Το Χόμπιτ

Το Χόμπιτ

Εξώφυλλο της πρώτης έκδoσης του 1937
Συγγραφέας	Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν
Μεταφραστής	Α.Γαβριηλίδης-Χ.Δεληγιάννης
Εικονογράφος	Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν
Τίτλος	The Hobbit There and Back Again
Υπότιτλος	or There and Back Again
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	21  Σεπτεμβρίου 1937 1937
Μορφή	Φαντασία
Θέμα	Tolkien's legendarium
Χαρακτήρες	Μπίλμπο Μπάγκινς, Θόριν Δρυάσπις, Γκάνταλφ, Smaug, Elrond, Γκόλουμ, Beorn και Bard the Bowman
Τόπος	Μέση Γη
LC Class	OL262758W
LΤ ID	14184045
Πρώτη έκδοση	George Allen & Unwin Limited Allen & Unwin
Επόμενο	Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών και Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού
Αριθμός Σελίδων	310
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Το Χόμπιτ ή Εκεί και Πάλι Πίσω είναι ένα φανταστικό μυθιστόρημα για παιδιά γραμμένο από τον Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν σαν παραμύθι. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στις 21 Σεπτεμβρίου 1937 και έχαιρε μεγάλης επιδοκιμασίας. Ενώ μπορεί και να σταθεί ως αυτόνομο μυθιστόρημα, συχνά προωθείται ως το προοίμιο του αριστουργήματος του Τόλκιν Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών.

Περίληψη

Το Χόμπιτ ή Εκεί και Πάλι Πίσω τοποθετείται χρονικά "μεταξύ της εποχής των Μαγικών Πλασμάτων (faerie) και της Κυριαρχίας των Ανθρώπων", και περιγράφει την περιπέτεια του "σπιτόγατου" Μπίλμπο Μπάγκινς (το "Χόμπιτ" του τίτλου), όταν αφήνει το χαρούμενο αγροτικό χωριό του, το Σάιρ, για να κινηθεί σε σκοτεινότερες περιοχές και να αναμειχθεί σε βαθύτερες υποθέσεις και ιστορίες της Μέσης Γης , παρέα με δεκατρείς Νάνους και το μάγο Γκάνταλφ, και να έρθει αντιμέτωπος με διάφορους κατοίκους και πλάσματα της Μέσης Γης, ώσπου να φτάσει να διεκδικήσει μερίδιο από τον κρυμμένο θησαυρό του Δράκου Σμάουγκ (Smaug). Αποδεχόμενος την, κατά το ήμισυ, καταγωγή του από το γένος των Τουκ (ένα παρακλάδι του οικογενειακού του δέντρου μάλλον ρομαντικό, ονειροπόλο και περιπετειώδες) και με την εξυπνάδα και τη λογική του, μέσα από την περιπέτεια ο Μπίλμπο ωριμάζει, γίνεται ικανότερος και σοφότερος.

Οι χαρακτήρες του Χόμπιτ

• Μπίλμπο Μπάγκινς, ο πρωταγωνιστής του ομώνυμου βιβλίου, ένα αξιοσέβαστο, ήρεμο, μεσήλικο χόμπιτ. Ενώνεται με τους υπόλοιπους στην περιπέτεια ως ένας διστακτικός διαρρήκτης.
• Γκάνταλφ, ένας περιοδεύων μάγος (Istar), που προτείνει στο Μπίλμπο να συνοδέψει τους δεκατρείς νάνους και που εμφανίζεται ξανά σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας.
• Θόριν Δρύασπις (Thorin Oakenshield), στομφώδης μορφή της παρέας και κληρονόμος του βασιλείου των Nάνων κάτω από το Μοναχικό Βουνό.
• Σμάουγκ (Smaug, στην ελληνική μετάφραση αναφέρεται και ως Νοσφιστής), ο δράκος που χρόνια πριν είχε λεηλατήσει το βασίλειο των Nάνων, όταν κυβερνούσε ο παππούς του Θόριν.

Η πλοκή περιλαμβάνει και άλλους χαρακτήρες διαφορετικής σημασίας, όπως είναι οι υπόλοιποι δώδεκα νάνοι της παρέας, τα Ξωτικά, οι Άνθρωποι, τα Τρολ, τα Ορκ, οι γιγάντιες αράχνες, οι Αετοί, τα Βάργκς (άγριοι λύκοι), ο σοφός μισο-ξωτικός Έλροντ, το Γκόλουμ, ένα μυστηριώδες πλάσμα που μένει σε μια υπόγεια λίμνη, τον Μπέορν (Beorn, στην ελληνική μετάφραση αναφέρεται και ως Άρκος) τον άνθρωπο που μπορεί να μεταμορφώνεται σε αρκούδα, και το Βάρδο τον Τοξότη, μια ηρωική μορφή της Έσγκαροθ, της Λιμνούπολης.

