Χαρτογραφική προβολή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Templar52 (συζήτηση | συνεισφορές)
μ r2.6.4) (Ρομπότ: Τροποποίηση: ca:Projecció cartogràfica
Γραμμή 50: Γραμμή 50:
[[az:Kartoqrafik proyeksiyalar]]
[[az:Kartoqrafik proyeksiyalar]]
[[bg:Картографска проекция]]
[[bg:Картографска проекция]]
[[ca:Projecció (cartografia)]]
[[ca:Projecció cartogràfica]]
[[cs:Mapové zobrazení]]
[[cs:Mapové zobrazení]]
[[de:Kartennetzentwurf]]
[[de:Kartennetzentwurf]]

Έκδοση από την 06:18, 28 Ιανουαρίου 2011

Στη Χαρτογραφία με τον όρο Χαρτογραφική Προβολή ή Προβολή χάρτου (chart projection) ονομάζεται η μέθοδος απεικόνισης όλης ή τμήματος της φυσικής γήινης επιφάνειας σε ένα επίπεδο, αυτό του χάρτη. Ο κλάδος της χαρτογραφίας που ασχολείται με τα θέματα των προβολών ονομάζεται Αναλυτική Χαρτογραφία (πιο παραδοσιακά Μαθηματική Χαρτογραφία) και συνδυάζει μαθηματικές και αναλυτικές μεθόδους για την επίλυση χαρτογραφικών προβλημάτων.

Το σημαντικότερο πρόβλημα που παρουσιάζει η δημιουργία (κατασκευή) ενός χάρτη είναι η κατάλληλη απεικόνιση της σφαιρικής επιφάνειας της Γης, μιας μη αναπτυκτής επιφάνειας, στην επίπεδη επιφάνεια του χάρτη. Η απεικόνιση αυτή δεν μπορεί να κατασκευασθεί χωρίς να υπάρξουν παραμορφώσεις στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των σχημάτων, δηλαδή στις αποστάσεις, στις γωνίες και στα εμβαδά. Για να αντιμετωπισθεί αυτό το πρόβλημα, ακολουθούνται διάφοροι μαθηματικοί (ή αναλυτικοί) μέθοδοι προβολής των σημείων της επιφάνειας της Γης σε ένα επίπεδο ή σε μια γεωμετρικά αναπτυκτή επιφάνεια όπως είναι π.χ. η επιφάνεια του κώνου ή η επιφάνεια του κυλίνδρου, έτσι ώστε κάθε φορά να διατηρείται τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω μεγέθη, και τα υπόλοιπα να παραμορφώνονται με γνωστό τρόπο. Κάθε χαρτογραφική προβολή ορίζει με μαθηματικούς τύπους τόσο την αντιστοίχηση των σημείων αλλά και τις παραμορφώσεις (ποσότητα και είδος) που εισάγονται. Τα μαθηματικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή της προβολής προέρχονται, μεταξύ άλλων, και από τη θεωρία των επιφανειών.

Επειδή στην πραγματικότητα το σχήμα και το μέγεθος της γης δεν μπορεί να περιγραφεί με μαθηματικό (ή γεωμετρικό) τρόπο (στις γεωεπιστήμες, και ειδικότερα στη Γεωδαισία, το πραγματικό σχήμα αναφέρεται ως γεωειδές), υιοθετείται μια μαθηματική επιφάνεια αναφοράς προκειμένου να είναι εφικτή η προβολή της στο επίπεδο. Τέτοιες επιφάνειες αναφοράς που προσεγγίζουν όσο το δυνατόν καλύτερα το πραγματικό σχήμα της γης μπορεί να είναι:

  1. Η σφαίρα
  2. Το ελλειψοειδές εκ περιστροφής

Ανάλογα με το είδος του γεωμετρικού μεγέθους που διατηρεί αναλλοίωτο μια χαρτογραφική προβολή από την επιφάνεια αναφοράς (της Γης) στο τελικό επίπεδο του χάρτη, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως:

  1. Ισαπέχουσα, όταν διατηρούνται αναλλοίωτες οι αποστάσεις (μήκη) από ένα ή περισσότερα σημεία
  2. Σύμμορφη, όταν διατηρούνται αναλλοίωτες οι γωνίες ή οι διευθύνσεις (π.χ. το αζιμούθιο). Οι σύμμορφες προβολές διατηρούν τα σχήματα (τη μορφή τους).
  3. Ισοδύναμη, όταν διατηρούνται τα εμβαδά των επιφανειών.

