Πληκτροφόρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ προστέθηκε η Κατηγορία:Μουσικά όργανα (με το HotCat)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
Πληκτροφόρο θεωρείται κάθε μουσικό όργανο που χρησιμοποιεί μουσικό πληκτρολόγιο, με το [[πιάνο]] να είναι το πιο γνωστό. Άλλα πληκτροφόρα περιλαμβάνουν διάφορους τύπους [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνων]], καθώς επίσης διάφορα μηχανικά, ηλεκτρομηχανικά και ηλεκτρονικά μουσικά όργανα.
Πληκτροφόρο θεωρείται κάθε μουσικό όργανο που χρησιμοποιεί μουσικό πληκτρολόγιο, με το [[πιάνο]] να είναι το πιο γνωστό. Άλλα πληκτροφόρα περιλαμβάνουν διάφορους τύπους [[Μουσικό όργανο|οργάνων]], καθώς επίσης διάφορα μηχανικά, ηλεκτρομηχανικά και ηλεκτρονικά μουσικά όργανα.


== Ιστορικά στοιχεία ==
== Ιστορικά στοιχεία ==


Η παλαιότερη μορφή πληκτροφόρου θεωρείται η [[ύδραυλις]], μια προγενέστερη μορφή του [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνου]], που επινοήθηκε περί τον 3ο π.Χ. αιώνα από τον [[Κτησίβιο]] τον Αλεξανδρινό. Από τεχνικής άποψης η [[ύδραυλις]] δεν διέθετε πληκτρολόγιο, αλλά ένα σύστημα με μοχλούς, οι οποίοι αργότερα αντικαταστάθηκαν από κουμπιά. Τον 14ο αιώνα μ.Χ. πήρε την μορφή του [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνου]], διαθέτωντας ένα ή και περισσότερα πληκτρολόγια. Το πληκτρολόγιο του [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνου]] μέχρι τον 15ο αιώνα διέθετε μόνο τις φυσικές νότες σε κάθε [[οκτάβα]], ενώ στη συνέχεια προστέθηκε το σι ύφεση καθώς και οι υπόλοιπες αλλοιώσεις. Μέχρι τον 15ο αιώνα το [[εκκλησιαστικό όργανο|όργανο]] υπήρξε το μόνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο, δανείζοντας στη συνέχεια αυτό το χαρακτηριστικό σε πλήθος άλλων μουσικών οργάνων.
Η παλαιότερη μορφή πληκτροφόρου θεωρείται η [[ύδραυλις]], μια προγενέστερη μορφή του [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνου]], που επινοήθηκε περί τον 3ο π.Χ. αιώνα από τον [[Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς|Κτησίβιο]] τον Αλεξανδρινό. Από τεχνικής άποψης η ύδραυλις δεν διέθετε πληκτρολόγιο, αλλά ένα σύστημα με μοχλούς, οι οποίοι αργότερα αντικαταστάθηκαν από κουμπιά. Τον 14ο αιώνα μ.Χ. πήρε την μορφή του οργάνου, διαθέτωντας ένα ή και περισσότερα πληκτρολόγια. Το πληκτρολόγιο του οργάνου μέχρι τον 15ο αιώνα διέθετε μόνο τις φυσικές νότες σε κάθε [[οκτάβα]], ενώ στη συνέχεια προστέθηκε το σι ύφεση καθώς και οι υπόλοιπες αλλοιώσεις. Μέχρι τον 15ο αιώνα το όργανο υπήρξε το μόνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο, δανείζοντας στη συνέχεια αυτό το χαρακτηριστικό σε πλήθος άλλων μουσικών οργάνων.