Σύνοψη

Στο πρώτο κεφάλαιο, ο Γκάνταλφ παγιδεύει τον Μπίλμπο, ώστε να οργανώσει μια συγκέντρωση για δεκατρείς νάνους, που φιλοδοξούν να σώσουν το Μοναχικό Βουνό και το θησαυρό του από τον Δράκο Σμάουγκ. Ο Γκάνταλφ προτείνει να δράσουν πονηρά και κρυφά, αποκαλύπτοντας ένα παλιό χάρτη που δείχνει μια μυστική πόρτα και εισηγείται να πάρουν μαζί τους τον Μπίλμπο ως "διαρρήκτη". Οι Νάνοι και ο Μπίλμπο, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του, συμφωνούν με την ιδέα του Γκάνταλφ.

Πολύ σύντομα, ο Γκάνταλφ τους σώζει από τρολς και έτσι καταφέρουν να διασχίζουν το Ρίβεντελ (Σχιστό Λαγκάδι). Αφού κρύβονται για να γλιτώσουν από τις γιγάντιες αράχνες, η παρέα μπαίνει στα Βουνά της Καταχνιάς όπου και αιχμαλωτίζεται από γκόμπλινς. Αν και ο Γκάνταλφ τους βοηθά να δραπετεύσουν, ο Μπίλμπο χάνεται από τους υπόλοιπους. Μόνος του μέσα στο σκοτάδι, ο Μπίλμπο βρίσκει ένα δαχτυλίδι και βάζοντας στοίχημα τη ζωή του, παίζει ένα παιχνίδι γρίφων με ένα μυστηριώδες πλάσμα, το Γκόλουμ. Ο Μπίλμπο κερδίζει την τελευταία στιγμή με τη βοήθεια του δαχτυλιδιού αυτού, που κάνει αόρατο όποιον το φοράει, σώζεται για την ώρα και ξανασμίγει με την υπόλοιπη παρέα. Μετά από αυτό το περιστατικό, η υπόληψη του Μπίλμπο βελτιώνεται στην ομήγυρη των Νάνων. Διασχίζουν το δάσος του Μίρκγουντ, όπου ο Μπίλμπο σώζει τους νάνους από κάτι γιγάντιες αράχνες. Στη συνέχεια, τους σώζει από τα Ξωτικά που τους είχαν φυλακίσει. Μέχρι αυτή τη στιγμή, η ομάδα βασίζεται στον Μπίλμπο, κατά την απουσία του Γκάνταλφ, και αυτός με τη σειρά του βασίζεται στο μαγικό δαχτυλίδι.

Φτάνοντας στη Λιμνούπολη, την Έσγκαροθ, ο κόσμος τους καλωσορίζει, ελπίζοντας ότι οι νάνοι θα εκπληρώσουν τις προφητείες για το θάνατο του Σμάουγκ. Οι νάνοι, καταφέρνουν να μπουν στο βουνό από τη μυστική πόρτα, ενώ ο Μπίλμπο που εξερευνά το λημέρι του δράκου μαθαίνει για το τρωτό σημείο του. Ο δράκος συνειδητοποιεί ότι οι κάτοικοι της Λιμνούπολης ήταν αυτοί που βοήθησαν τους εισβολείς και έτσι ξεκινάει εξαγριωμένος για να καταστρέψει την πόλη τους. Μια ευγενής φτερωτή τσίχλα κρυφακούει τον Μπίλμπο που μιλά για το τρωτό σημείο του Σμάουγκ και το μεταφέρει στον Βάρδο τον Τοξότη, ο οποίος και συντρίβει το Δράκο.

Οι νάνοι ανακτούν την κυριότητα του βουνού και του θησαυρού. Ο Μπίλμπο βρίσκει το εξαιρετικό διαμάντι του Άρκενστοουν και το κρύβει. Στο μεταξύ, οι άνθρωποι της Λιμνούπολης και τα Ξωτικά καταφθάνουν ζητώντας αποζημίωση και πληρωμή για τη βοήθεια που είχαν προσφέρει, καθώς επίσης και μερίδιο από το θησαυρό. Ο Θόριν αρνείται και συγκαλεί την οικογένειά του από το Βορρά για να τον υποστηρίξει. Ο Μπίλμπο δίνει το Άρκενστοουν ως αντάλλαγμα για να αποτρέψει τον επικείμενο πόλεμο, αλλά οι νάνοι είναι αδιάλλακτοι. Ο Θόριν, εκτός εαυτού, εξορίζει τον Μπίλμπο. Ο πόλεμος φαντάζει αναπόφευκτος.

