Εσθονική γλώσσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 194.177.192.1 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό [[Χρήστ
μ r2.6.4) (Ρομπότ: Προσθήκη: bat-smg:Estu kalba
Γραμμή 123: Γραμμή 123:
[[az:Eston dili]]
[[az:Eston dili]]
[[ba:Эстон теле]]
[[ba:Эстон теле]]
[[bat-smg:Estu kalba]]
[[be:Эстонская мова]]
[[be:Эстонская мова]]
[[be-x-old:Эстонская мова]]
[[be-x-old:Эстонская мова]]

Έκδοση από την 05:07, 15 Ιουλίου 2011

Εσθονική γλώσσα
eesti keel
ΤαξινόμησηΟυραλικές γλώσσες
Σύστημα γραφήςλατινική γραφή και Estonian Braille
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσαΕσθονία, Ευρωπαϊκή Ένωση
ISO 639-1et
ISO 639-2est
ISO 639-3est
SILEST

Η Εσθονική γλώσσα (εσθονικά: eesti keel) ομιλείται από περίπου 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους, η πλειόνοτητα των οποίων ζει στη Βορειοευρωπαϊκή χώρα της Εσθονίας.

Τα Εσθονικά ανήκουν στο φιννικό κλάδο των φιννοουγγρικών γλωσσών της ουραλικής γλωσσικής οικογένειας. Τα εσθονικά δεν είναι συγγενή των γειτονικών (στο νότο) Λετονικών, τα οποία είναι βαλτική γλώσσα, συγγενής των Λιθουανικών. Τα Εσθονικά είναι συγγενή των Φινλανδικών, που ομιλούνται από την άλλη πλευρά του Κόλπου της Φινλανδίας, και συνδέονται με μακρινή συγγένεια και με τα Ουγγρικά. Ένα από τα διακριτικά χαρακτηριστικά των Εσθονικών είναι πως διαθέτουν τρείς βαθμούς φωνηματικής έκτασης: τα βραχέα, τα μακρά και τα «υπέρμακρα».

Η διακήρυξη

Kas siis selle maa keel
Laulutuules ei või
Taevani tõustes üles
Igavikku omale otsida?
In English:
Cannot the tongue of this land
In the wind of incantation
Rising up to the heavens
Seek for eternity?

Kristjan Jaak Peterson

Οι γραμμές αυτές έχουν ερμηνευτεί ως μια αξίωση για την επανίδρυση του δικαιώματος γέννησης της Εσθονικής γλώσσας. Ο Kristjan Jaak Peterson (1801–22) ο πρώτος φοιτητής στο τμήμα Γερμανικής γλώσσας του Πανεπιστημίου του Τάρτου που ομολόγησε την Εσθονική του καταγωγή, θεωρείται συνήθως ως κήρυκας της Εθνικής λογοτεχνίας της Εσθονίας και ιδρυτής της σύγχρονης Εσθονικής ποίησης. Η γέννησή του στις 14 Μαρτίου γιορτάζεται στην Εσθονία ως Ημέρα της Μητρικής Γλώσσας.[1]


Η κυριαρχία επί της Εσθονίας μετά τις Σταυροφορίες του Βορρά, από τον 13ο αιώνα μέχρι το 1918 από την Δανία, την Γερμανία, την Σουηδία, και την Ρωσία είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει στην διάρκεια αυτών των ετών μια πολύ μικρή λογοτεχνική παραγωγή στην Εσθονική γλώσσα. Τα γραπτά στην Εσθονική γλώσσα έγιναν σημαντικά μόνο μετά τον 19ο αιώνα με την διάδοση των ιδεών του διαφωτισμού, στην διάρκεια της περιόδου της Εστοφιλίας(Εσθονικός Διαφωτισμός) (1750–1840). Παρόλο που οι Γερμανοί της Βαλτικής έβλεπαν σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των Εσθονών ως μια συγχώνευση με αυτούς, η τάξη των μορφωμένων Εστόφιλων θαύμαζε την αρχαία κουλτούρα των Εσθονών και την εποχή της ελευθερίας τους πριν τις κατακτήσεις από τους Δανούς και τους Γερμανούς τον 13ο αιώνα.[2]

