Λεπενού

Κωμόπολη του Νομού Αιτωλοακαρνανίας με ιστορικό παρελθόν. Κατά την απογραφή του 2001 είχε 2278 κατοίκους. ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός του πρώην καποδιστριακού Δήμου Στράτου. Βρίσκεται στο κέντρο περίπου των ορίων του πρώην δήμου Στράτου και ο οικισμός του χωριού είναι στην πλαγιά του λόφου Θυάμου. Η Λεπενού σήμερα ανήκει στο Δήμο Αγρινίου. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία (καπνά, αραβόσιτο, ελιές και εσπεριδοειδή) και την κτηνοτροφία (πρόβατα, κατσίκια, χοιρινά και βοοειδή). Στο δημοτικό διαμέρισμα Λεπενούς ανήκει και η συνοικία Λαγκάδα.

Ιστορία

Το χωριό συμμετείχε στην επανάσταση του 1821. Κάτω από τη Λεπενού στρατοπέδευσε ο Ομέρ Βρυώνης με οκτώ χιλιάδες Αρβανίτες, τον Οκτώβριο 1822, μέχρις ότου έφτασε και ο Κιουταχής με δικό του ασκέρι και κατέβηκαν προς το Μεσολόγγι, και άρχισαν την πρώτη πολιορκία. Από τη Λεπενού κατάγονταν ο Κώστας Λεπενιώτης. Λένε πως ήταν αδερφός του Κατσαντώνη. Έδρασε κυρίως στα Άγραφα και έδωσε πολλές μάχες με τους τουρκαλβανούς του Αλή Πασά. Το 1809 στη θέση Παπαδιά των Αγράφων νίκησε και συνέλαβε αιχμάλωτο τον δερβέναγα των Αγράφων Σουλεϊμάν Τότη, τον οποίο και σκότωσε για να πάρει εκδίκηση για το θάνατο του Κατσαντώνη.

Πηγές

• Χρήστος Α. Στασινόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, Εκδόσεις Δεδεμάδη, τ. Γ.
• Εγκυκλοπαίδεια "Νέα Δομή", τόμος 20, Εκδόσεις Τεγόπουλου-Μανιατέα 1996, σελ. 49.
• "Κατσαντωνέικα", άρθρο του Γερ. Παπατρέχα στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", 13 Μαρτίου 1985.

Η Δημοτική Ποίηση για τον Λεπενιώτη

Πολλά δημοτικά τραγούδια και παραλλαγές τους διασώθηκαν για τον Λεπενιώτη και τον Κατσαντώνη. ΄Ενα απ' αυτά είναι και το παρακάτω.

Ανταριαστήκαν τα βουνά συννέφιασαν οι κάμποι, βγήκε κι ο ήλιος κόκκινος και το φεγγάρι μαύρο κι εκειό τ' αστέρι το λαμπρό που πάει να βασιλέψει Κι οι κλέφτες το καρτέρεσαν και το συχνορωτάνε. -Πες μας, πες μας, αστέρι μου, κάνα καλό χαμπέρι; -Τι να σας πω, μαύρα παιδιά, τι να σας μολογήσω; Τον Λεπενιώτη βάρεσαν μες στο δεξί το χέρι. Δεν ημπορεί να βγάλει σπαθί, ν' αδειάσει το τουφέκι. Ψιλή φωνίτσα έσυρε όσο κι αν εδυνόταν. Το πού 'σαι, Τσόγκα μ' αδερφέ και συ Λάμπρο Σουλιώτη; Γυρίστε να μου πάρετε, πάρτε μου το κεφάλι, να μην το πάρει η Τουρκιά κι αυτός ο Νίκο Θέος. (Πηγή: Σπυριδάκης Γεώργιος, Ελληνική Λαογραφία, τεύχος Δ΄Δημοτική ποίηση, Αθήνα 1971, σελ. 129).