Μάγιστρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Veron (συζήτηση | συνεισφορές) μ +iw |
διορθώσεις και προσθήκες |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
Ο '''Μάγιστρος''' ήταν το ανώτατο αξίωμα της πολιτείας στην ύστερη [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή]] και τη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]]. |
|||
Ο '''Μάγιστρος''' ήταν το ανώτατο αξίωμα της πολιτείας στην Βυζαντινή αυτοκρατορία. Κατά τις πρώτες εκατονταετηρίδες του κράτους ο μάγιστρος ήταν «ηγεμόνας των τάξεων στην αυλή και αρχηγός των στρατευμάτων που φρουρούσαν τον βασιλιά». Ήταν δηλαδή ο ανώτερος άρχοντας των αυλικών και ανώτατος άρχοντας της βασιλικής φρουράς. Με την πάροδο του χρόνου όμως έχασε αυτές τις εξουσίες, αφού προϊστάμενος της αυλής έγινε ο [[κουροπαλάτης]], ενώ τις διάφορες αυτοκρατορικές φρουρές τις διοικούσαν στρατηγοί υπό την άμεση ηγεμονία του βασιλιά, ή των δύο μετά του βασιλιά υπέρτατων στρατηγών, του δομέστικου των σχολείων της ανατολής και του δομέσικου των σχολείων της δύσης. |
|||
Το αξίωμα ανάγεται στις μεταρρυθμίσεις του [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανούυ]] και του [[Κωνσταντίνος ο Μέγας|Κωνσταντίνου]]. Κατά την υστερορωμαϊκή/πρωτοβυζαντινή περίοδο, ο '''μάγιστρος των οφφικίων''' ([[λατινικά]]: magister officiorum) ήταν επικεφαλής της παλατινής γραμματείας, των τεσσάρων ιερών σκρινίων (sacra scrinia). Η θέση του μάγιστρου είχε ιδιαίτερη σημασία λόγω του ελέγχου του επί των λεγόμενων μαγιστριανών ή agentes in rebus, ειδικών πρακτόρων της κεντρικής κυβέρνησης. Σταδιακά το αξίωμα ενισχύθηκε εις βάρος των υπάρχων του πραιτωρίου, και ο μάγιστρος ανέλαβε την επιστασία της αυτοκρατορικής φρουράς των σχολών, του δημοσίου δρόμου, των κρατικών εργοστασίων (fabricae) και των παραμεθόριων στρατευμάτων (limitanei). Κατά τον 6ο αιώνα, ο μάγιστρος μαζί με τον ύπαρχο της Ανατολής αποτελούσαν τους δυο πιο ισχυρούς υπουργούς του κράτους. |
|||
Τον ύστερο 7ο ή τον 8ο αιώνα, με την πολυδιάσπαση των μεγάλων υστερορωμαϊκών υπουργείων σε αυτόνομα σέκρετα, και την απώλεια των στρατιωτικών του αρμοδιοτήτων, ο μάγιστρος χάνει την ισχύ του. Μέχρι το β΄ ήμισυ του 9ου αιώνα υπήρχαν ένας ή δύο μάγιστροι ως οι πιο σημαντικοί σύμβουλοι του αυτοκράτορα, εκ των οποίων ο πρεσβύτερος ονομαζόταν '''πρωτομάγιστρος'''. Μετά ο τίτλος μετατράπηκε σε καθαρά τιμητικό αξίωμα (αξία δια βραβείου), που παρέμεινε όμως το υψηλότερο μη αυτοκρατορικό αξίωμα στην βυζαντινή ιεραρχία μέχρι το β΄ ήμισυ του 10ου αιώνα. Ο τίτλος του μάγιστρου συναντάται συνήθως μαζί με άλλα αξιώματα. Ο επί [[Θεόφιλος (αυτοκράτορας)|Θεοφίλου]] [[Μανουήλ ο Αρμένιος]] και ο [[Βάρδας]], θείος του [[Μιχαήλ Γ΄]], υπήρξαν μάγιστροι και [[δομέστικος των σχολών|δομέστικοι των σχολών]]. Επί [[Λέων Στ΄|Λέοντος Στ΄]] ο [[Στυλιανός Ζαούτζης]] ήταν μάγιστρος και [[λογοθέτης του δρόμου]] πριν γίνει βασιλοπάτωρ. Επίσης ο [[Ρωμανός Λεκαπηνός]] ήταν μάγιστρος και [[μέγας εταιρειάρχης]] πριν γίνει βασιλοπάτωρ. Σταδιακά πολλαπλασιάστηκαν οι κάτοχοί του, από 12 επί Λέοντος Στ΄ σε 24 επί [[Νικηφόρος Φωκάς|Νικηφόρου Φωκά]], και υπερκεράστηκε από άλλα αξιώματα, τον [[πρόεδρος|πρόεδρο]] και τον [[σεβαστοφόρος|σεβαστοφόρο]]. Παύει να αναφέρεται μετά τις αρχές του 12ου αιώνα. |
|||
Ο τίτλος του μάγιστρου συναντάται συνήθως μαζί με άλλα αξιώματα. Ο επί Θεοφίλου Μανουήλ υπήρξε μάγιστρος και δομέστικος των σχολών. Επί Μιχαήλ Γ΄ ο θείος αυτού διετέλεσε μάγιστρος και δομέστικος των σχολών. Επί Λέοντος του υιού Βασιλείου, ο Στυλιανός Ζαούτσας ήταν μάγιστρος και λογοθέτης των δρόμων πριν γίνει βασιλοπάτωρ. Επίσης ο Ρωμανός Λεκαπηνός ήταν μάγιστρος και μέγας εταιρειάρχης πριν γίνει βασιλοπάτωρ. |