Άξαφνα εμφανίζεται ο Γκάνταλφ που τους ενημερώνει ότι πλησιάζει ένας στρατός από γκόμπλινς και Βαργκς. Νάνοι, άνθρωποι και ξωτικά ξεχνούν προς στιγμή τις διαφορές τους, ενώνονται και ακολουθεί μια τρομακτική μάχη. Πάνω στην ώρα καταφθάνουν ο Μπέορν και οι αετοί και έτσι κερδίστηκε η Μάχη των Πέντε Στρατών. Ο Θόριν πεθαίνει στη μάχη, αφού όμως πρώτα αναγνωρίσει τη σοφία και την ανιδιοτέλεια που έδειξε ο Μπίλμπο. Ο θησαυρός διανέμεται δίκαια, αλλά ο Μπίλμπο αρνείται το μεγαλύτερο μέρος του μεριδίου του από τα πλούτη, καθώς δεν το έχει ανάγκη αλλά και επειδή δεν έχει τρόπο για να τα μεταφέρει πίσω στο σπίτι του. Εντούτοις παίρνει αρκετά ώστε να γίνει ένα πλούσιο χόμπιτ και να ζήσει ευτυχισμένα έκτοτε.

Αρχική σκέψη και δημιουργία

Γράφοντας το βιβλίο

To 1955, σε μια επιστολή του προς τον W. H. Auden, ο Τόλκιν αναφέρει ότι προς το τέλος της δεκαετίας του '20, όταν ήταν καθηγητής Άγγλοσαξονικών στο κολέγιο του Πέμπροουκ στην Οξφόρδη, ξεκίνησε να γράφει Το Χόμπιτ ενώ βαθμολογούσε διαγωνίσματα. Βρήκε ένα κενό κομμάτι χαρτί και εμπνευσμένος ξαφνικά, έγραψε την περίφημη φράση "Σε μια τρύπα στο έδαφος, ζούσε ένα χόμπιτ". Δεν έγραψε τίποτα περισσότερο εκείνη τη στιγμή, αν και στα επόμενα χρόνια δημιούργησε το χάρτη του Θρορ, περιγράφοντας τη γεωγραφία της ιστορίας. Δημοσιεύθηκε τελικά στις αρχές της δεκαετίας του '30, αφού μια οικογενειακή φίλη, η Ελέιν Γκρίφιθς, διάβασε την ιστορία.

Όταν αυτή αργότερα εργαζόταν στον εκδοτικό οίκο George Allen & Unwin, αποκάλυψε την ύπαρξη της ιστορίας σε ένα μέλος του προσωπικού, τη Σούζαν Ντάγκναλ, η οποία, με τη σειρά της, ζήτησε από τον Τόλκιν να διαβάσει το ημιτελές ακόμα χειρόγραφο. Αυτός δέχτηκε και της το έδωσε και εκείνη εντυπωσιασμένη του πρότεινε να το ολοκληρώσει. Το περιστατικό έγινε στα τέλη του 1936 και η Susan Dagnall παρουσίασε το βιβλίο στον εκδότη Stanley Unwin, ο οποίος ζήτησε από το 10χρονο γιο του, Ράινερ, να γράψει μια κριτική. Ο Ράινερ έγραψε μια τόσο ενθουσιώδη κριτική για το βιβλίο, ώστε τελικά αποφασίστηκε η δημοσίευση του Χόμπιτ από τους Allen & Unwin.

Εκδόσεις

Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του Χόμπιτ, σχεδιασμένο από τον ίδιο τον Τόλκιν.

Ο εκδοτικός οίκος George Allen & Unwin, Ltd. του Λονδίνου, κυκλοφόρησε την πρώτη έκδοση του Χόμπιτ στις 21 Σεπτεμβρίου 1937. Ήταν εικονογραφημένο με πολλά ασπρόμαυρα σχέδια από τον ίδιο τον Τόλκιν. Η αρχική εκτύπωση απαριθμούσε μόνο 1.500 αντίγραφα που ξεπουλήθηκαν μέχρι το Δεκέμβριο χάριν των ενθουσιωδών κριτικών. Ο εκδοτικός οίκος Houghton Mifflin στη Βοστόνη και τη Νέα Υόρκη ετοίμασε την αμερικανική έκδοση που εκδόθηκε στις αρχές του 1938, και στην οποία τέσσερα από τα σχέδια ήταν έγχρωμα. Οι εκδόσεις Allen & Unwin αποφάσισαν να ενσωματώσουν τις έγχρωμες εικονογραφήσεις στη δεύτερη έκδοση, που κυκλοφόρησε στο τέλος του 1937. Παρά τη δημοτικότητα του βιβλίου, ο συνθήκες που επικρατούσαν τον καιρό του πολέμου ανάγκασαν το Λονδρέζο εκδότη να τυπώσει μικρές σειρές των δύο εκτυπώσεων της πρώτης έκδοσης.

