Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Athanasikas (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Athanasikas (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 5: Γραμμή 5:
Η '''φυλοσύνδετη [[κληρονομικότητα]]''' (ή αλλιώς '''Χ-συνδεδεμένη κληρονομικότητα''') αναφέρεται σε γνωρίσματα που κληρονομούνται μόνο από τον ένα [[γονέας|γονέα]] και συγκεκριμένα στα [[θηλαστικά]] από την μητέρα. Τα [[γονίδιο|γονίδια]] που ελέγχουν τα συγκεκριμένα γνωρίσματα λέγονται ''φυλοσύνδετα'' και βρίσκονται στο φυλετικό [[χρωμόσωμα]] '''"Χ"'''.
Η '''φυλοσύνδετη [[κληρονομικότητα]]''' (ή αλλιώς '''Χ-συνδεδεμένη κληρονομικότητα''') αναφέρεται σε γνωρίσματα που κληρονομούνται μόνο από τον ένα [[γονέας|γονέα]] και συγκεκριμένα στα [[θηλαστικά]] από την μητέρα. Τα [[γονίδιο|γονίδια]] που ελέγχουν τα συγκεκριμένα γνωρίσματα λέγονται ''φυλοσύνδετα'' και βρίσκονται στο φυλετικό [[χρωμόσωμα]] '''"Χ"'''.


Η αιτία της φυλοσύνδετης κληρονομικότητας είναι ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη ομόλογη περιοχή του '''"Χ"''' χρωμοσώματος στο '''"Υ"''' χρωμόσωμα (Το Υ χρωμόσωμα είναι μικρότερο), δηλαδή τα γονίδια αυτά δεν βρίσκονται σε ζεύγη σε έναν οργανισμό (όπως όλα τα υπόλοιπα γονίδια που ονομάζονται ''αυτοσωμικά'') αλλά απαντούν μόνα τους. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι το '''"Χ"''' χρωμόσωμα να καθορίζει αποκλειστικά την κληρονομικότητα αυτών των επιπλέον γονιδίων που περιέχει. Έτσι σε ένα αρσενικό άτομο θα εμφανιστεί ο φαινότυπος που ελέγχεται από υπολειπόμενο γονίδιο άν αυτό υπάρχει στο μοναδικό χρωμόσωμα '''"Χ"''' που κληρονόμησε από τη μητέρα του. Ενώ στα θηλυκά άτομα για να εμφανιστεί ο ίδιος φαινότυπος, είναι απαραίτητο να υπάρχει και στο χρομόσωμα '''"Χ"''' που κληρονόμησε από τον πατέρα, το ίδιο αλληλόμορφο γονίδιο.
Η αιτία της φυλοσύνδετης κληρονομικότητας είναι ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη ομόλογη περιοχή του '''"Χ"''' χρωμοσώματος στο χρωμόσωμα '''"Υ"''' (το Υ χρωμόσωμα είναι μικρότερο), δηλαδή τα γονίδια αυτά στο αρσενικό άτομο δεν βρίσκονται σε ζεύγη (όπως όλα τα υπόλοιπα γονίδια που ονομάζονται ''αυτοσωμικά'') αλλά απαντούν μόνα τους. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι η έκφραση αυτών των επιπλέον γονιδίων που περιέχονται στο '''"Χ"''' χρωμόσωμα, στα αρσενικά άτομα πραγματοποιείται αυτόνομα. Έτσι σε ένα αρσενικό άτομο θα εμφανιστεί ο φαινότυπος που ελέγχεται από υπολειπόμενο γονίδιο αν αυτό υπάρχει στο μοναδικό χρωμόσωμα '''"Χ"''' που κληρονόμησε από τη μητέρα του. Ενώ στα θηλυκά άτομα για να εμφανιστεί ο ίδιος φαινότυπος, είναι απαραίτητο να υπάρχει το ίδιο αλληλόμορφο γονίδιο και στο χρωμόσωμα '''"Χ"''' που κληρονόμησε από τον πατέρα, .


Υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση, όπου κάποια γονίδια του '''"Υ"''' χρωμοσώματος δεν υπάρχουν στο '''"Χ"'''. Αυτά λέγονται ''ολανδρικά'' γονίδια και κληρονομούνται μόνο από τον πατέρα. Για τα γονίδια που κληρονομούνται αποκλειστικά απο τον ένα γονέα (τα ''φυλοσύνδετα'' ή τα ''ολανδρικά'') λέμε οτι βρίσκονται σε ημιζυγωτία, ενώ τα γονίδια που κληρονομούνται και από τους δύο γονείς (τα ''αυτοσωμικά'') λέμε ότι βρίσκονται σε ομοζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους τον ίδιο [[αλληλόμορφα γονίδια|αλληλόμορφο]]) και σε ετεροζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους διαφορετικό [[αλληλόμορφα γονίδια|αλληλόμορφο]]). Γνώστες περιπτώσεις φυλοσύνδετων γνωρισμάτων στον άνθρωπο είναι η [[αχρωματοψία]], η [[αιμοφιλία]] και άλλα.
Υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση, όπου κάποια γονίδια του '''"Υ"''' χρωμοσώματος δεν υπάρχουν στο '''"Χ"'''. Αυτά λέγονται ''ολανδρικά'' γονίδια και κληρονομούνται μόνο από τον πατέρα. Για τα γονίδια που κληρονομούνται αποκλειστικά απο τον ένα γονέα (τα ''φυλοσύνδετα'' ή τα ''ολανδρικά'') λέμε οτι βρίσκονται σε ημιζυγωτία, ενώ τα γονίδια που κληρονομούνται και από τους δύο γονείς (τα ''αυτοσωμικά'') λέμε ότι βρίσκονται σε ομοζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους το ίδιο [[αλληλόμορφα γονίδια|αλληλόμορφο]]) και σε ετεροζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους διαφορετικό [[αλληλόμορφα γονίδια|αλληλόμορφο]]). Γνωστές περιπτώσεις φυλοσύνδετων γνωρισμάτων στον άνθρωπο είναι η [[αχρωματοψία]], η [[αιμοφιλία]] και άλλα.


{{γενετική-επέκταση}}
{{γενετική-επέκταση}}

Έκδοση από την 19:04, 3 Μαρτίου 2012



Κληρονομικότητα ενός φυλοσύνδετου γνωρίσματος από ετερόζυγη μητέρα

Η φυλοσύνδετη κληρονομικότητα (ή αλλιώς Χ-συνδεδεμένη κληρονομικότητα) αναφέρεται σε γνωρίσματα που κληρονομούνται μόνο από τον ένα γονέα και συγκεκριμένα στα θηλαστικά από την μητέρα. Τα γονίδια που ελέγχουν τα συγκεκριμένα γνωρίσματα λέγονται φυλοσύνδετα και βρίσκονται στο φυλετικό χρωμόσωμα "Χ".

Η αιτία της φυλοσύνδετης κληρονομικότητας είναι ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη ομόλογη περιοχή του "Χ" χρωμοσώματος στο χρωμόσωμα "Υ" (το Υ χρωμόσωμα είναι μικρότερο), δηλαδή τα γονίδια αυτά στο αρσενικό άτομο δεν βρίσκονται σε ζεύγη (όπως όλα τα υπόλοιπα γονίδια που ονομάζονται αυτοσωμικά) αλλά απαντούν μόνα τους. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι η έκφραση αυτών των επιπλέον γονιδίων που περιέχονται στο "Χ" χρωμόσωμα, στα αρσενικά άτομα πραγματοποιείται αυτόνομα. Έτσι σε ένα αρσενικό άτομο θα εμφανιστεί ο φαινότυπος που ελέγχεται από υπολειπόμενο γονίδιο αν αυτό υπάρχει στο μοναδικό χρωμόσωμα "Χ" που κληρονόμησε από τη μητέρα του. Ενώ στα θηλυκά άτομα για να εμφανιστεί ο ίδιος φαινότυπος, είναι απαραίτητο να υπάρχει το ίδιο αλληλόμορφο γονίδιο και στο χρωμόσωμα "Χ" που κληρονόμησε από τον πατέρα, .

Υπάρχει και η αντίθετη περίπτωση, όπου κάποια γονίδια του "Υ" χρωμοσώματος δεν υπάρχουν στο "Χ". Αυτά λέγονται ολανδρικά γονίδια και κληρονομούνται μόνο από τον πατέρα. Για τα γονίδια που κληρονομούνται αποκλειστικά απο τον ένα γονέα (τα φυλοσύνδετα ή τα ολανδρικά) λέμε οτι βρίσκονται σε ημιζυγωτία, ενώ τα γονίδια που κληρονομούνται και από τους δύο γονείς (τα αυτοσωμικά) λέμε ότι βρίσκονται σε ομοζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους το ίδιο αλληλόμορφο) και σε ετεροζυγωτία (αν έχουν μεταξύ τους διαφορετικό αλληλόμορφο). Γνωστές περιπτώσεις φυλοσύνδετων γνωρισμάτων στον άνθρωπο είναι η αχρωματοψία, η αιμοφιλία και άλλα.