ότι το λιοντάρι των σπηλαίων είναι πιο κοντά με τα σύγχρονα λιοντάρια,και σχηματίζουν έναν ενιαίο πληθυσμό με το βερίγγειο λιοντάρι των σπηλάιων,το οποίο κάποιες φορές λέγεται ότι σχηματίζει ένα ξεχωριστό υποείδος.Άρα,το λιοντάρι των σπηλαίων απλωνόταν από την Ευρώπη ως την Αλάσκα μέσω της γέφυρας του Βερίγγειου Πορθμού ως το Ύστερο Πλειστόκαινο.Ακόμα όμως δεν είναι σαφές το αν πρέπει να θεωρείται ξεχωριστό είδος.

Ιστορία και κατανομή

Το Panthera leo spelaea προήλθε από το Panthera leo fossilis το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη πριν 700.000 χρόνια.Ραδιομετρήσεις αοδεικνύουν ότι λιοντάρια των σπηλαίων ζούσαν από 370.000 ως 10.000 χρόνια πριν,παρ'όλο που εικάζεται ότι μερικά απομονωμένα άτομα επιβίωσαν στα Βαλκάνια μέχρι και 2.000 χρόνια πριν.Τα λιοντάρια των σπηλαίων ήταν διάσπαρτα σε Ευρώπη,Ασία,στη βορειοδυτική Βόρεια Αμερική,από τη Μεγάλη Βρετανία,Γερμανία και Ισπανία,σε όλο το δρόμο πορς την περιοχή Γιούκον,και από τη Σιβηρία μέχρι το Τουρκεστάν.

Δείτε επίσης

• Panthera leo fossilis
• Λιοντάρι
• Αμερικανικό λιοντάρι