Πάπας Γρηγόριος Θ΄

Γρηγόριος Θ΄
Από	19-03-1227
Έως	22-08-1241
Προκάτοχος	Ονώριος Γ΄
Διάδοχος	Κελεστίνος Δ΄
Προσωπικά στοιχεία
Θυρεός

Ο Γρηγόριος ο Θ (1143-1241) ήταν πάπας της Ρώμης (1227 - 1241). Διαδέχθηκε τον πάπα Ονώριο τον 3ο, ενώ ήταν ανιψιός του πάπα Ιννοκέντιου του 3ου (1198 - 1216) γεννημένος στο Ανάγνι. Επί του θείου του ήταν επίσκοπος της Όστια και του ανατέθηκαν από αυτόν διπλωματικές αποστολές σε μεγάλους ηγεμόνες της Δυτικής Ευρώπης. Σημαντικότερη ήταν η αποστολή του στον κραταιό αυτοκράτορα Φρειδερίκο τον 2ο Χοχεστάουνεφ που αξίωνε τον τίτλο του Ρωμαίου αυτοκράτορα.

Διαμάχες με τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο τον 2ο

Η πρώτη πράξη του με την άνοδο του στον παπικό θρόνο (1227) ήταν ο αφορισμός του συγκεκριμένου αυτοκράτορα που ήταν εκείνη την εποχή άρρωστος στο Οτρέντο. Το αιτιολογικό του ήταν η επτάχρονη καθυστέρηση του για έναρξη της Σταυροφορίας στους Αγίους Τόπους και την ανακατάληψη των Ιεροσολύμων, κάτι που ο Φρειδερίκος είχε υποσχεθεί κατά την στέψη του (1220). Ο ίδιος όμως ο Φρειδερίκος πραγματοποίησε την επόμενη χρονιά τη Σταυροφορία παρά τις διαμαρτυρίες του Πάπα που τον είχε αφορίσει, με την επιτυχή κατάληξη της ανακατάληψης των Ιεροσολύμων και της στέψης του σαν βασιλιά τους. Το διάστημα αυτό ο Γρηγόριος ασχολήθηκε με ανεπιτυχείς επιθέσεις στις περιοχές επικράτειας του Φρειδερίκου.

Τον Αύγουστο του 1230 έκλεισε προσωρινά ειρήνη με τον Φρειδερίκο, αλλά ο Ρωμαϊκός λαός εξεγέρθηκε κατά του Πάπα προφανώς λόγω της αυταρχικής του διακυβέρνησης. Ο Γρηγόριος κατέφυγε στην γενέτειρα του Ανάγνι, και κάλεσε μάλιστα την βοήθεια του Φρειδερίκου. Βλέποντας τις συνεχείς σαρωτικές νίκες του Φρειδερίκου, ιδιαίτερα αυτή επί της Λομβαρδικής Ένωσης (1239) φοβήθηκε μή τυχόν και κυριαρχήσει ο Φρειδερίκος ολοκληρωτικά στην Ιταλική χερσόνησο και τον εκθρονίσει. Τότε εκμεταλλευόμενος κάποιες υποχωρήσεις του Φρειδερίκου στα Ιεροσόλυμα τον αφόρισε για δεύτερη φορά. Κάλεσε μάλιστα και επισκόπους από όλα τα μέρη της Ιταλίας να έρθουν με πλοία στην Ρώμη και να επικυρώσουν τον αφορισμό. Ο Φρειδερίκος κατέλαβε τα περισσότερα από τα πλοία τους και αιχμαλώτισε πολλούς από τους συγκεκριμένους επισκόπους, γεγονός που θα κάνει αργότερα τον αυτοκράτορα Ιννοκέντιο τον 4ο να του ζητήσει να τους ελευθερώσει. Στο μεταξύ με το θάνατο του Γρηγόριου (1241) τα προβλήματα στις σχέσεις αυτοκράτορα - Πάπα λύνονται προσωρινά.

Αρνητικές θρησκευτικές αναμορφώσεις

Ο Γρηγόριος θεωρήθηκε σαν μεγάλος θρησκευτικός αναμορφωτής του Παπισμού, πρόδρομος του αυταρχισμού των Παπών που ακολούθησε τους επόμενους αιώνες και της Ιεράς εξέτασης. Επειδή δεν έμενε ικανοποιημένος από τις υποτονικές τιμωρίες των επισκόπων απέναντι στους αιρετικούς, αποφάσισε να είναι ο ίδιος επικεφαλής της κίνησης. Ιδρύει την παπική ανάκριση, ανακριτικό σώμα υπό την εποπτεία του εναντίον των αιρετικών και των υποτιθέμενων αμφισβητιών του. Ο ίδιος δεν θα δώσει ακόμα επίσημα δικαιώματα σωματικού βασανισμού των αιρετικών -κάτι που θα κάνει αργότερα ο Ιννοκέντιος ο 4ος (1252)- αλλά ούτε επίσημα τα απορρίπτει αφού πάντοτε γίνονταν. Άρχισε την μέθοδο καταπατήσεως των δικαιωμάτων των τοπικών μητροπόλεων προς όφελός του. Προσπάθησε να κάνει επεμβάσεις στην Αγγλική εκκλησία του βασιλιά Ερρίκου του 3ου (1216 - 1272), όπως και στην Γαλλική εκμεταλλευόμενος την ανοχή του βασιλιά Λουδοβίκου 9ου.