|||
==Πηγές== |
==Πηγές== |
||
*{{Cite book |
*{{Cite book |
||
| Γραμμή 16: | Γραμμή 19: | ||
|accessdate = 23 Μαρτίου 2011 |
|accessdate = 23 Μαρτίου 2011 |
||
}} |
}} |
||
* {{cite book |title=The Imperial Administrative System of the Ninth Century. With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos |last=Bury |first=John B. |authorlink=J. B. Bury |year=1911 |publisher=Oxford University Publishing}} |
|||
* {{cite book | editor-last=Kazhdan | editor-first=Alexander | editor-link=Alexander Kazhdan |year=1991 | title=[[Oxford Dictionary of Byzantium]] | publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-504652-6}} |
|||
* {{Cite book | title=Ruling the later Roman Empire | first=Christopher |last=Kelly | publisher=Harvard University Press | year=2004 | isbn=9780674015647 | url=http://books.google.com/?id=HhXx67fX7hoC}} |
|||
[[Κατηγορία:Βυζαντινοί τίτλοι-βαθμοί]] |
[[Κατηγορία:Βυζαντινοί τίτλοι-βαθμοί]] |
||
Έκδοση από την 19:52, 23 Μαρτίου 2011
Ο Μάγιστρος ήταν το ανώτατο αξίωμα της πολιτείας στην ύστερη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Το αξίωμα ανάγεται στις μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανούυ και του Κωνσταντίνου. Κατά την υστερορωμαϊκή/πρωτοβυζαντινή περίοδο, ο μάγιστρος των οφφικίων (λατινικά: magister officiorum) ήταν επικεφαλής της παλατινής γραμματείας, των τεσσάρων ιερών σκρινίων (sacra scrinia). Η θέση του μάγιστρου είχε ιδιαίτερη σημασία λόγω του ελέγχου του επί των λεγόμενων μαγιστριανών ή agentes in rebus, ειδικών πρακτόρων της κεντρικής κυβέρνησης. Σταδιακά το αξίωμα ενισχύθηκε εις βάρος των υπάρχων του πραιτωρίου, και ο μάγιστρος ανέλαβε την επιστασία της αυτοκρατορικής φρουράς των σχολών, του δημοσίου δρόμου, των κρατικών εργοστασίων (fabricae) και των παραμεθόριων στρατευμάτων (limitanei). Κατά τον 6ο αιώνα, ο μάγιστρος μαζί με τον ύπαρχο της Ανατολής αποτελούσαν τους δυο πιο ισχυρούς υπουργούς του κράτους.
Τον ύστερο 7ο ή τον 8ο αιώνα, με την πολυδιάσπαση των μεγάλων υστερορωμαϊκών υπουργείων σε αυτόνομα σέκρετα, και την απώλεια των στρατιωτικών του αρμοδιοτήτων, ο μάγιστρος χάνει την ισχύ του. Μέχρι το β΄ ήμισυ του 9ου αιώνα υπήρχαν ένας ή δύο μάγιστροι ως οι πιο σημαντικοί σύμβουλοι του αυτοκράτορα, εκ των οποίων ο πρεσβύτερος ονομαζόταν πρωτομάγιστρος. Μετά ο τίτλος μετατράπηκε σε καθαρά τιμητικό αξίωμα (αξία δια βραβείου), που παρέμεινε όμως το υψηλότερο μη αυτοκρατορικό αξίωμα στην βυζαντινή ιεραρχία μέχρι το β΄ ήμισυ του 10ου αιώνα. Ο τίτλος του μάγιστρου συναντάται συνήθως μαζί με άλλα αξιώματα. Ο επί Θεοφίλου Μανουήλ ο Αρμένιος και ο Βάρδας, θείος του Μιχαήλ Γ΄, υπήρξαν μάγιστροι και δομέστικοι των σχολών. Επί Λέοντος Στ΄ ο Στυλιανός Ζαούτζης ήταν μάγιστρος και λογοθέτης του δρόμου πριν γίνει βασιλοπάτωρ. Επίσης ο Ρωμανός Λεκαπηνός ήταν μάγιστρος και μέγας εταιρειάρχης πριν γίνει βασιλοπάτωρ. Σταδιακά πολλαπλασιάστηκαν οι κάτοχοί του, από 12 επί Λέοντος Στ΄ σε 24 επί Νικηφόρου Φωκά, και υπερκεράστηκε από άλλα αξιώματα, τον πρόεδρο και τον σεβαστοφόρο. Παύει να αναφέρεται μετά τις αρχές του 12ου αιώνα.
Πηγές
- Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (1871). Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των νεωτέρων. Τόμος Τέταρτος. Εκ του Τυπογραφείου Ν.Γ. Πάσσαρη. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2011.
- Bury, John B. (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century. With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. Oxford University Publishing.
- Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Kelly, Christopher (2004). Ruling the later Roman Empire. Harvard University Press. ISBN 9780674015647.