Ευχρηστία

Ευχρηστία: (η) ουσ. το γνώρισμα του εύ-χρηστου, η ευκολία στη χρήση

Ορισμοί - πρότυπα

H ευχρηστία είναι βασική παράμετρος της ποιότητας ενός διαδραστικού συστήματος. Ορισμούς ευχρηστίας περιέχουν διεθνή πρότυπα που αφορούν ποιότητα λογισμικού (ISO/IEC 9126) και επικοινωνία ανθρώπου-υπολογιστή (ISO/DIS 9241-11).

Η ευχρηστία (usability) είναι εν γένει επιδιωκτέα ιδιότητα ενός συστήματος, συσκευής, προϊόντος ή υπηρεσίας και σχετίζεται με την εμπειρία χρήσης του από τους τυπικούς χρήστες. Ο όρος τείνει να καθιερωθεί αντί για τον πολυχρησιμοποιημένο και όχι αυστηρά προσδιορισμένο όρο "φιλικότητα προς τον χρήστη". Εναλλακτικοί όροι που έχουν χρησιμοποιηθεί για να αποδώσουν τον όρο στα Ελληνικά είναι "χρηστικότητα" ή "ευχρηστότητα"

Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 9241-11, Ευχρηστία είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος/ συστήματος ή υπηρεσίας που χρησιμοποιείται από καθορισμένους χρήστες με καθορισμένους στόχους, υπό καθορισμένες συνθήκες χρήσης να είναι αποτελεσματικό (effectiveness), αποδοτικό (efficiency) και να παρέχει υποκειμενική ικανοποίηση (satisfaction) στους χρήστες του.

Η ευχρηστία του συστήματος αναλύεται σύμφωνα με τον Nielsen στις εξής παραμέτρους: (α) ευκολία εκμάθησης, (β) υψηλή απόδοση εκτέλεσης έργου, (γ) χαμηλή συχνότητα σφαλμάτων χρήστη, (δ) ευκολία συγκράτησης της γνώσης χρήσης του και (ε) υποκειμενική ικανοποίηση χρήστη.

Διεθνή πρότυπα, τα οποία συνδέονται με τον όρο είναι:

• ISO/DIS 9241-11 (Usability Guidance - Οδηγίες ευχρηστίας)
• ISO/IEC 9126 (Software quality model - Μοντέλο ποιότητας λογισμικού)
• ISO 13407 (Human Centred Design process - Διαδικασία Χρηστο-κεντρικού σχεδιασμού)
• ISO TR 18529 (Περιγραφή της διαδικασίας χρηστο-κεντρικής σχεδίασης)
• ISO 25062 (Common Industry Reporting Format - Κοινό Πρότυπο Σύνταξης Εκθέσεων Ευχρηστίας)

Χρηστο-κεντρικό μοντέλο σχεδίασης διαδραστικών συστημάτων

Σύμφωνα με τους Gould, J., and Lewis, C. (1985) “Designing for usability: Key principles and what designers think,” Communications of the ACM, 28(3), 300-311 οι αρχές σχεδίασης ενός συστήματος σύμφωνα με το χρηστο-κεντρικό μοντέλο είναι οι εξής:

• Εστιάζουμε στους χρήστες του συστήματος και τις εργασίες που επιτελούν με αυτό, από τις αρχικές φάσεις σχεδιασμού.
• Σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού μετράμε την αντίδραση των χρηστών με χρήση πρότυπων διεπιφανειών, εγχειριδίων, προσομοιωτών κλπ.
• Ακολουθούμε επαναληπτική διαδικασία σχεδίασης

Σύμφωνα με τα παραπάνω, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη σχεδίαση εύχρηστων συστημάτων οι εφαρμοζόμενες μέθοδοι αξιολόγησης της ευχρηστίας, οι οποίες μπορεί να εφαρμοστούν κατά τις διάφορες φάσεις σχεδίασης και ανάπτυξης του συστήματος.

Μέθοδοι αξιολόγησης ευχρηστίας

• Ευρετική Αξιολόγηση
• Αναλυτικές Μέθοδοι
• Γνωσιακό Περιδιάβασμα
• Παρατήρηση Πεδίου
• Ερωτηματολόγια
• Συνεντεύξεις
• Εστιασμένες ομάδες