Γεώργιος Ακροπολίτης

Ο Γεώργιος Ακροπολίτης (1217 ή 1220 - 1282) ήταν σημαντικός Έλληνας λόγιος, διπλωμάτης και ιστορικός του 13ου αιώνα.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από γονείς ευγενείς το 1217 (κατ' άλλους το 1220). Ο πατέρας του, Κωνσταντίνος, κατείχε τη θέση του Μέγα Λογοθέτη. Σε ηλικία δεκαέξι χρονών αποδήμησε στην Νίκαια όπου διδάχτηκε φιλοσοφία από τον Βλεμμύδη. Τιμήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Δούκα Βατάτζη με το αξίωμα του μεγάλου Λογοθέτη.

Το 1257 αιχμαλωτίστηκε από τον Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' Κομνηνό Δούκα, όταν ως στρατηγός του στρατού του αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεοδώρου Β' Λάσκαρη αντιμετώπισε τον στρατό του εξεγερμένου Μιχαήλ, με αφορμή την αντίρρησή του στην εδαφική παραχώρηση του Δυρραχίου, ως προίκα για τον γάμο των παιδιών τους. Ο Ακροπολίτης ελευθερώθηκε τελικά 2 χρόνια αργότερα.

Μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο (1261) τοποθετήθηκε ως δάσκαλος φιλοσοφίας και μαθηματικών. Το 1274 συμμετείχε στη σύνοδο της Λυών, εν ονόματι του αυτοκράτορα, κατά την οποία ανεγνώρισε τα πρωτεία του Πάπα και δέχθηκε την προσθήκη του filioque στο Σύμβολο της Πίστεως. Η έντονη αντίδραση όμως των υπόλοιπων ορθοδόξων της Αυτοκρατορίας οδήγησαν στην ματαίωση της συμφωνίας.

Πέθανε το 1282. Ο γιός του, Κωνσταντίνος Ακροπολίτης, υπήρξε γνωστός συναξαριστής, ενώ διατέλεσε και αυτός στο αξίωμα του Μέγα Λογοθέτη.

Εργογραφία

Το πιο γνωστό του έργο είναι το ιστορικό έργο «Χρονική συγγραφή», που πραγματεύεται γεγονότα της περιόδου από την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους μέχρι την ανακατάληψή της από τους Παλαιολόγους. Το έργο αυτό θεωρείται ως μια αρκετά αξιόπιστη και πολύτιμη πηγή, λόγω κυρίως της θέσης του Ακροπολίτη ως Μέγα Λογοθέτη και στρατιωτικό διοικητή. Η αφήγηση των γεγονότων είναι λιτή και νηφάλια, ενώ οι θέσεις του για τους Λατίνους εκφράζονται με ψύχραιμη και αντικειμενική διάθεση.

Σώζονται ακόμα διάφοροι λόγοι του, όπως επιτάφιοι ή πανηγυρικοί. Αντίγραφα δύο λόγων του περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος φυλάσσονται στην βιβλιοθήκη της Μόσχας με αριθμό 208 και 355. Τέλος, γνωστό κείμενό του αποτελεί και ένα ποίημα σχετικό με την ταφή του Ιησού, το οποίο στην ελληνορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση, ψάλετε κατά τη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή (Carmen in magnum sabbatum - Στιχηρὸν ψαλλόμενον τῷ ἁγίῳ καὶ μεγάλῳ σαββάτῳ).

Στα νέα Ελληνικά

Έργα του Ακροπολίτη έχουν μεταφραστεί και στα νέα Ελληνικά.

• Γεώργιου Ακροπολίτη, Χρονική Συγγραφή, μτφρ. Αντώνης Παναγιώτου, (Κείμενα Βυζαντινής Ιστοριγραφίας 12), εκδ.Κανάκη, Αθήνα, 2003
• Γεώργιου Ακροπολίτη, Χρονική Συγγραφή, μτφρ.Σπύρος Σπυρόπουλος,εκδ.Ζήτρος, Αθήνα, 2004

Πηγές

• Ανδρόνικος Δημητρακόπουλος (1872). Ορθόδοξος Ελλάς : ήτοι περί των Ελλήνων των γραψάντων κατά Λατίνων και περί των συγγραμμάτων αυτών. Εν Λειψίαι: Τύποις Μέτζγερ και Βίττιγ. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Έργα του Γεώργιου Ακροπολίτη από την bibliotheca Augustana