Γυάρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
| Γραμμή 36: | Γραμμή 36: | ||
==Ιστορικά στοιχεία== |
==Ιστορικά στοιχεία== |
||
Η πρώτη μη αμφισβητούμενη πληροφορία αρχαιογνωστικού περιεχομένου για το νησί προέρχεται από τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] μέσω του [[Κλαύδιος Αιλιανός|Αιλιανού]]: εδώ, οι ποντικοί καταβροχθίζουν ακόμη και τη σιδηρίτιδα γη. Ο [[Αντίγονος ο Καρύστιος|Αντίγονος ο Καρύστιος]] μας πληροφορεί γιατον θανατηφόρο άχερδο-είδος αγριοαπιδιάς- που αν τον μπίξει κάποιος σε ένα δέντρο, το ξεραίνει. |
Η πρώτη μη αμφισβητούμενη πληροφορία αρχαιογνωστικού περιεχομένου για το νησί προέρχεται από τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] μέσω του [[Κλαύδιος Αιλιανός|Αιλιανού]]: εδώ, οι ποντικοί καταβροχθίζουν ακόμη και τη σιδηρίτιδα γη. Ο [[Αντίγονος ο Καρύστιος|Αντίγονος ο Καρύστιος]] μας πληροφορεί γιατον θανατηφόρο άχερδο-είδος αγριοαπιδιάς- που αν τον μπίξει κάποιος σε ένα δέντρο, το ξεραίνει. |
||
Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο [[Στράβων]]ας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σ'αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. Θα στείλουν πρεσβευτή στον [[Ιούλιος Καίσαρ|Ιούλιο Καίσαρα]], στη [[Κόρινθος|Κόρινθο]] για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλουν. Στα Ρωμαϊκά χρόνια το νησί αναφέρεται ως τόπος εξορίας επωνύμων: επί |
Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο [[Στράβων]]ας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σ'αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. Θα στείλουν πρεσβευτή στον [[Ιούλιος Καίσαρ|Ιούλιο Καίσαρα]], στη [[Κόρινθος|Κόρινθο]] για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλουν. Στα Ρωμαϊκά χρόνια το νησί αναφέρεται ως τόπος εξορίας επωνύμων: επί [[Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος |Τιβερίου]], εξορίζεται ο Γάιος Σιλανός, ανθύπατος της Ασίας<ref>Αντ. Σακελλαρίου, ''Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου'', Πλάτων τομ.50 (1998),σελ.169, «Όταν ο Γ. Σιλανός δικάζεται ενώπιον της Συγκλήτου για οικονομική αφέμαξη των επαρχιών (repetundarum), ο Λ. Πείσων προτείνει τον εκτοπισμό του Σιλανού στη Γυάρο. Ο [[Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος |Τιβερίος]], θεωρεί πολύ σκληρή την εξορία αυτή, γιατί η νήσος είναι τραχεία και ακατοίκητη και προτείνει τον περιορισμό στην Κύθνο (ille...addidit insulam Gyarum inmitem et sine cultu hominum esse...ut Cythnum potius concederet» </ref>. και ο Βίμπιος Σέρενος ανθύπατος της Εκτός Ισπανίας. Επί Γαΐου Καλλιγούλα, ο Φλάκκος Αουίλλιος, επίτροπος Αλεξανδρείας Αιγύπτου. Εδώ επί Νέρωνα εξορίζεται ο στωικός φιλόσοφος [[Μουσώνιος Ρούφος|Μουσώνιος Ρούφος]]. Θα ανακαλύψει μια κρήνη και θα επιβιώσει. Ο στωικός [[Επίκτητος|Επίκτητος]] αναρωτιέται: ΄΄τί Ρώμη, τί Γυάρος, τί Αθήνα, τι φυλακή...