Μια ιδιαίτερη περίπτωση υπήρξε το [[Αρχιτσέμπαλο]], εφεύρεση του Nicola Vicentino, το 1555. Το όργανο αυτό είναι ουσιαστικά ένα [[τσέμπαλο]], με την ιδιαιτερότητα ότι τα πλήκτρα για τις αλλοιωμένες νότες είναι χωρισμένα στα δύο. Αυτό επέτρεπε πειραματισμούς στο χόρδισμα και στην μικροτονική, αλλά καταστούσε το όργανο εξαιρετικά δύσχρηστο, κάτι που οδήγησε στην εγκατάλειψή του.
Μια ιδιαίτερη περίπτωση υπήρξε το [[Αρχιτσέμπαλο]], εφεύρεση του Nicola Vicentino, το 1555. Το όργανο αυτό είναι ουσιαστικά ένα [[τσέμπαλο]], με την ιδιαιτερότητα ότι τα πλήκτρα για τις αλλοιωμένες νότες είναι χωρισμένα στα δύο. Αυτό επέτρεπε πειραματισμούς στο χόρδισμα και στην μικροτονική, αλλά καταστούσε το όργανο εξαιρετικά δύσχρηστο, κάτι που οδήγησε στην εγκατάλειψή του.


Μια άλλη ιδιαίτερη περίπτωση είναι το Αυστριακής κατασκευής [[πιάνο]] [[Bösendorfer]] (μοντέλο Imperial). Πρόκειται για το μοναδικό πιάνο με ουρά που διαθέτει εκτεταμένο πληκτρολόγιο 97 πλήκτρων (μια έκτη χαμηλότερα από το πρώτο [[Λα]] του κανονικού [[πιάνο|πιάνου]]. Πρωτοκατασκευάστηκε το 1900 κατά σύσταση του Feruccio Busoni, ο οποίος αναζητούσε ένα πιάνο με μεγαλύτερη έκταση, για την εκτέλεση των μεταγραφών του από έργα του [[Μπαχ]].
Μια άλλη ιδιαίτερη περίπτωση είναι το Αυστριακής κατασκευής [[πιάνο]] ''Bösendorfer'' (μοντέλο ''Imperial''). Πρόκειται για το μοναδικό πιάνο με ουρά που διαθέτει εκτεταμένο πληκτρολόγιο 97 πλήκτρων (μια έκτη χαμηλότερα από το πρώτο [[Λα]] του κανονικού [[πιάνο|πιάνου]]). Πρωτοκατασκευάστηκε το 1900 κατά σύσταση του Feruccio Busoni, ο οποίος αναζητούσε ένα πιάνο με μεγαλύτερη έκταση, για την εκτέλεση των μεταγραφών του από έργα του [[Μπαχ]].




Γραμμή 23: Γραμμή 23:
* [[Βιέλα με μανιβέλα]].
* [[Βιέλα με μανιβέλα]].
* [[Τσέμπαλο]] (απαντάται και ως αρπίχορδο, κλειδοκύμβαλο).
* [[Τσέμπαλο]] (απαντάται και ως αρπίχορδο, κλειδοκύμβαλο).
** [[Σπινέττο]].
** [[Σπινέττο]] (απαντάται και ως σπινέττα).
** [[Βέρτζιναλ]] (απαντάται και ως παρθένιο).
** [[Βέρτζιναλ]] (απαντάται και ως παρθένιο, βιργινάλιο).
** [[Αρχιτσέμπαλο]] ([[Archicembalo]]).
** [[Αρχιτσέμπαλο]] ([[Archicembalo]]).
** [[Λαούτο-τσέμπαλο]] ([[Lautenwerck]]).
** [[Λαούτο-τσέμπαλο]] ([[Lautenwerck]]).

Έκδοση από την 14:39, 20 Ιουλίου 2011

Πληκτροφόρο θεωρείται κάθε μουσικό όργανο που χρησιμοποιεί μουσικό πληκτρολόγιο, με το πιάνο να είναι το πιο γνωστό. Άλλα πληκτροφόρα περιλαμβάνουν διάφορους τύπους οργάνων, καθώς επίσης διάφορα μηχανικά, ηλεκτρομηχανικά και ηλεκτρονικά μουσικά όργανα.