Κάθε χαρτογραφική προβολή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά που την καθιστούν προτιμητέα για ορισμένη χρήση. Καμία όμως δεν μπορεί να συγκεντρώσει όλα τις παραπάνω ιδιότητες και να παρέχει ταυτόχρονα μηδενικές παραμορφώσεις αποστάσεων, γωνιών και επιφανειών, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί καθολικά αποδεκτή και κατάλληλη για κάθε χρήση.

Ένα από τα κύρια κριτήρια επιλογής της χαρτογραφικής προβολής είναι η έκταση και το είδος της γεωγραφικής περιοχής που καλείται να απεικονίσει ο χάρτης. Έτσι υπάρχουν χαρτογραφικές προβολές κατάλληλες για την απεικόνιση όλης της γης, μιας ηπείρου, μιας χώρας, προβολές για το θαλάσσιο χώρο και τη ναυτιλία κ.ο.κ.

Απαιτήσεις - προϋποθέσεις

Οι συνήθεις απαιτήσεις που λαμβάνονται υπόψη και που χαρακτηρίζονται συνθήκες που θα πρέπει να πληρούνται για τη κατασκευή μιας προβολής, μεταξύ άλλων, είναι:

  1. Απεικόνιση πραγματικού σχήματος των φυσικών χαρακτηριστικών
  2. Ομοιότητα σχημάτων των φυσικών χαρακτηριστικών.
  3. Ομοιότητα παρεχομένων συμβόλων
  4. Ομοιότητα παρεχομένων ενδείξεων και προσανατολισμού.
  5. Αναλογική αναπαράσταση των φυσικών χαρακτηριστικών, δηλαδή υπό κλίμακα.
  6. Σταθερή κλίμακα μέτρησης αποστάσεων,
  7. Απεικόνιση της ορθοδρομίας ως ευθεία γραμμή
  8. Απεικόνιση της λοξοδρομίας ως ευθεία γραμμή
  9. Υπόδειγμα μέτρησης αποστάσεων σε πολλαπλά μέτρα μέτρησης
  10. Αναφορά του εκδότη, του έτους κατασκευής, της απόκλισης, καθώς και άλλων σχετικών στοιχείων.

Οι διάφορες προβολές μπορεί να καλύπτουν κάποιες από τις παραπάνω απαιτήσεις όχι όμως όλες, για παράδειγμα μια χαρτογραφική προβολή δεν μπορεί να προβάλει μαζί την ορθοδρομία και λοξοδρομία ως ευθείες γραμμές.

Είδη Απεικονίσεων στις Χαρτογραφικές Προβολές

Οι χαρτογραφικές προβολές ταξινομούνται και ανάλογα της γεωμετρικής επιφάνειας στην οποία απεικονίζεται (προβάλλεται) η επιφάνεια αναφοράς (επιφάνεια της Γης), οι οποίες και είναι οι:

  • Κωνική προβολή, όταν χρησιμοποιείται ένας κώνος, στην οποία περιλαμβάνονται η απλή κωνική, η τύπου "Λάμπερτ", και η πολυκωνική προβολή.
  • Αζιμουθιακή προβολή, όταν χρησιμοποιείται ένα επίπεδο. Περιλαμβάνεται η γνωμονική, η στερεογραφική, η ορθογραφική προβολή και η ισοαζιμουθιακή προβολή
  • Κυλινδρική προβολή, όταν χρησιμοποιείται ένας κύλινδρος, η οποία περιλαμβάνει και την Μερκατορική προβολή. Η Μερκατορική προβολή που ονομάζεται και ισοκυλινδρική προβολή είναι αυτή που χρησιμοποιείται στην κατασκευή και σύνθεση του ναυτικού χάρτη.

Ανάλογα με τον προσανατολισμό της γεωμετρικής επιφάνειας, η απεικόνιση διακρίνεται σε:

  1. ορθή
  2. πλάγια και
  3. εγκάρσια