Όμως μέσα σε αυτόν τον δύσκολο τόπο μαρτυρείται η λατρεία της [[Αφροδίτη|Αφροδίτης]] Μυχίας βάσει επιγραφής. Είναι πιθανή επίσης η λατρεία Αρτέμιδος και η απόδοση τιμών στον [[Περσέας|Περσέα]], καθώς οι μορφές τους απεικονίζονται σε νομίσματα χάλκινα των Γυαρίων. Επιγραφή από τη [[Σάμος|Σάμο]] και άλλη από την Παλαιόπολη της Άνδρου, μιλούν για ΄΄δήμο ο Γυαρίων΄΄. Ήδη ο [[Κλων Στέφανος|Κλών Στέφανος]] από το 1870 αναγνωρίζει οτι η επιγραφή περί Αφροδίτης Μυχίας προέρχεται από τον ερειπιώνα της αρχαίας πολίχνης του νησιού. Προκειται για τον οικισμό των ψαράδων του Πλούταρχου ή εκείνον των αλιέων κοχυλιών πορφύρας του Λουκιανού; <ref> Αλέξανδρος Γούναρης,όπ.π., σελ.220-221</ref> Οι αναφορές για το νησί τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες.<ref name="anosyros"/> |
||
Στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας η Γυάρος συνδέθηκε με εποχές πολιτικής καταπίεσης. Υπήρξε τόπος εξορίας κατά τις περιόδους 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974. Το 1947 κατασκευάστηκε και η φυλακή της Γυάρου,<ref>[http://library.tee.gr/digital/techr/2008/techr_2008_2_asimakopoulos.pdf Οι Ελληνικές φυλακές τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα]</ref> η οποία με υπουργική απόφαση του 2001 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.<ref>[http://www.sifounakis.gr/gr/bio/GIAROS/772%20xaraktirismos%20giarou.pdf ΦΕΚ 772/19-9-2001]</ref> Ολόκληρο το νησί της Γυάρου, χαρακτηρίστηκε επίσης ιστορικός τόπος το 2002,<ref>[http://archive.enet.gr/online/online_text/c=112,dt=20.03.2002,id=64632596 Ιστορικός τόπος και επίσημα η Γυάρος]</ref> αλλά αποχαρακτηρίστηκε το 2011 με σκοπό την προώθηση επενδύσεων για αιολικά πάρκα στο νησί.<ref>[http://www.capital.gr/NewsPrint.asp?id=1205426 Από τόπος εξορίας, φιλέτο]</ref><ref>[http://www.syrostoday.gr/News/4032-Egkri8nke-o-apoxaraktnrismos-tou-suvolou-tns-vnsou-Guarou-ws-istorikou-topou.aspx Εγκρίθηκε ο αποχαρακτηρισμός του συνόλου της νήσου Γυάρου, ως ιστορικού τόπου]</ref> |
Στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας η Γυάρος συνδέθηκε με εποχές πολιτικής καταπίεσης. Υπήρξε τόπος εξορίας κατά τις περιόδους 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974. Το 1947 κατασκευάστηκε και η φυλακή της Γυάρου,<ref>[http://library.tee.gr/digital/techr/2008/techr_2008_2_asimakopoulos.pdf Οι Ελληνικές φυλακές τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα]</ref> η οποία με υπουργική απόφαση του 2001 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.<ref>[http://www.sifounakis.gr/gr/bio/GIAROS/772%20xaraktirismos%20giarou.pdf ΦΕΚ 772/19-9-2001]</ref> Ολόκληρο το νησί της Γυάρου, χαρακτηρίστηκε επίσης ιστορικός τόπος το 2002,<ref>[http://archive.enet.gr/online/online_text/c=112,dt=20.03.2002,id=64632596 Ιστορικός τόπος και επίσημα η Γυάρος]</ref> αλλά αποχαρακτηρίστηκε το 2011 με σκοπό την προώθηση επενδύσεων για αιολικά πάρκα στο νησί.<ref>[http://www.capital.gr/NewsPrint.asp?id=1205426 Από τόπος εξορίας, φιλέτο]</ref><ref>[http://www.syrostoday.gr/News/4032-Egkri8nke-o-apoxaraktnrismos-tou-suvolou-tns-vnsou-Guarou-ws-istorikou-topou.aspx Εγκρίθηκε ο αποχαρακτηρισμός του συνόλου της νήσου Γυάρου, ως ιστορικού τόπου]</ref> |
||