Όπως παρατηρείται και παρακάτω, ο Τόλκιν αναθεώρησε σημαντικά το σημείο της ιστορίας του Χόμπιτ που είχε να κάνει με τον Μπίλμπο και το Γκόλουμ προκειμένου να συνδυάζεται καλύτερα με τον "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών". Αυτή η αναθεώρηση έγινε στη δεύτερη έκδοση, που δημοσιεύθηκε το 1951 στην Αμερική και την Αγγλία. Μικρές διορθώσεις στο κείμενο έχουν εμφανιστεί επίσης στην τρίτη (1966) και τέταρτη έκδοση (1978).

Η πρώτη εκτύπωση της πρώτης αγγλικής έκδοσης σπάνια πωλείται για λιγότερα από 10.000 δολάρια σε όποια κατάσταση και να βρίσκεται το βιβλίο, ενώ πρωτότυπες εκδόσεις μέσα στην ειδική θήκη τους, υπογεγραμμένες από τον συγγραφέα, συνήθως διαφημίζονται για περισσότερο από 100.000 δολάρια.

Νέες αγγλόφωνες εκδόσεις του Χόμπιτ εμφανίζονται συχνά, παρά την ηλικία του βιβλίου, με τουλάχιστον πενήντα να έχουν δημοσιευθεί έως σήμερα. Κάθε μία προέρχεται και από διαφορετικό εκδότη ή έχει ξεχωριστό εξώφυλλο, εικονογράφηση, ή ακόμα και ουσιαστικές αλλαγές στο σχήμα και τη διάταξη. Ωστόσο, το κείμενο σε όλες μένει γενικά πιστό στη διασωθείσα έκδοση των Allen & Unwin, τον καιρό της πρώτης δημοσίευσης. Επιπροσθέτως, το Χόμπιτ έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες. Σε μερικές γλώσσες μάλιστα, κυκλοφορούν περισσότερες από μία μεταφράσεις.

Αναθεωρήσεις

Το Δεκέμβριο του 1937, οι εκδότες του Τόλκιν του ζήτησαν μια συνέχεια του λογοτεχνικού του έργου, και ο συγγραφέας ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε αυτό που αργότερα θα γινόταν ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών. Ο Τόλκιν αποφάσισε τελικά να εντάξει την τελευταία του δουλειά και το Χόμπιτ σε ένα κύκλο φανταστικών γραφών, τον οποίο αποκαλούσε legendarium, το υπόμνημα της φανταστικής του μυθολογίας, που δούλευε από το 1917 και που θα αναθεωρούνταν πλήρως μετά το θάνατό του το 1973. Μια διορθωμένη έκδοση αυτών των γραφών δημοσιεύθηκε με τίτλο Σιλμαρίλλιον το 1977.

Στην πρώτη έκδοση του Χόμπιτ, το Γκόλουμ στοιχηματίζει πρόθυμα το μαγικό του δαχτυλίδι στο παιχνίδι των γρίφων και χωρίζουν ειρηνικά με τον Μπίλμπο. Καθώς όμως έγραφε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, ο Τόλκιν είδε την ανάγκη να αναθεωρήσει το κείμενο σε αυτό το σημείο ώστε να ανταποκρίνεται στη νέα του ιδέα, αυτή του μαγικού δαχτυλιδιού και της δυναμικής κατοχής του από το Γκόλουμ.

Ο Τόλκιν δοκίμασε πολλά διαφορετικά κείμενα για τη συνέχεια του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, με τίτλο "Η Σκιά του Παρελθόντος". Τελικά, ο Τόλκιν αποφάσισε ότι έπρεπε να ξαναγράψει το Χόμπιτ και έστειλε ένα κεφάλαιο δείγμα ("Αινίγματα στο Σκοτάδι") στους εκδότες του. Και ενώ δεν είχε νεότερα για μήνες, έλαβε ξαφνικά το ασελιδοποίητο δοκίμιο της καινούριας έκδοσης και έκπληκτος διαπίστωσε ότι το νέο κεφάλαιο ήταν ενσωματωμένο στο κυρίως κείμενο, ως αποτέλεσμα μιας παρεξήγησης.

Στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, ο Τόλκιν τοποθετεί χρονικά τα γεγονότα του Χόμπιτ στη διάρκεια της Τρίτης Εποχής της Μέσης Γης, μιας φανταστικής προϊστορικής Γης. Ο Τόλκιν παρουσιάζεται ως μεταφραστής του δήθεν ιστορικού Κόκκινου Βιβλίου του Westmarch, στο οποίο καταγράφονται οι ιστορίες του Μπίλμπο και του Φρόντο Μπάγκινς.