Ιστορικά στοιχεία

Η παλαιότερη μορφή πληκτροφόρου θεωρείται η ύδραυλις, μια προγενέστερη μορφή του οργάνου, που επινοήθηκε περί τον 3ο π.Χ. αιώνα από τον Κτησίβιο τον Αλεξανδρινό. Από τεχνικής άποψης η ύδραυλις δεν διέθετε πληκτρολόγιο, αλλά ένα σύστημα με μοχλούς, οι οποίοι αργότερα αντικαταστάθηκαν από κουμπιά. Τον 14ο αιώνα μ.Χ. πήρε την μορφή του οργάνου, διαθέτωντας ένα ή και περισσότερα πληκτρολόγια. Το πληκτρολόγιο του οργάνου μέχρι τον 15ο αιώνα διέθετε μόνο τις φυσικές νότες σε κάθε οκτάβα, ενώ στη συνέχεια προστέθηκε το σι ύφεση καθώς και οι υπόλοιπες αλλοιώσεις. Μέχρι τον 15ο αιώνα το όργανο υπήρξε το μόνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο, δανείζοντας στη συνέχεια αυτό το χαρακτηριστικό σε πλήθος άλλων μουσικών οργάνων.

Μια ιδιαίτερη περίπτωση υπήρξε το Αρχιτσέμπαλο, εφεύρεση του Nicola Vicentino, το 1555. Το όργανο αυτό είναι ουσιαστικά ένα τσέμπαλο, με την ιδιαιτερότητα ότι τα πλήκτρα για τις αλλοιωμένες νότες είναι χωρισμένα στα δύο. Αυτό επέτρεπε πειραματισμούς στο χόρδισμα και στην μικροτονική, αλλά καταστούσε το όργανο εξαιρετικά δύσχρηστο, κάτι που οδήγησε στην εγκατάλειψή του.

Μια άλλη ιδιαίτερη περίπτωση είναι το Αυστριακής κατασκευής πιάνο Bösendorfer (μοντέλο Imperial). Πρόκειται για το μοναδικό πιάνο με ουρά που διαθέτει εκτεταμένο πληκτρολόγιο 97 πλήκτρων (μια έκτη χαμηλότερα από το πρώτο Λα του κανονικού πιάνου). Πρωτοκατασκευάστηκε το 1900 κατά σύσταση του Feruccio Busoni, ο οποίος αναζητούσε ένα πιάνο με μεγαλύτερη έκταση, για την εκτέλεση των μεταγραφών του από έργα του Μπαχ.


Τεχνικά στοιχεία

Τα πλήκτρα συνήθως ήταν κατασκευασμένα από φυσικά υλικά, όπως κόκκαλο και ξύλο. Σε ιδιαίτερη προτίμηση ήταν ο έβενος, λόγω της ανθεκτικότητάς του στην υγρασία, αν και σώζονται κάποια πληκτρολόγια από όστρακο και ελεφαντόδοντο. Μέχρι το 1800 περίπου, τα περισσότερα πληκτρολόγια είχαν μαύρο χρώμα για τις φυσικές νότες και λευκό για τις αλλοιώσεις, μια παράδοση που διατηρούν ακόμη και σήμερα κάποιοι κατασκευαστές αντιγράφων μουσικών οργάνων. Στη σημερινή εποχή χρησιμοποιούνται πιο φθηνά αλλά εξίσου ανθεκτικά υλικά, όπως διάφορες ποιότητες πλαστικού και πιο σπάνια οξιά, καρυδιά και άλλα μαλακά ξύλα.


Κατάλογος πληκτροφόρων μουσικών οργάνων

Τα πληκτροφόρα μουσικά όργανα χωρίζονται στις εξής κατηγορίες που ακολουθούν:

Χορδόφωνα

Αερόφωνα

Ιδιόφωνα

Ηλεκτρόφωνα


Πηγές