Μετά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Εσθονίας, η εσθονική γλώσσας έγινε επίσημη γλώσσα του νεοπαγούς ανεξάρτητου κράτους. Όταν όμως δέχτηκε την εισβολή και την κατοχή από την Σοβιετική Ένωση στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο , το status της Εσθονικής γλώσσας άλλαξε σε αυτό της πρώτης από τις 2 επίσημες γλώσσες (με την ρωσική να είναι η δεύτερη).[3] Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970, η πίεση για διγλωσσία εντάθηκε, με αποτέλεσμα την διάδοση της γνώσης της ρωσικής γλώσσας σε όλη την χώρα. Η ρωσική γλώσσα είχε χαρακτηριστεί ως ‘η γλώσσα της φιλίας των εθνών’ και διδάσκονταν στα παιδιά της Εσθονίας ακόμα από τον παιδικό σταθμό. Αν και η διδασκαλία της Εσθονικής σε μη Εσθονούς στο σχολείο ήταν υποχρεωτική, στην πράξη η εκμάθηση της γλώσσας θεωρούνταν περιττή.[4] Στην διάρκεια της εποχής της Περεστρόικα ο Νόμος για το Status της Εσθονικής Γλώσσας υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο του 1989. Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ οδήγησε στην αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας της Εσθονίας. Η εσθονική επανήλθε ως η μόνη επίσημη γλώσσα στην Εσθονία.

Ορθογραφία

Όπως τα Φινλανδικά, έτσι και τα Εσθονικά χρησιμοποιούν το Λατινικό αλφάβητο. Το αλφάβητο δε διαθέτει τα γράμματα c, q, w, x και y ("ξένα γράμματα", εκτός από ξένα ονόματα και παραθέματα), αλλά διαθέτει τα γράμματα š, ž, ä, ö, ü, και õ.

Γραμματική

Τυπολογικά, τα Εσθονικά εκπροσωπούν μια μεταβατική μορφή από μια συγκολλητική γλώσσα σε μια κλιτική γλώσσα και έχουν χάσει τη φωνηεντική αρμονία στα φωνήεντα των λέξεων. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας των Εσθονικών, τα Γερμανικά τους έχουν εξασκήσει ισχυρή επίδραση, και στο λεξιλόγιο και στη σύνταξη.

Στα Εσθονικά, τα ουσιαστικά και οι αντωνυμίες δεν έχουν γραμματικό γένος, αλλά τα ουσιαστικά και τα επίθετα κλίνονται σε δεκατέσσερεις πτώσεις.

Το ρηματικό σύστημα δεν διαθέτει εναν διακριτό μελλοντικό χρόνο (χρησιμοποιείται ο ενεστώτας) και διαθέτει ειδικές μορφές για να εκφράσει μια πράξη που εκτελείται από μη καθορισμένο υποκείμενο (το «απρόσωπο»).

Αριθμοί

1 - üks
2 - kaks
3 - kolm
4 - neli
5 - viis
6 - kuus
7 - seitse
8 - kaheksa
9 - üheksa
10 - kümme
11 - üksteist
12 - kaksteist
13 - kolmteist
20 - kakskümmend
21 - kakskümmend üks
22 - kakskümmend kaks
29 - kakskümmend üheksa
30 - kolmkümmend
90 - üheksakümmend
100 - (üks)sada
101 - sada üks
110 - sada kümme
112 - sada kaksteist
120 - sada kakskümmend
190 - sada üheksakümmend
200 - kakssada
900 - üheksasada
1000 - tuhat
1000000 - miljon

Υποσημειώσεις

Βιβλιογραφία

Mati Hint. Häälikutest sõnadeni. Valgus 1978, Tallinn.

Εξωτερικές συνδέσεις

Wikipedia
Wikipedia