Στον πρόλογο του βιβλίου, καθώς επίσης και στο κεφάλαιο "Αινίγματα στο Σκοτάδι", ο Τόλκιν αναφέρει ότι στην αρχική έκδοση το παιχνίδι με τους γρίφους ήταν ένα "ψέμα" που επινόησε ο Μπίλμπο για να εξηγήσει το πως βρέθηκε πάνω του το μαγικό δαχτυλίδι, και που αρχικά είχε σημειώσει στο ημερολόγιό του. Οι αναθεωρημένες εκδόσεις του Χόμπιτ περιέχουν την "αληθινή" εκδοχή των γεγονότων.

Ο Τόλκιν έκανε και άλλες μικρότερες αλλαγές, ώστε να τα γεγονότα που διαδραματίζονται στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών να συμμορφώνονται με τις ιδέες που συνεχώς ανέπτυσσε για το Σιλμαρίλλιον. Αυτή η πρώτη αναθεώρηση αποτέλεσε και τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου, που κυκλοφόρησε το 1951 σε αγγλική και αμερικανική έκδοση.

Μικρές βελτιώσεις στο κείμενο εμφανίζουν επίσης η τρίτη (1966) και τέταρτη (1978) έκδοση. Για παράδειγμα, η φράση ξωτικά που τώρα αποκαλούνται Γκνομς εμφανίζεται στην πρώτη και δεύτερη έκδοση στη σελίδα 63. Κατά το πρώιμο γράψιμό του, ο Τόλκιν χρησιμοποίησε τον όρο "Γκνομ" για να περιγράψει το δεύτερο βαθμό συγγενών των Υψηλών Ξωτικών – τους Νόλντορ. Ο Τόλκιν πίστευε ότι ο όρος "Γνομ", που προέρχεται από την ελληνική λέξη "γνώση", ήταν κατάλληλο όνομα για τα σοφότατα αυτά ξωτικά. Ωστόσο στα πλαίσια της αγγλικής γλώσσας, εξαιτίας του κοινού αγγλικού προσδιορισμού garden gnome, αγαλματιδίου που παριστάνει έναν γνώμο συνήθως σε κήπο, ο Τόλκιν τελικά αντικατέστησε τη φράση με: Υψηλά Ξωτικά της Δύσης, η γενιά μου (High Elves of the West, my kin) της τρίτης έκδοσης.

Στην τελική του αναθεώρηση, το Χόμπιτ παρουσιάζει πολλές διαφορές στο ύφος από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Για παράδειγμα, τα γκόμπλινς αναφέρονται πιο συχνά ως Ορκς στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Πολλές από αυτές τις ασυνέπειες οφείλονται στο ότι ο Τόλκιν είχε αρχικά ξεκινήσει το βιβλίο ως παιδική ιστορία ξεχωριστά (αλλά όχι άσχετα) από το μυθολογικό του έργο και η σκέψη του για τη Μέση Γη ήταν να αλλάζει και να εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής του και μέσα από τα κείμενά του.

Εκδόσεις Πρώιμων Σχεδίων

Τον Μάιο και Ιούνιο 2007, οι εκδοτικοί οίκοι HarperCollins και Houghton Mifflin κυκλοφόρησαν στην Αγγλία το βιβλίο Η Ιστορία του Χόμπιτ. Όπως ακριβώς Η Ιστορία της Μέσης Γης ("The History of Middle-earth"), έτσι και Η Ιστορία του Χόμπιτ εξετάζει σε δύο τόμους τα αδημοσίευτα πρωτότυπα σχέδια του Χόμπιτ, ενώ περιλαμβάνει έναν εκτενέστατο σχολιασμό από τον John Rateliff. Κατά την εκδήλωση για τον εορτασμό του 70οΎ έτους κυκλοφορίας του Χόμπιτ, εκδόθηκε στις ΗΠΑ Η Ιστορία στις 21 Σεπτεμβρίου 2007, ακριβώς 70 χρόνια από την πρώτη έκδοση του έργου του Τόλκιν.

Μεταφράσεις

Το Χόμπιτ έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Ακολουθούν οι γνωστές γλώσσες με την πρώτη ημερομηνία εκδόσεως και άλλες λεπτομέρειες:

