Γεώργιος Τραπεζούντιος

Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος

Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος ήταν Έλληνας λόγιος του 15ου αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στον Χάνδακα της Κρήτης από γονείς Τραπεζούντιους. Ήλθε στην Ιταλία το 1430, ακολουθώντας πρόσκληση του περιφανούς γερουσιαστή Φραγκίσκου Βαρβάρου. Διδάχτηκε την λατινική γλώσσα από τον Βικτώριο τον εκ Φέλτρης και τον Βερναίο Γουαρίνη. Δίδαξε για λίγο διάστημα την Ελληνική γλώσσα στην Βικεντία και μετά μετακόμησε στην Βενετία, δεχόμενος την έδρα καθηγητού των ελληνικών όπου διαδέχτηκε τον Φίλελφο. Δίδαξε αποκτώντας μεγάλη φήμη σε όλη την Ιταλία.

Ο Πάπας Ευγένιος Α΄ τον προσκάλεσε να έρθει στην Ρώμη και τον διόρισε γραμματέα του. Δίδαξε και εκεί φιλοσοφία και φιλολογία, συνοδευόμενος από φοιτητές Ιταλούς, Γάλλους, Γερμανούς, Ισπανούς που συνέρρεαν για να τον ακούσουν. Η φήμη του μεγάλωνε χρονιά με τη χρονιά και ήταν πασίγνωστος καθηγητής και συγγραφέας.

Με τον θάνατο του Ευγένιου ο Γεώργιος είχε την τύχη να απολαύσει την ίδια ευμένεια και από τον διάδοχό του, Πάπα Νικόλαο Ε’, ο οποίος του ανέθεσε την μετάφραση των Ελλήνων συγγραφέων στα Λατινικά.

Περί του 1450 ο Λαυρέντιος Βάλλα ανέλαβε δημόσια την υπεράσπιση του Κιντιλιανού, τον οποίο ο Τραπεζούντιος είχε διασύρει άδικα. Η φιλολογική διένεξη έφτασε σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο Γεώργιος αναγκάστηκε να σταματήσει τις δημόσιες παραδόσεις. Ακολούθησε πτώση της φήμης του και η επίθεση του Γαζή συντέλεσε στην παντελή καταστροφή της. Αργότερα παρατηρήθηκε, ότι η μετάφραση των Ελλήνων συγγραφέων στα Λατινικά δεν προόδευσε και ο Πάπας ήταν δυσαρεστημένος, επειδή ο Τραπεζούντιος μην ανταποκρινόμενος μετέφραζε επιπόλαια και παρέλειπε ενδιάμεσες σελίδες και βιβλία. Κατηγορήθηκε ότι βιαζόταν να αποπερατώσει το έργο του ημιτελές, για να παραλάβει την αμοιβή που του είχε υποσχεθεί ολόκληρη. Η δυσαρέσκεια του Πάπα ήταν καταφανής και ο Γεώργιος αναγκαστικά εγκατέλειψε την Ρώμη το 1453. Κατέφυγε οικογενειακώς στην Νάπολη με την γυναίκα του και τα παιδιά του και ακολούθησε βίο φτωχό και καταφρονημένο. Ο Φραγκίσκος Φίλελφος, φίλος του Τραπεζόντιου, είδε την δυστυχία του και μεσίτευσε με επιτυχία στον Πάπα, ο οποίος επέτρεψε την επιστροφή και τον επαναδιορισμό του Γεώργιου στην παλιά του θέση.

Το έτος 1464 ο Τραπεζούντιος μετέβη στην Κρήτη και από εκεί στο Βυζάντιο. Καθ' οδόν αρρώστησε και επέστρεψε στην Ρώμη, όπου έγραψε το μαρτύριο του Αγίου Ανδρέα του Χίου.

Πέθανε στην Ρώμη το 1486, ή το 1485. Ο γιος του, Ανδρέας έγραψε τα προλεγόμενα της μετάφρασης του Πτολεμαίου του πατέρα του που εκδόθηκε το 1528 στην Βενετία.

Συγγράμματα

Ο Τραπεζούντιος επαινέθηκε από τους συγχρόνους του για την μεγάλη παιδεία του. Και παρότι έγινε πολυμαθής και ακάματος συγγραφέας, δεν έδινε σε όλα τα συγγράμματά του την υποχρεωτική προσοχή, και επιμέλεια. Κατηγορήθηκε προπαντός για το τραχύ και λοίδωρο ύφος του προς τους αντιπάλους του, βρίζοντας αντιβριζόμενος.

Άφησε πολυάριθμα συγγράμματα.

Πηγές

• Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009.