Έκδοση από την 16:20, 18 Νοεμβρίου 2011
Συντεταγμένες: 37°37′00″N 24°43′00″E / 37.6167°N 24.7167°E
 | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Αιγαίο Πέλαγος |
| Νησιωτικό σύμπλεγμα | Κυκλάδες |
| Έκταση | 17,3 km² |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Νοτίου Αιγαίου |
| Νομός | Κυκλάδων |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 0 (απογραφής 2001) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Γυάρος (και Γιούρα) είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους μεταξύ Τήνου, Σύρου και Κέας. Οι απόψεις για την προέλευση της ονομασίας της ποικίλουν: από την λέξη ΄΄γύαλον΄΄, τον κύβο , τον τετράγωνο λίθο. Επίσης΄, υπάρχει η άλλη άποψη, ότι πρέρχεται από το ΄΄γύαλον΄΄ του Ομήρου, δηλαδή τον μισό θώρακα του οπλισμού.[1] Σήμερα το νησί είναι ακατοίκητο. Χρησιμοποιήθηκε σαν τόπος εξορίας στους ρωμαϊκούς χρόνους αλλά και στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας από το 1947 μέχρι το 1952, από το 1955 μέχρι το 1961 και από το 1967 μέχρι το 1973.[2] Στο νησί υπαρχούν τα κτίρια των φυλακών, του νοσοκομείου και του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού που έχτισαν οι εξόριστοι από το 1947 μέχρι το 1951.
Διοικητικά η Γυάρος ανήκε στον Δήμο Άνω Σύρου, μέχρι το 2010 οπότε εντάχθηκε στον νέο Δήμο Σύρου - Ερμούπολης.
Γεωγραφία
Η επιφάνειά της Γυάρου εκτιμάται στα 17,3 τ.χλμ. με μήκος ακτών 33 χιλιόμετρα ενώ το έδαφος της είναι ένας ενιαίος σχιστολιθικός βράχος με ελάχιστη βλάστηση.
Ιστορικά στοιχεία
Η πρώτη μη αμφισβητούμενη πληροφορία αρχαιογνωστικού περιεχομένου για το νησί προέρχεται από τον Αριστοτέλη μέσω του Αιλιανού: εδώ, οι ποντικοί καταβροχθίζουν ακόμη και τη σιδηρίτιδα γη. Ο Αντίγονος ο Καρύστιος μας πληροφορεί γιατον θανατηφόρο άχερδο-είδος αγριοαπιδιάς- που αν τον μπίξει κάποιος σε ένα δέντρο, το ξεραίνει. Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο Στράβωνας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σ'αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. Θα στείλουν πρεσβευτή στον Ιούλιο Καίσαρα, στη Κόρινθο για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλουν. Στα Ρωμαϊκά χρόνια το νησί αναφέρεται ως τόπος εξορίας επωνύμων: επί Τιβερίου, εξορίζεται ο Γάιος Σιλανός, ανθύπατος της Ασίας[3]. και ο Βίμπιος Σέρενος ανθύπατος της Εκτός Ισπανίας. Επί Γαΐου Καλλιγούλα, ο Φλάκκος Αουίλλιος, επίτροπος Αλεξανδρείας Αιγύπτου. Εδώ επί Νέρωνα εξορίζεται ο στωικός φιλόσοφος Μουσώνιος Ρούφος. Θα ανακαλύψει μια κρήνη και θα επιβιώσει. Ο στωικός Επίκτητος αναρωτιέται: ΄΄τί Ρώμη, τί Γυάρος, τί Αθήνα, τι φυλακή...Όμως μέσα σε αυτόν τον δύσκολο τόπο μαρτυρείται η λατρεία της Αφροδίτης Μυχίας βάσει επιγραφής. Είναι πιθανή επίσης η λατρεία Αρτέμιδος και η απόδοση τιμών στον Περσέα, καθώς οι μορφές τους απεικονίζονται σε νομίσματα χάλκινα των Γυαρίων. Επιγραφή από τη Σάμο και άλλη από την Παλαιόπολη της Άνδρου, μιλούν για ΄΄δήμο ο Γυαρίων΄΄. Ήδη ο Κλών Στέφανος από το 1870 αναγνωρίζει οτι η επιγραφή περί Αφροδίτης Μυχίας προέρχεται από τον ερειπιώνα της αρχαίας πολίχνης του νησιού. Προκειται για τον οικισμό των ψαράδων του Πλούταρχου ή εκείνον των αλιέων κοχυλιών πορφύρας του Λουκιανού; [4] Οι αναφορές για το νησί τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες.[2]
Στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας η Γυάρος συνδέθηκε με εποχές πολιτικής καταπίεσης. Υπήρξε τόπος εξορίας κατά τις περιόδους 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974. Το 1947 κατασκευάστηκε και η φυλακή της Γυάρου,[5] η οποία με υπουργική απόφαση του 2001 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.[6] Ολόκληρο το νησί της Γυάρου, χαρακτηρίστηκε επίσης ιστορικός τόπος το 2002,[7] αλλά αποχαρακτηρίστηκε το 2011 με σκοπό την προώθηση επενδύσεων για αιολικά πάρκα στο νησί.[8][9]
Σήμερα η Γυάρος είναι ακατοίκητη. Η πορεία του πληθυσμού της αντιστοιχεί κυρίως στον αριθμό εξορίστων που βρίσκονταν στο νησί κατά τη διάρκεια απογραφών. Υπολογίζεται πως συνολικά περάσαν από τη Γυάρο περίπου 22.000 εξόριστοι.[10]
Πορεία του πληθυσμού:[11]
| Έτος | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 |
| Πληθ. | 28 | 31 | 7.139 | 244 | 2 | 0 | 0 | 0 |
Σημειώσεις
Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για την Γυάρο παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός 2ος τόμος, πλην όμως απαγορεύεται η προσέγγιση στο νησί σε απόσταση λιγότερη από 200 μέτρα. Ομοίως στη ζώνη αυτή απαγορεύται κάθε είδους αλιευτική δραστηριότητα. Η Γυάρος έχει χαρακτηριστεί "ναυτικό οχυρό" και τον αστυνομικό έλεγχο ασκεί το Λιμεναρχείο Σύρου που εποπτεύει και τον χώρο.
Παραπομπές
- ↑ Αλέξανδρος Γούναρης, ΄΄Γυάρος΄΄, στο:Ανδρέας Βλαχόπουλος (επιμ.),Αρχαιολογία-νησιά του Αιγαίου, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2005,σελ.220-221
- ↑ 2,0 2,1 Δήμος Άνω Σύρου, ιστορικά στοιχεία για την Γυάρο
- ↑ Αντ. Σακελλαρίου, Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου, Πλάτων τομ.50 (1998),σελ.169, «Όταν ο Γ. Σιλανός δικάζεται ενώπιον της Συγκλήτου για οικονομική αφέμαξη των επαρχιών (repetundarum), ο Λ. Πείσων προτείνει τον εκτοπισμό του Σιλανού στη Γυάρο. Ο Τιβερίος, θεωρεί πολύ σκληρή την εξορία αυτή, γιατί η νήσος είναι τραχεία και ακατοίκητη και προτείνει τον περιορισμό στην Κύθνο (ille...addidit insulam Gyarum inmitem et sine cultu hominum esse...ut Cythnum potius concederet»
- ↑ Αλέξανδρος Γούναρης,όπ.π., σελ.220-221
- ↑ Οι Ελληνικές φυλακές τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα
- ↑ ΦΕΚ 772/19-9-2001
- ↑ Ιστορικός τόπος και επίσημα η Γυάρος
- ↑ Από τόπος εξορίας, φιλέτο
- ↑ Εγκρίθηκε ο αποχαρακτηρισμός του συνόλου της νήσου Γυάρου, ως ιστορικού τόπου
- ↑ Αλφειός, αναφορά στο βιβλίο Νήσος Γυάρος - Γιούρα
- ↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN:960-320-133-2
Βιβλιογραφία
- Αλέξανδρος Γούναρης, ΄΄Γυάρος΄΄, στο:Ανδρέας Βλαχόπουλος (επιμ.),Αρχαιολογία-νησιά του Αιγαίου, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2005,σελ.220-221
- Αντ. Σακελλαρίου, Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου, Πλάτων τομ.50 (1998),σελ.169-171