Γλώσσα	Έτος	Τίτλος	Μεταφραστής	Εκδόσεις	Χάρτες	Ρούνοι	Σημειώσεις
Βιετναμεζικά	2003						Η Βιετναμέζικη μετάφραση έχει ολοκληρωθεί από το 2002 αλλά η έκδοση ακυρώθηκε. Η μετάφραση διέρρευσε στο διαδίκτυο το 2003.
Βουλγαρικά	1975	Билбо Бегинс или дотам и обратно	Превод Красимира Тодорова	Издателство „Народна младеж“, София
Βρετονικά	2000	An Hobbit, pe eno ha distro	Alan Dipode	Éditions Arda	Βρετονικά	Βρετονικά
Γαλικιανά	2000
Γαλλικά	1969	Bilbo le Hobbit	Francis Ledoux	Paris: Le Livre de Poche, 2002	Γαλλικά	Αγγλικά
Γερμανικά	1957	Der kleine Hobbit
Γιαπωνέζικα	1965	「ホビットの冒険」
Δανέζικα	1969	Hobbitten, eller ud og hjem igen	Ida Nyrop Ludvigsen	København: Gyldendal 2002	Ο χάρτης του Θρορ στα Αγγλικά	Αγγλικά	Το "Hobbiten eller ud og hjem igen" υπάρχει στα Δανέζικα στον πρόλογο του συγγραφέα. ISBN 2-253-04941-7
Εβραϊκά	1976	ההוביט או לשם ובחזרה		Ganei-Aviv: Zmora-Bitan (זמורה – ביתן)	Δεν περιέχει χάρτες		Τέσσερις Ισραηλινοί πιλότοι μαχητικών, αιχμάλωτοι πολέμου στην Αίγυπτο από το 1970 μέχρι το 1973, πέρασαν τον καιρό της αιχμαλωσίας τους μεταφράζοντάς το Χόμπιτ στα Εβραϊκά από ένα βιβλίου που τους έστειλαν συγγενείς μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Η μετάφρασή τους εκδόθηκε στο Τελ-Αβίβ μετά την επιστροφή τους, ενώ πολλοί Ισραηλινοί κριτικοί την θεωρούν μία από τις καλύτερες Εβραϊκές μεταφράσεις.
Ελληνικά	1978	Το Χόμπιτ	Α. Γραβριηλίδη - Χ. Δεληγιάννη	ΚΕΔΡΟΣ	Αγγλικά	Αγγλικά	ISBN 960-04-0308-2
Εσθονικά	1977	Kääbik, ehk, Sinna ja tagasi
Εσπεράντο	2000
Ινδονησιακά	1977
Ιρλανδικά							αναμένεται το 2007
Ισλανδικά	1978
Ισπανικά	1964	El hobito		Fabril editora, Argentina
Ισπανικά	1983	El hobbit	Manuel Figueroa	Barcelona: Ediciones Minotauro	Ο χάρτης του Θρορ στα Ισπανικά	Αγγλικά	ISBN 84-450-7141-6
Ιταλικά	1973	Lo hobbit, o la Riconquista del Tesoro	Elena Jeronimidis Conte	Milano: Adelphi Edizioni	Ιταλικά	Ιταλικά	ISBN 88-459-0688-4.
Καταλανικά	1983	El Hòbbit (στο εξώφυλλο)	Francesc Parcerisas	Edicions de la Magrana, SA. Pàdua, 83, 08006, Barcelona	Καταλανικά	Καταλανικά	Κάποια ονόματα είναι στα Αγγλικά (όπως Baggins ή Took, που στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών μεταφράζονται ως Saquet και Tuc αντίστοιχα). Στην πρώτη σελίδα ο τίτλος είναι El Hòbbit o viatge d'anada i tornada. ISBN 84-8264-277-4
Κορεάτικα	1979
Κροατικά	1994						Σέρβο-Κροατικά - 1975
Λιθουανικά	1985
Λουξεμβουργιανά	2002
Μολδαβικά	1987						στα Κυριλλικά
Νορβηγικά	1972	Hobbiten, eller fram og tilbake igjen	Nils Ivar Agøy	Trondheim: Tiden Norsk Forlag	Νορβηγικά	Νορβηγικά	ISBN 82-10-04300-5
Ολλανδικά	1960
Ουγγρικά	1975	A babó
Ουκρανικά	1985	Гобiт, або Мандрiвка за Iмлистi гори	О. Мокровольського	Київ: «Веселка»
Παραδοσιακά Κινέζικα	2001
Περσικά	2004	هابيت يا آنجا و بازگشت دوباره	رضا عليزاده	Tehran	Περσικά	Αγγλικά	ISBN 964-334-200-X
Πολωνικά	1960	Hobbit, czyli tam i z powrotem	Maria Skibniewska
Πολωνικά	1997	Hobbit albo tam i z powrotem	Paulina Braiter
Πολωνικά	2002	Hobbit, czyli tam i z powrotem	Andrzej Polkowski
Πορτογαλικά	1962	O Gnomo	Maria Isabel Morna Braga, Mário Braga. εικ: António Quadros	Porto: Livraria Civilização Editora
Πορτογαλικά	1985	O Hobbit	Fernanda Pinto Rodrigues	Mem Martins: Publicações Europa-América
Ρουμανικά	1975
Ρώσικα	1976	Хоббит, или Туда и обратно	Н. Рахмановой	Ленинград: Издательство «Детская литература»
Σέρβο-Κροατικά	1975	Хобит или тамо и назад
Σλοβακικά	1973
Σλοβενικά	1986	Hobit ali Tja in spet nazaj	Dušan Ogrizek	Ljubljana: Mladinska knjiga
Σουηδικά	1947	Bilbo – En hobbits äventyr					Ξαναμεταφρασμένο το 1962
Τάι	2002
Τούρκικα	1996
Τσέχικα	1973
Φαρόε	1990
Φιλανδικά	1973	Hobitti, eli sinne ja takaisin					Ξαναμεταφρασμένο το 1985

Ύφος

Η βασική δομή της ιστορίας είναι αυτής μιας περιπέτειας που διαδραματίζεται σε επεισόδια. Ο Τόλκιν εμπλουτίζει την ιστορία του με πλούσιες λεπτομέρειες που αφορούν ακόμα και τους πλέον ασήμαντους χαρακτήρες και με μακρινά γεγονότα που κάνουν το φανταστικό του κόσμο να δείχνει πιο βαθύς. Ωστόσο, από κάποιους έχει κατηγορηθεί ότι μακρηγορεί και καθυστερεί την πλοκή. Η αφηγηματική φωνή συχνά απευθύνεται άμεσα στον αναγνώστη, κάτι με το οποίο τελικά και ο ίδιος ο συγγραφέας θα διαφωνήσει. Σύμφωνα με τη βιογραφία του από τον Χάμφρεϊ Κάρπεντερ, ο Τόλκιν ισχυρίζεται ότι έπρεπε να συγκρατήσει τον εαυτό του για να μην ξαναγράψει ολόκληρο το βιβλίο από την αρχή, όταν το ξαναδιάβασε μετά από σχεδόν 20 χρόνια.

Μέσα από το μυθιστόρημα, φαίνονται οι εντυπωσιακές γνώσεις του Τόλκιν στις ιστορικές γλώσσες και τα πρώιμα ευρωπαϊκά κείμενα, ενώ τα ονόματα του Γκάνταλφ και όλων, πλην ενός, των νάνων προέρχονται απευθείας από το Αρχαίο Νορδικό ποίημα "Βολούσπα" της Ποιητικής Έντα. Επίσης, στην εικονογράφηση (που έγινε από το συγγραφέα) χρησιμοποιούνται αγγλοσαξονικοί ρούνοι. Η ιστορία είναι γεμάτη με πληροφορίες για ημερολόγια και φάσεις του φεγγαριού, με λεπτομερείς γεωγραφικές περιγραφές που ταιριάζουν καλά στους συνοδευτικούς χάρτες. Είναι τέλος αξιοσημείωτη η ιδιαίτερη προσοχή που ο Τόλκιν δίνει στις λεπτομέρειες, πράγμα που φανερώνεται και στη μετέπειτα δουλειά του.

Κύρια θέματα

Το Χόμπιτ μπορεί να θεωρηθεί ως παραβολή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς ο ήρωας της ιστορίας αρπάζεται μακριά από το ήσυχο χωριατόσπιτό του και ρίχνεται σε ένα απομακρυσμένο πόλεμο, στον οποίο παραδοσιακού τύπου ηρωισμοί φαίνονται να είναι ανώφελοι. και έτσι αναλύεται και το θέμα του ηρωισμού.

Η έννοια της εξατομίκευσης κατά τον Καρλ Γιουνγκ, αντανακλάται μέσα στο θέμα της διαρκούς ανάπτυξης της ωριμότητας και της ικανότητας, με το συγγραφέα να αντιπαραβάλει την προσωπική ανάπτυξη του Μπίλμπο με την παντελή έλλειψη ανάπτυξης των νάνων.

Η απληστία παίζει κύριο ρόλο στο μυθιστόρημα, με πολλά επεισόδια να πηγάζουν από την λαχτάρα κάποιου ή κάποιων για φαγητό (είτε Τρολς τρώνε Νάνους, είτε Νάνοι τρώνε Ξωτικά) ή από την επιθυμία για διάφορα υλικά αγαθά, όπως χρυσό και διαμαντικά.

Διασκευές

Με το πέρασμα των χρόνων, Το Χόμπιτ έχει διασκευαστεί αρκετές φορές για τις ανάγκες άλλων μέσων προβολής.

Ο ραδιοφωνικός σταθμός BBC Radio 4 μετέδωσε Το Χόμπιτ, διασκευασμένο από τον Michael Kilgarriff, σε οκτώ τετράωρες συνέχειες, από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο του 1968, με τις φωνές του Άντονι Τζάκσον ως αφηγητή, του Πολ Ντέινμαν ως Μπίλμπο και του Χέρον Κάρβικ ως Γκάνταλφ.

Μία περιληπτική αφήγηση του βιβλίου από τον ηθοποιό Νίκολ Γουίλιαμσον κυκλοφόρησε το 1974, σε τέσσερις δίσκους βινυλίου, από την Argo Records.

Το Χόμπιτ, σε κινούμενα σχέδια, παραγωγής Rankin/Bass, έκανε το ντεμπούτο του ως τηλεοπτική ταινία στις Η.Π.Α το 1977.

Η Αμερικανική ραδιοφωνική θεατρική ομάδα The Mind's Eye δημιούργησε μια ηχητική διασκευή του "Χόμπιτ" που κυκλοφόρησε σε έξι ωριαίες κασέτες το 1979.

Η τηλεοπτική εκπομπή του BBC για παιδιά Jackanory παρουσίασε μια διασκευή του Χόμπιτ το 1979. Αν και δεν συνηθίζονταν στο πρόγραμμα, η διασκευή έγινε από πολλούς αφηγητές. Σύμφωνα με έναν από αυτούς, τον David Wood, η Tolkien Estate είχε επανειλημμένα σταματήσει την κυκλοφορία της παραγωγής σε βίντεο.

Μια σειρά από τρία τεύχη κόμικς με κείμενα των Chuck Dixon και Sean Deming, εικονογραφημένη από τον David Wenzel, εκδόθηκε από την Eclipse Comics το 1989. Μια επανέκδοση σε ένα ενιαίο τόμο, κυκλοφόρησε από την Del Rey Books το 2001. Στα Ελληνικά εκδόθηκε απο τις εκδόσεις Αίολος ως ένας τόμος, σε μετάφραση Θωμά Μαστακούρη.

Μια ακόμα διασκευή του "Χόμπιτ" για το θέατρο είναι αυτή του Robert Inglis, μια παράσταση με μοναδικό ηθοποιό τον ίδιο. Η ερμηνεία του αυτή οδήγησε στο να του ζητηθεί να αφηγηθεί το συνοπτικό ακουστικό βιβλίο του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών για την Recorded Books το 1990. Το 1991 αφηγήθηκε την, επίσης συνοπτική εκδοχή, του Χόμπιτ.

Το 2004 μια εκδοχή της ιστορίας για όπερα γράφτηκε και πρωτοκυκλοφόρησε στον Καναδά, ενώ η επίσημη παρουσίαση του έργου στην Αμερική έγινε στη Sarasota Opera, στη Σαραζότα της Φλόριντα.

Είναι υπό συζήτηση η παραγωγή μιας ταινίας δράσης, ως εισαγωγή στην τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Παιχνίδια

Το Χόμπιτ έχει αποτελέσει το αντικείμενο διάφορων επιτραπέζιων παιχνιδιών, όπως είναι το "The Lonely Mountain" (1984) και το "The Battle of Five Armies" (1984) καθώς επίσης και το σχεδόν ομώνυμο "The Hobbit Adventure Board game" τα (1997) όλα από την Iron Crown Enterprises.

Η Games Workshop κυκλοφόρησε επίσης το επιτραπέζιο πολεμικό παιχνίδι "Battle of Five Armies" (2005) με φιγούρες των 10mm, βασισμένο στους κανόνες του παιχνιδιού Warmaster, της ίδιας εταιρίας.

Διάφορα βιντεοπαιχνίδια , επίσημα και ανεπίσημα, έχουν βασιστεί στην ιστορία. Ένα από τα πρώτα ήταν το The Hobbit, βραβευμένο (Golden Joystick Award για Παιχνίδια Στρατηγικής του έτους 1983) παιχνίδι για ηλεκτρονικό υπολογιστή, ανεπτυγμένο το 1982 από την Beam Software και εκδοθέν από την Melbourne House, συμβατό με τους περισσότερους τότε υπολογιστές, από τους δημοφιλέστερους όπως ήταν ο ZX Spectrum και ο Commodore 64, μέχρι τους πιο άγνωστους, όπως ο Dragon 32 και ο Oric. Μετά από συνεννόηση με τους εκδότες, ένα αντίγραφο του μυθιστορήματος περιλαμβανόταν σε κάθε πώληση παιχνιδιού.

Η Sierra Entertainment κυκλοφόρησε το The Hobbit το 2003 για ηλεκτρονικούς υπολογιστές με Windows, PlayStation 2, Xbox, και Nintendo GameCube. Μια παρόμοια έκδοση του παιχνιδιού κυκλοφόρησε και για το Game Boy Advance.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η επίσημη ιστοσελίδα του Τόλκιν.
• συλλογή εξώφυλλων εκδόσεων, 1937 – 2005
• Όλες οι Αγγλικές εκδόσεις του Χόμπιτ
• Όλες οι Ολλανδικές εκδόσεις του Χόμπιτ
• Χόμπιτ από όλο τον κόσμο - γκαλερί
• Ιστοσελίδα από φαν του Χόμπιτ
• Η ανεπίσημη ιστοσελίδα των φαν του Χόμπιτ
• Η ιστορία του Χόμπιτ: Ένα απαραίτητο βιβλίο για την επερχόμενη ταινία βασισμένη στο Χόμπιτ